
Cần hành lang pháp lý thích nghi với kinh tế số nền tảng
(DNVN) - Trong bối cảnh công nghệ kỹ thuật số phát triển và trở thành xu hướng dẫn dắt, có khả năng tạo ra tác động lớn đối với nền kinh tế. Việt Nam cần xây dựng hàng lang pháp lý thích nghi với kinh tế số nền tảng để phát huy tối đa điều kiện nội tại cũng như lợi thế của kinh tế nền tảng Việt Nam một cách bền vững, không bị tụt hậu so với các nước trên thế giới.
Đây là nhận định được các chuyên gia đưa ra tại Tọa đàm chính sách “Hướng tới xây dựng một khuôn khổ pháp lý thích nghi với kinh tế nền tảng số” do Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) tổ chức.
Thời gian qua, các nền tảng kinh tế đã đặt nền móng cho những thành công đột phá của nhiều tên tuổi lớn như Google, Amazon, Uber, Airbnb hay eBay. Và hơn thế nữa, một loạt các hoạt động kinh tế - xã hội, từ giáo dục, chăm sóc y tế đến quản lý nhà nước cũng từng bước biến đổi.

Tọa đàm chính sách “Hướng tới xây dựng một khuôn khổ pháp lý thích nghi với kinh tế nền tảng số”. Ảnh DNVN/HuongLan.
Tuy nhiên, theo đánh giá của TS. Nguyễn Đức Thành, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế (VEPR), mặc dù tiếp cận với các nền tảng kinh tế từ rất sớm, nhưng ngay cả những nhà hoạch định chính sách từ châu Âu, Mỹ cũng gặp không ít thử thách: Họ đối mặt với những hình thái công việc mới, những mô hình kinh doanh mới, hoàn toàn khác biệt với truyền thống. Uber – một trong những người đi tiên phòng của kinh tế nền tảng đã từng khiến người lao động, chủ hãng taxi truyền thống biểu tình hàng dài trên các đường phố của London, Berlin, Paris và sang cả bờ kia của Đại Tây Dương tại San Francisco hay New York. Những biến động như vậy đã đang và sẽ còn diễn ra trên nhiều quốc gia, nếu các nền tảng kinh tế càng thâm nhập sâu vào đời sống, kinh tế trong khi các Chính phủ vẫn đang loay hoay với việc áp dụng hệ thống luật pháp cũ trên những hình thái kinh tế mới.
Việt Nam cũng không phải một ngoại lệ. Câu chuyện về cách thức đối xử với taxi công nghệ bắt đầu từ năm 2014 cho đến khi Nghị định 10/2020 được ban hành và chính thức có hiệu lực từ 01/04. Nhưng liệu đó đã phải là hướng đi đúng đắn của Nhà nước để đón nhận những sự thay đổi tất yếu của kinh tế, và bài học nào trong việc xây dựng khuôn khổ pháp lý để thích nghi với kinh tế nền tảng số trong mọi lĩnh vực. Hơn thế nữa, trong nhiều ngành nghề, các nền tảng số cũng đang hoạt động ngày càng mạnh kéo theo những vấn đề về khuôn khổ pháp lý liên quan. Nhà nước không thể tiếp tục dành thêm tám năm nữa để tập trung giải quyết các xung đột giữa mô hình kinh doanh truyền thống và mô hình số được. Do đó, theo TS. Nguyễn Đức Thành việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý chuẩn thích nghi với kinh tế nền tảng số là vô cùng cần thiết. Bởi hệ thống luật pháp điều hành các hoạt động kinh tế truyền thống đã lỗi thời để quản lý các nền tảng kinh tế.
Đơn cử như việc Nhà nước cố gắng điều chỉnh hành vi của Grab, Be giống như VinaSun hay Mai Linh hiển nhiên là không hợp lý vì Grab, Be không cố định giá và số lượng lao động trong ngắn hạn; Airbnb cũng không thể bị quản lý như các dịch vụ lưu trú vì thực tế họ không sở hữu bất kì một cơ sở lưu trú nào; Tiki hoạt động hiệu quả hơn một “siêu bách hoá tổng hợp” mặc dù họ chỉ sở hữu một lượng hàng hoá rất nhỏ trong đó. Tương tự như vậy, một số nền tảng cũng đang hoạt động dưới hình thức trung gian kết nối dựa trên nguồn lực về công nghệ chứ không thực sự sở hữu tài sản cố định tham gia vào các hợp đồng.

Cần hành lang pháp lý thích nghi với kinh tế số nền tảng.
Vậy nên theo TS. Nguyễn Đức Thành, câu hỏi đặt ra nếu hàng hoá/dịch vụ có vấn đề ai là người chịu trách nhiệm; ai là người nộp thuế và cấu trúc như thế nào? Cơ quan nào điều chỉnh hành vi của doanh nghiệp? Bộ Thông tin và Truyền thông liệu có liên quan? Tất cả các vấn đề này đều không thể giải quyết bằng hệ thống luật pháp hiện tại bởi định danh của các chủ thể chưa được làm rõ.
Trong khi đó, sự tồn tại của các hoạt động kinh doanh trên nền tảng thực sự là mối nguy của mô hình truyền thống và nhà nước, tất yếu, phải đưa ra chọn lựa của mình. Thực tiễn cạnh tranh trong đợt dịch COVID-19 có thể là một trải nghiệm để nhà hoạch định tham khảo. Trong khi các mô hình truyền thống gần như bị đóng băng do các cú sốc cung, sự biến động của cầu, sự xuống dốc của các nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung, một loạt các doanh nghiệp thương mại điện tử lại đang không ngừng kiếm lời: Amazon dự tính tuyển thêm hơn 100.000 công nhân để tham gia đóng gói sản phẩm, doanh số bán hàng online của một số siêu thị tại Hà Nội ước tính cũng tăng thêm 20%. Các nền tảng kinh tế giảm thiểu tối đa chi phí mặt bằng, hàng tồn kho – những vấn đề lớn của các doanh nghiệp hiện nay và phát triển như một xu thế của kinh tế trên thế giới. Nếu không tồn tại những sàn giao dịch điện tử như Tiki, Lazada, v.v... hoặc các kênh phân phối online thì có lẽ sẽ có nhiều hơn 3000 doanh nghiệp đóng cửa chỉ riêng trên địa bàn Hà Nội.
Vì vậy, TS. Thành nhấn mạnh, trong thời điểm này, việc khuyến khích các doanh nghiệp tham gia chuyển đổi số và mở rộng sân chơi cho các nền tảng kinh tế số để đẩy nhanh luồng lưu thông của hàng hoá và dịch vụ trong thị trường tự do có lẽ mang lại hiệu quả tốt không kém gói tín dụng gần 280.000 tỷ đồng mà Chính phủ vừa tung ra.

Xót xa nhìn cảnh nông dân đổ đi cả xe ô tô rau củ vì không bán được
Khác với những năm trước, thời điểm sau Tết Nguyên đán, giá rau, củ thường nhỉnh hơn trong năm thì những ngày này giá rau xanh tại các nhà vườn ở xã Tráng Việt, huyện Mê Linh, Hà Nội lại rớt thảm hại, không ai mua.
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày

Bắc Ninh: Phấn đấu tiết kiệm tối thiểu 2% tổng điện năng tiêu thụ hàng năm

Chỉ tiêu biên chế công chức năm 2021 giảm ít 10% so với năm 2015

Chương trình hỗ trợ phát triển thị trường lao động đến năm 2030

Hà Nội sắp mở cuộc tổng điều tra kinh tế năm 2021

Bộ Tài chính đề xuất chủ trương xây dựng nghị định gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền thuê đất

Thông tư mới về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe có điểm gì đáng chú ý?
Tin nổi bật

Thu hút đầu tư nước ngoài tiếp tục đạt kết quả tích cực, khi trong 2 tháng đầu năm, có 5,46 tỷ USD vốn đăng ký, 2,5 tỷ USD vốn thực hiện.
Đọc thêm
-
Vietnam Airlines mở lại đường bay tới Vân Đồn
Dân sinh - 8 giờ trướcNhằm đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách, từ ngày 3/3/2021, Vietnam Airlines sẽ khôi phục đường bay giữa TP Hồ Chí Minh và Vân Đồn sau hơn 1 tháng đóng cửa. -
Habeco chi 650 tỷ đồng cổ tức tiền mặt sau năm lãi kỷ lục
Chuyển động - 12 giờ trướcKhông lâu sau khi công bố kết quả lợi nhuận cao nhất giai đoạn 2017-2020, Habeco đã quyết định chia cổ tức bằng tiền cho cổ đông với phần lợi nhuận năm 2018-2019, tỷ lệ 28,3%. -
Năm 2021: Dự kiến sẽ hoàn thành 3 quy hoạch quốc gia
Quy hoạch-Dự án - 2 ngày trướcTheo thông tin từ Bộ Kế hoạch & Đầu tư, hiện 3/63 quy hoạch tỉnh (gồm TP Hồ Chí Minh, TP Hà Nội và tỉnh Lâm Đồng) đang triển khai nhiệm vụ lập quy hoạch, dự kiến trình phê duyệt trong năm 2021. -
Trung Quốc tham gia dự án tiền ảo xuyên biên giới
Tiền tệ - 14 giờ trướcĐây được xem là động thái nhằm quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc... -
Cổ phiếu Kia Motors tăng 8,1% sau tiềm năng `bỏ ngỏ` từ cuộc đàm phán với Apple
Nhận định & Đầu tư - 14 giờ trướcCổ phiếu của Kia Corp đã tăng tới 8,1% vào thứ Sáu sau khi một trang tin tức trực tuyến của Hàn Quốc cho biết vẫn còn tiềm năng để nhà sản xuất ô tô này thiết lập quan hệ đối tác với Apple.
-
Reuters: Lao đao vì lệnh trừng phạt của Mỹ, Huawei kế hoạch thâm nhập vào mảng xe điện
Chuyển động - 14 giờ trướcReuters cho biết, trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của Mỹ, nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới - Huawei của Trung Quốc đang khám phá một sự thay đổi chiến lược. -
Bộ Y tế cấp phép thêm 2 loại vaccine COVID-19 của Nga và Mỹ, chuẩn bị nhập khẩu về Việt Nam
Dân sinh - 19 giờ trướcThêm 2 loại vaccine COVID-19 vừa được Bộ Y tế phê duyệt để sử dụng cho nhu cầu cấp bách phòng, chống dịch trong nước. Đó là vaccine COVID-19 của Moderna (Mỹ) và vaccine Sputnik V của Nga. -
TP HCM chưa cho phép vũ trường, quán bar, karaoke hoạt động trở lại
Dân sinh - 18 giờ trướcTP HCM sẽ cho phép một số hoạt động không thiết yếu được hoạt động trở lại từ ngày 1/3, nhưng một số hoạt động như vũ trường, bar, karaoke, pub, beer club, vẫn phải tiếp tục tạm dừng cho đến khi có thông báo mới. -
Tỷ giá USD hôm nay 25/2/2021: Quay đầu giảm
Tiền tệ - 2 ngày trướcTỷ giá USD hôm nay 25/2 sau một phiên tăng nhẹ thì hôm nay đồng USD lại quay đầu giảm khi các nhà đầu tư đang có cái nhìn không mấy tích cực về tương lai hồi phục của đồng bạc xanh. -
Chính quyền Tổng thống Biden giáng đòn không kích đầu tiên tại Syria
Quốc tế - 20 giờ trướcQuân đội Mỹ tiến hành đòn không kích đầu tiên do Tổng thống Joe Biden phê duyệt nhằm vào một cơ sở của lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn ở Syria tối 25/2.