Trong tờ trình gửi Bộ GTVT, Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất điều chỉnh quy mô 4 đoạn tuyến cao tốc; bổ sung quy hoạch mới 2 tuyến cao tốc; điều chỉnh phạm vi 4 tuyến cao tốc và điều chỉnh tiến trình đầu tư một số đoạn tuyến.

Bổ sung 2 tuyến mới, điều chỉnh 4 tuyến

Các tuyến cao tốc được điều chỉnh quy mô gồm: Cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Pháp Vân - Phú Thứ (Hà Nam), đoạn Bến Lức (Long An) - Trung Lương (Tiền Giang), đoạn Cần Thơ - Cà Mau và cao tốc Nội Bài - Bắc Ninh - Hạ Long.

Theo đó, điều chỉnh quy mô đoạn Pháp Vân - Phú Thứ từ 8 làn xe thành 10 - 12 làn xe; đoạn Bến Lức - Trung Lương từ 6 làn xe thành 10 - 12 làn xe; đoạn Cần Thơ - Cà Mau từ 4 làn xe thành 6 làn xe.

Việc điều chỉnh quy mô này trên cơ sở cập nhật Quy hoạch tổng thể quốc gia về tốc độ tăng trưởng GDP, nhu cầu vận tải tăng; định hướng phát triển vùng, ưu tiên xây dựng các tuyến cao tốc kết nối Hà Nội, TPHCM, Cần Thơ với các địa phương trong và ngoài vùng; cập nhật định hướng Hà Nội, TPHCM, Cần Thơ là các cực tăng trưởng vùng động lực phía Bắc, phía Nam, đồng bằng sông Cửu Long.

Các tuyến cao tốc trên có lưu lượng xe, nhu cầu vận tải lớn, cửa ngõ kết nối Hà Nội, TPHCM, Cần Thơ với các đại phương. Vì vậy, cần thiết điều chỉnh các đoạn Pháp Vân - Phú Thứ, Bến Lức - Trung Lương lên quy mô lên 10-12 làn xe, đoạn Cần Thơ - Cà Mau lên quy mô lên 6 làn xe để đáp ứng nhu cầu phát triển khu vực trong tương lai.

Tương tự, cao tốc Nội Bài - Bắc Ninh - Hạ Long được điều chỉnh quy mô từ 4 lên 6 làn xe với lý do là một trong hai tuyến cao tốc trên hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, do vậy trên cơ sở vùng phát triển và hành lang kinh tế ưu tiên cần thiết điều chỉnh quy mô đường cao tốc Nội Bài - Bắc Ninh - Hạ Long.

Bên cạnh việc điều chỉnh quy mô, dự thảo quy hoạch cũng bổ sung quy hoạch mới 2 tuyến cao tốc là Cà Mau - Đất Mũi và Quảng Ngãi - Kon Tum.

Theo đó, bổ sung quy hoạch mới tuyến cao tốc Cà Mau - Đất Mũi, chiều dài khoảng 90km, quy mô 4 làn xe và cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum, chiều dài khoảng 136km, quy mô 4 làn xe. Cả hai tuyến cao tốc này có tiến trình đầu tư trước năm 2030.

Ngoài ra, một số tuyến cao tốc được điều chỉnh phạm vi gồm: Cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo, cao tốc Quy Nhơn - Pleiku và cao tốc TPHCM - Mộc Bài.

Cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng được điều chỉnh điểm đầu từ TP Ninh Bình thành huyện Yên Mô (phía Nam TP Ninh Bình), chiều dài tuyến cao tốc sau khi điều chỉnh khoảng 117km. Cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo được điều chỉnh điểm đầu từ TP Đông Hà (Quảng Trị) thành huyện Triệu Phong, chiều dài tuyến cao tốc sau khi điều chỉnh khoảng 56km.

Cao tốc Quy Nhơn - Pleiku điều chỉnh điểm đầu từ cảng Nhơn Hội, tỉnh Bình Định thành thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định. Chiều dài tuyến cao tốc sau khi điều chỉnh khoảng 123 km. Cao tốc TP Hồ Chí Minh - Mộc Bài được điều chỉnh điểm cuối từ cửa khẩu Mộc Bài thành huyện Bến Cầu (tỉnh Tây Ninh).

43 tuyến cao tốc với tổng chiều dài hơn 9.200km

Từ việc điều chỉnh, bổ sung một số tuyến cao tốc nêu trên, mạng lưới đường bộ cao tốc theo quy hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt từ 41 tuyến với tổng chiều dài khoảng 9.014 km lên thành 43 tuyến, tổng chiều dài khoảng 9.234 km.

Khu vực phía Bắc, gồm 14 tuyến, chiều dài khoảng 2.305 km được tăng lên khoảng 2.313 km. Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, gồm 10 tuyến, chiều dài khoảng 1.431 km" được tăng lên thành 11 tuyến với chiều dài khoảng 1.496 km. Khu vực phía Nam, gồm 10 tuyến, chiều dài khoảng 1.290 km được nâng lên thành 11 tuyến, chiều dài khoảng 1.380 km.

Đối với tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ cửa khẩu Hữu Nghị, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn đến TP Cà Mau, tỉnh Cà Mau, chiều dài khoảng 2.063 km, quy mô từ 4 đến 10 làn xe giữ nguyên về chiều dài nhưng quy mô được nâng lên từ 6 đến 12 làn xe.

Sau khi điều chỉnh bổ, sung các tuyến cao tốc, tổng chiều dài quy hoạch các tuyến đường bộ cao tốc đến năm 2050 khoảng 9.234 km (tăng khoảng 220 km so với quy hoạch trước đây). Trong đó, các tuyến có lộ trình đầu tư trước năm 2030 khoảng 6.754 km (tăng khoảng 633km), các tuyến có lộ trình đầu tư sau năm 2030 khoảng 2.480 km.

Lý giải về việc điều chỉnh quy hoạch, Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, ngày 1/9/2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Sau đó, Bộ Chính trị thông qua 9 nghị quyết về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của 6 vùng kinh tế - xã hội và các địa phương; Quốc hội thông qua Nghị quyết số 81/2023 về quy hoạch tổng thể quốc gia; Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch tỉnh/thành phố đã tác động đến quy hoạch mạng lưới đường bộ. Các cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý này dẫn đến cần thiết phải điều chỉnh quy hoạch mạng lưới đường bộ.

Cục Đường bộ Việt Nam cũng đề xuất điều chỉnh tiến trình đầu tư một số đoạn tuyến cao tốc Cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Ngọc Hồi - Gia Nghĩa trước năm 2030 về sau năm 2030.

Các tuyến cao tốc điều chỉnh tiến trình đầu tư sau năm 2030 thành trước năm 2030 như: Sơn La - Điện Biên, Bắc Kạn - Cao Bằng, Tuyên Quang - Hà Giang, Quy Nhơn - Pleiku - Lệ Thanh đoạn Quy Nhơn - Pleiku, Gò Dầu - Xa Mát, Hồng Ngự (Đồng Tháp) - Trà Vinh đoạn cửa khẩu Dinh Bà (Đồng Tháp) - Cao Lãnh và đoạn An Hữu (Tiền Giang) - Trà Vinh.