Chưa có báo cáo đánh giá về hiệu quả cải cách điều kiện kinh doanh

Phát biểu tại Hội thảo, TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng CIEM cho biết: Trong giai đoạn 2017-2019, các bộ, ngành đã nỗ lực rà soát, đề xuất cắt bỏ, đơn giản hóa khoảng 50% số điều kiện kinh doanh để giảm gánh nặng quy định, thủ tục. Qua đó, giảm được thời gian, chi phí và rủi ro cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trong các quy định hiện hành, vẫn còn rất nhiều điều kiện kinh doanh không cần thiết, không hợp lý hoặc không có ý nghĩa về hiệu quả quản lý nhà nước.

Đồng thời, nhiều điều kiện kinh doanh được chuyển sang quản lý theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và Tiêu chuẩn quốc gia, một số được sửa đổi theo hướng giảm bớt yêu cầu, tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, theo bà Thảo, dù đã đạt được một số hiệu quả nhất định nhưng rào cản về điều kiện kinh doanh vẫn phổ biến.

Việc cắt giảm chủ yếu dưới hình thức “đơn giản hóa”, ít cắt bỏ. Vẫn còn các điều kiện kinh doanh không cần thiết, không hợp lý hoặc không có ý nghĩa về hiệu quả quản lý nhà nước hoặc điều kiện trong điều kiện kinh doanh. Còn nhiều điều kiện kinh doanh thiếu rõ ràng, có thể dẫn tới sự tùy ý của cơ quan quản lý nhà nước. Điều này dẫn đến việc cảm nhận của doanh nghiệp về hiệu quả cải cách điều kiện kinh doanh còn hạn chế.

Theo bà Thảo: “Các bộ ngành báo cáo đã hoàn thành chỉ tiêu cắt giảm điều kiện kinh doanh, nhưng chưa có báo cáo đánh giá nào về hiệu quả và tác động của cải cách điều kiện kinh doanh; thiếu giám sát việc tổ chức thực hiện”.

Đại diện cho Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Trưởng Ban Pháp chế Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh thêm: Cho dù việc bãi bỏ được hàng nghìn điều kiện kinh doanh, cải cách điều kiện kinh doanh có thể coi là "thương hiệu" của Chính phủ nhiệm kỳ này, tuy nhiên, theo điều tra của VCCI, trong năm 2019, doanh nghiệp đánh giá tích cực về sự chuyển động trong cắt giảm điều kiện kinh doanh, tỷ lệ khó khăn trong kinh doanh có giảm đi.

Khái niệm điều kiện kinh doanh chưa rõ, vẫn còn lẫn lộn giữa điều kiện kinh doanh và tiêu chuẩn kỹ thuật. Trưởng Ban Pháp chế VCCI cũng cho rằng, có những dấu hiệu cho thấy một số doanh nghiệp lớn, do muốn bảo hộ đã vận động đưa ra những rào cản thị trường để hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp khác. Đây là điều có hại cho người tiêu dùng, gây méo mó thị trường.

Đi kiểm tra thực tế thay vì ngồi kiểm tra hồ sơ

Bàn về giải pháp tích cực hơn trong cải cách điều kiện doanh, các chuyên gia tại Hội thảo nhấn mạnh cần tạo đột phá mới thông qua những thay đổi về quản lý nhà nước. Cải cách không nên thiên về trình diễn, đưa ra con số, khẩu hiệu hay mà phải hướng tới tạo hiệu quả cho nền kinh tế, lợi ích cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Bàn về Dự thảo Quyết định về kế hoạch cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2020-2025 mà Chính phủ đã lấy ý kiến các bộ ngành (với mục tiêu là cắt giảm ít nhất 20% số lượng văn bản đã ban hành và cắt giảm ít nhất 20% chi phí tuân thủ quy định pháp luật về hoạt động kinh doanh trong mỗi năm), ông Đậu Anh Tuấn cho rằng để đạt được mục tiêu này, quá trình soạn thảo Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư sửa đổi cần tiếp tục thúc đẩy tự do kinh doanh, xóa bỏ rào cản gia nhập thị trường.

Cùng với đó, các bộ, ngành cần tính toán đầy đủ chi phí lợi ích của quy định, thúc đẩy cạnh tranh, tăng cường kỷ luật thị trường.

Đồng tình với giải pháp trên, các chuyên gia đánh giá cao vai trò của việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm khi thực thi cải cách điều kiện kinh doanh, cho dù việc này vất vả hơn cho các cơ quan quản lý. Thay vì ngồi kiểm tra hồ sơ, các cơ quan quản lý phải đi kiểm tra thực tế, các chuyên gia khuyến nghị.

“Cần giám sát việc tổ chức thực hiện, xử lý nghiêm những hành vi cố tình gây khó khăn cho doanh nghiệp, thiết lập cơ chế đối thoại và phản hồi của cộng đồng đoanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả của tiến trình cải cách để tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển”, ông Tuấn nói.