Dễ dao động

Thị trường chứng khoán với quy mô 9.700 tỷ USD của Trung Quốc bật tăng chóng mặt và hụt hơi chóng vánh vào cuối tháng 9, không lâu sau khi gói kích thích của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) giúp chỉ số CSI 300 tăng hơn 25% trong 5 phiên giao dịch.

Nhiều nhà đầu tư nhập tiệc muộn, nhảy vào thị trường đúng lúc chứng khoán giảm điểm trong những ngày sau đã phải vội vã chạy ra hướng thoát hiểm.

Các lời kêu gọi “đóng tài khoản chứng khoán” xuất hiện 56 triệu lần trên mạng xã hội WeChat hôm 9/10, khi chỉ số CSI 300 ghi nhận mức giảm tồi tệ nhất kể từ năm 2020. Tiền nhanh chóng bị rút khỏi tài khoản chứng khoán và quay về tài khoản tiết kiệm ngân hàng. Các nhà đầu tư tay mơ kéo lên mạng xã hội để than phiền vì bị lỗ.

Sự đảo chiều đột ngột trong tâm lý nhà đầu tư đã dập tắt hy vọng của phe lạc quan rằng đội ngũ nhà đầu tư nhỏ lẻ hùng hậu sẽ giúp chứng khoán Trung Quốc tăng giá trong lâu dài.

Nhưng với xu hướng dễ dao động, các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã biến điểm tích cực về họ - khả năng nhanh chóng rót vốn vào thị trường - thành điểm tiêu cực và khuếch đại biến động giá.

Anh Shelton Wang, nhân viên công nghệ 32 tuổi ở Bắc Kinh, làm một trong số nhiều người bị cuốn vào cơn sốt và “bốc đồng” chuyển tiền vào tài khoản chứng khoán trong đợt tăng mạnh ban đầu của thị trường. Nhưng anh đã rút lui sau khi giá cổ phiếu lao dốc sau kỳ nghỉ lễ quốc khánh.

Anh giải thích: “Cú giảm của thị trường đã khiến tôi tỉnh táo lại và xóa sổ mọi khoản lãi tôi kiếm được trước kỳ nghỉ lễ. Nghĩ kỹ thì từ trước tôi vẫn luôn khá bi quan về nền kinh tế Trung Quốc và quyết tâm vực dậy thị trường của chính phủ”.

Nếu thị trường chứng khoán Trung Quốc là tấm gương phản chiếu niềm tin của nhà đầu tư vào kế hoạch phục hồi kinh tế của Bắc Kinh thì tâm lý lo lắng của các nhà đầu tư nhỏ lẻ là dấu hiệu của niềm tin mong manh.

Thị trường "điên rồ”

Từ lâu, các nhà đầu tư ngoại đã rất quan tâm đến khả năng các hộ gia đình Trung Quốc rót thêm tiền vào chứng khoán.

Khảo sát mới nhất của ngân hàng trung ương cho thấy cổ phiếu chỉ chiếm khoảng 2% tài sản của các hộ gia đình Trung Quốc trong năm 2019. Trong khi đó, tờ Bloomberg cho biết tổng tiền gửi ngân hàng của các hộ gia đình vào khoảng 21.000 tỷ USD.

Ông Manish Bhargava, CEO của Straits Investment Management ở Singapore, chỉ ra: “Trung Quốc là một trong các quốc gia có tỷ lệ tiết kiệm cao nhất thế giới. Chỉ cần một phần nhỏ số tiền này được chuyển sang sang cổ phiếu thì thanh khoản và sức mua sẽ được nâng cao đáng kể, giúp thúc đẩy giá cổ phiếu và tâm lý thị trường.”

Tiền tiết kiệm của người Trung Quốc cuối cùng cũng chảy vào thị trường chứng khoán trên quy mô lớn vào đầu tháng 10, nhưng cơn sốt mua cổ phiếu lại lụi tàn nhanh chóng như khi mới bắt đầu.

Hôm 9/10, khi các nhà đầu tư chốt lời và thị trường xuất hiện tâm lý ngờ vực về gói kích thích lớn tiếp theo, chỉ số CSI 300 sụt 7%, mức giảm mạnh nhất kể từ đầu năm 2020.

Ông Xiadong Bao, nhà quản lý quỹ tại Edmond de Rothschild Asset Management, bình luận: “Sự tham gia của đông đảo nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể tạo ra một thị trường phản ứng nhanh chóng và điên rồ nhưng đó không phải chuyện vui đối với các nhà quản lý mong muốn thị trường tăng điểm chậm và bền vững”.

Ông Bao nói thêm rằng tâm lý bầy đàn của nhà đầu tư nhỏ lẻ một phần bị thúc đẩy bởi mạng xã hội. Ông so sánh tầm ảnh hưởng của mạng xã hội Trung Quốc với cộng đồng WallStreetBets trên Reddit ở Mỹ.

Một số chuyên gia nghĩ rằng sự sụt giảm gần đây của giá cổ phiếu Trung Quốc là điều tốt cho dài hạn, bởi nó đã loại bỏ những nhà đầu tư hay thay đổi, dễ thúc đẩy tâm lý bầy đàn.

Ông Wu Xuan, nhà quản lý quỹ tại Borui Funds Management ở Bắc Kinh, bình luận: “Thị trường sẽ trở nên lành mạnh mạnh hơn nhiều khi cơn sốt bị dập tắt – rất ít người có thể kiếm được lợi nhuận từ một đợt tăng giá điên cuồng. Cách duy nhất số đông có thể kiếm được lợi nhuận là nếu xu hướng tăng của thị trường diễn ra từ từ và kéo dài”.

Giờ đây, các nhà đầu tư sẽ chuyển sự chú ý sang cuộc họp của ngân hàng trung ương, Bộ Tài chính và Bộ Nhà ở Trung Quốc vào ngày 17/10. Đây sẽ là cơ hội để các quan chức Trung Quốc gây ấn tượng với các nhà đầu tư nhỏ lẻ - hoặc khiến họ thất vọng.