Theo các chuyên gia tại Tọa đàm, qua hơn ba thập kỷ đổi mới, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, làm thay đổi tầm vóc và diện mạo của nền kinh tế đất nước. Nhiều thương hiệu Việt không những đã chinh phục, chiếm lĩnh niềm tin của người tiêu dùng trong nước, mà còn vươn lên cạnh tranh với các tập đoàn xuyên quốc gia cả ở thị trường trong nước và nước ngoài.

Bên cạnh những thương hiệu được hình thành từ khu vực kinh tế Nhà nước như Viettel, Vietnam Airlines, Vinamilk, Vietcombank…, nhiều thương hiệu danh giá được hình thành và trỗi dậy từ khu vực kinh tế tư nhân như: Vin Group, Sun Group, Tân Hiệp Phát, Thaco, Vietjet Air, TH True milk, Techcombank…

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại chúng ta cũng đang chứng kiến những thương hiệu Việt từng vang bóng một thời bị biến mất do những thăng trầm của tiến trình phát triển và sau những thương vụ sáp nhập, mua bán, hợp nhất như Nước giải khát Tribeco, Kem đánh răng Dạ Lan… Lại có những thương hiệu Việt danh tiếng trở thành sở hữu của các nhà đầu tư nước ngoài sau các thương vụ M&A như Bia Sài Gòn…

Nhìn nhận về vấn đề xây dựng thương hiệu ở Việt Nam, ông Phùng Mạnh Trường - Phó Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam thẳng thắn cho rằng doanh nghiệp nào cũng có nhu cầu làm thương hiệu, nhưng thương hiệu mạnh hay không phải phụ thuộc vào năng lực của doanh nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp sinh ra là để cung cấp sản phẩm dịch vụ nào đó, để tồn tại phải được khách hàng công nhận. Thực tế hiện nay, doanh nghiệp ít chăm lo đến chất lượng sản phẩm và hệ thống quản trị, mà chỉ lo sắm “mác” bên ngoài, cố gắng làm thương hiệu trước và ít chú ý đến chất lượng, cũng như quản trị chất lượng.

“Tôi thấy rằng, một số doanh nghiệp lớn hiện nay chẳng hạn nhưu Tân Hiệp Phát, khi tiếp cận thị trường, những doanh nghiệp này thường không nói nhiều về bản thân doanh nghiệp đó mà nói về vấn đề cốt lõi, làm chất lượng và xây dựng hệ thống quản trị chất lượng, khi đó mới nói đến thương hiệu”, ông Trường cho biết.

Ông mong rằng, đơn vị quản lý cũng như doanh nghiệp quan tâm đến “sức khỏe” của mình, vấn đề cốt lõi trước khi bàn đến việc thương hiệu mạnh hay không mạnh. Hiện, có nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn, nhưng nhiều doanh nghiệp lớn lại không biết áp dụng tiêu chuẩn nào.

TS.Võ Trí Thành- nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, nhìn về dài hạn, đất nước phát triển phải dựa vào doanh nghiệp Việt. 5 năm vừa qua, doanh nghiệp Việt đã làm thay đổi cách nhìn của xã hội theo một chiều hướng tích cực, ví dụ như các trường hợp Vingroup, Vinamilk, Viettel, Techcombank... Các doanh nghiệp cũng chuyển sang làm thương mại dịch vụ chất lượng cao và công nghệ, làm được những công trình phức tương đối phức tạp lớn, và đầu tư cho R&D.

Do đó, TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh: "Muốn phát triển mạnh thì phải xây nhà từ móng. Bởi, muốn có doanh nghiệp lớn, thương hiệu mạnh thì không thể xây nhà từ nóc! Mà xây nhà từ móng, ngoài việc xây dựng SMEs (doanh nghiệp vừa và nhỏ), là startup - gắn với câu chuyện sáng tạo, gắn với công nghệ thì phải tạo dựng lại "cột kèo", tức là các tập đoàn lớn.

Theo TS. Thành, Việt Nam đã có nhiều doanh nghiệp lớn, nhưng còn rất xa với lớn mạnh. Nếu nhìn vào VN500 của Việt Nam, số lao động, vốn cũng "oai"! "Nhưng để nói là lớn mạnh, có ba việc, nếu nhìn vào ba việc này, thử hỏi có bao nhiêu doanh nghiệp Việt thực sự lớn?".

Thứ nhất, một doanh nghiệp có lớn hay không cần phải nhìn vào R&D và sáng tạo. Cho đến Vinamilk - thương hiệu có giá trị lớn nhất Việt Nam cũng chủ yếu mới chỉ làm chủ công nghệ, chứ chưa sáng tạo được công nghệ. Nếu nói đến sáng tạo công nghệ, hiện nay chỉ có Viettel, FPT gần như làm được điều đó.

Thứ hai, một thương hiệu lớn mạnh cần phải là thương hiệu toàn cầu. Thứ ba là kết nối và phân phối. Một doanh nghiệp lớn mạnh cần phải làm chủ được kênh phân phối vì đó là tương tác gắn với trải nghiệm khách hàng, đồng thời phải kết nối với nhiều doanh nghiệp khác.

TS. Võ Trí Thành cho rằng, doanh nghiệp lớn và to thì cực kỳ cần, nhưng phải tránh độc quyền. Cạnh tranh vẫn phải là số một, qua cạnh tranh thì mới có tiến bộ. Hỗ trợ người thắng cuộc chứ không phải là tạo ra người thắng cuộc.

Còn theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng - nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho hay muốn ra nước ngoài, doanh nghiệp Việt phải được hỗ trợ bằng chính sách thị trường thế giới nhìn vào một doanh nghiệp dựa trên hình ảnh quốc gia của doanh nghiệp đó.

Bản thân quốc gia đã là một thương hiệu có giá trị rất lớn, như chúng ta hay nói "Made in Japan" chẳng hạn. Doanh nghiệp Việt trước nay rất khó vươn mình ra thế giới, bởi hình ảnh của Việt Nam trong mắt các bạn chủ yếu vẫn gắn liền với cuộc chiến tranh, hoặc tích cực hơn cũng mới chỉ dừng lại ở phở, áo dài. Bởi vậy, nếu muốn các doanh nghiệp Việt vươn xa thì điều kiện cần là chính bản thân các doanh nghiệp phải mạnh, rất mạnh, nhưng cần thêm điều kiện đủ là sự hỗ trợ về mặt chính sách, mà việc thay đổi hình ảnh về đất nước trong con mắt quốc tế là rất quan trọng.