
Chuyên gia ADB: Việt Nam cần tạo liên hệ chẽ giữa thu hút đầu tư tư nhân với PPP
(DNVN) - Đây là một trong ba chiến lược mấu chốt mà ông Donald Lambert, chuyên gia Phát triển khu vực Tư nhân của ADB khuyến nghị để Việt Nam có thể đạt được các mục tiêu phát triển kế hoạch 5-năm tới.
Theo chuyên gia Donald Lambert, Việt Nam đang xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội mới cho giai đoạn từ năm 2021 tới 2025 và chiến lược phát triển kinh tế-xã hội mới cho giai đoạn từ năm 2021 tới 2030. Chiến lược và kế hoạch này được kỳ vọng đặt ra những mục tiêu phát triển đầy tham vọng – phù hợp với vị thế một quốc gia đã đạt được nhiều thành tựu trong những năm gần đây.
Tuy nhiên, để đạt được tham vọng, Việt Nam cần áp dụng những cách thức tiếp cận mới để tài trợ cho phát triển.
5 năm trước đây, năm 2015, Việt Nam là nước đứng thứ năm nhận hỗ trợ phát triển chính thức ròng lớn nhất, và đủ tiêu chuẩn được nhận hỗ trợ ưu đãi nhất từ ADB và các nhà tài trợ khác.
“Câu chuyện giờ đây đã khác. Theo dữ liệu mới nhất hiện có, tới năm 2018, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam đã gia tăng với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm là 6,3%, đưa Việt Nam trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Việt Nam hiện đã xác lập vững chắc vị thế quốc gia thu nhập trung bình và là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài”, chuyên gia Donald Lambert nói.
Ông cũng khẳng định thành công này cũng có nghĩa rằng các nhà tài trợ sẽ bắt đầu phân bổ các khoản viện trợ không hoàn lại và các nguồn vốn hỗ trợ nhiều ưu đãi cho các quốc gia có nhu cầu cấp bách hơn. Điều này đã và đang diễn ra. Năm 2017, Việt Nam đã “tốt nghiệp” phân loại quốc gia được hỗ trợ ưu đãi của Ngân hàng Thế giới, và 18 tháng sau cũng ra khỏi danh mục phân loại tương đương của ADB.
ADB và các nhà tài trợ khác đang cố gắng giảm nhẹ quá trình chuyển đổi này bằng cách kết hợp các khoản viện trợ không hoàn lại với vốn vay cho Việt Nam để giảm chi phí vay vốn ròng.
Bên cạnh đó, năm 2019, ADB đã phê duyệt một chính sách định giá mới, mang lại lợi ích tạm thời cho các quốc gia, giống như Việt Nam, vừa ra khỏi danh mục hỗ trợ ưu đãi nhất. Mặc dù hữu ích, những biện pháp này vẫn mang tính chất tạm thời và hạn chế, và ADB sẽ không cung cấp mô hình tài trợ cho kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tiếp theo của Việt Nam như trước đây.
Hơn nữa, các nhu cầu tài trợ này là rất đáng kể. ADB đã ước tính rằng Đông Nam Á sẽ cần đầu tư trung bình 210 tỷ đô la mỗi năm cho đến năm 2030. Với ước tính của Trung tâm Hạ tầng Toàn cầu thì Việt Nam cần đầu tư 110 tỷ USD từ năm 2021 đến 2025 cho cơ sở hạ tầng và để đạt được các Mục tiêu Phát triển bền vững. Dựa trên những xu hướng trong quá khứ, nguồn vốn thiếu hụt dự kiến khoảng 22 tỷ USD trong vòng 5 năm, một con số lớn. Nhưng không phải là không thể đạt được. Trên thực tế, Việt Nam đang ở vào vị thế tốt hơn so với nhiều nước. Trong khi Philippines, Ấn Độ và các quốc gia châu Á khác đã tài trợ một phần lớn cơ sở hạ tầng của mình từ nguồn vốn tư nhân, thì khu vực tư nhân từ trước tới nay mới chỉ tài trợ 10% cơ sở hạ tầng của Việt Nam.
“Điều này có nghĩa là còn rất nhiều dư địa cho Việt Nam – nhất là với câu chuyện tăng trưởng ngoạn mục của mình – để thu hút thêm đầu tư cho cơ sở hạ tầng”, theo ông Donald Lambert.
Ba khuyến nghị chiến lược
Để đạt được mục tiêu phát triển trong kế hoạch 5 năm tới, ông Donald Lambert cho rằng Việt Nam cần theo đuổi ba khuyến nghị chiến lược dưới đây.
Thứ nhất, Việt Nam sử dụng xúc tác nhiều hơn cho hỗ trợ phát triển. Điều này đòi hỏi một tư duy khác. Việt Nam không còn là một quốc gia thu nhập thấp nữa, nhưng cũng chưa sẵn sàng tự tài trợ thông qua đầu tư tư nhân và thị trường vốn trong nước. Một giai đoạn chuyển tiếp là cần thiết khi Việt Nam sử dụng sự trợ giúp của các nhà tài trợ để làm xúc tác cho đầu tư tư nhân, và nếu không có xúc tác này, đầu tư tư nhân sẽ không tự đến.
Tuy nhiên, giai đoạn chuyển tiếp này đòi hỏi các công cụ mới, bao gồm phát hành các khoản bảo lãnh đối ứng cho ADB và các đối tác phát triển khác để có thể sử dụng xếp hạng tín nhiệm quốc tế cao của mình nhằm giảm rủi ro cho các dự án.
Thứ hai, Việt Nam nên ưu tiên sử dụng hỗ trợ phát triển để tăng cường cho khu vực tài chính, cung cấp những cơ chế dự phòng hoặc các hoạt động tăng cường khác nhằm giúp các doanh nghiệp nhà nước được giao các dự án lớn dễ dàng tiếp cận nguồn vốn với chi phí phù hợp, và cho phép các đối tác phát triển phát hành trái phiếu liên kết tiền đồng để giảm chi phí vốn cho các bên vay của Việt Nam. Đây là tất cả những biện pháp mà ADB và các bên khác đã áp dụng ở nhiều quốc gia thu nhập trung bình khác. Nhưng theo chế định hoặc theo chính sách, hiện tại những biện pháp này vẫn chưa thể áp dụng tại Việt Nam.
Sử dụng hỗ trợ phát triển mang tính xúc tác để thu hút đầu tư tư nhân có mối quan hệ chặt chẽ với ưu tiên chiến lược thứ hai, thông qua đạo luật mạnh về đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP). Trong thời gian rất ngắn, Quốc hội đã xem xét dự thảo lần thứ nhất của luật và hy vọng có thể thông qua dự thảo lần thứ hai trong tháng 5 này. Các hoạt động tham vấn cần tập trung vào những nội dung chính còn thiếu những phần hấp dẫn, vốn cần thiết để thu hút đầu tư quốc tế.
Thí dụ, luật này cần giảm thiểu rủi ro tốt hơn khi nhu cầu đối với một dự án cơ sở hạ tầng thấp hơn so với dự báo. Thực tế là Việt Nam đã thực hiện điều này với biểu giá điện hỗ trợ cho các dự án sản xuất điện năng. Luật PPP cần có khả năng đảm bảo tương tự cho các lĩnh vực khác, nhất là giao thông. Điều này có thể đạt được thông qua bảo lãnh doanh thu tối thiểu hoặc bảo đảm rằng các khoản thanh toán khả dụng sẽ được tự động gia hạn vượt quá mức trần hiện thời là 5 năm.
Một quan ngại khác trong PPP là áp dụng luật. Nghị định hiện hành về PPP cho phép phạm vi sử dụng luật pháp nước ngoài trong giải quyết tranh chấp các hợp đồng PPP rộng hơn so với dự thảo luật PPP. Điều này rất quan trọng. Các khoản đầu tư theo hình thức đối tác công tư đòi hỏi những hợp đồng pháp lý phức tạp, và các nhà đầu tư thường dựa vào những hệ thống pháp lý có bề dày án lệ để diễn giải chúng. Cuối cùng, rủi ro chấm dứt hợp đồng cần phải được tính đến. Một khi dự án được xây dựng, các nhà đầu tư cần sự bảo đảm rằng họ sẽ được trả tiền ngay cả khi chính phủ chấm dứt hợp đồng. Nếu không có những thay đổi này, thành công của luật PPP mới không chắc chắn, và các dự án đấu thầu trong lĩnh vực đường bộ và các lĩnh vực khác nhiều khả năng sẽ chỉ nhận được sự quan tâm hạn chế từ các nhà đầu tư nước ngoài.
Ưu tiên chiến lược cuối cùng là huy động tốt hơn các thị trường vốn trong nước. Việc thông qua Luật Chứng khoán mới vào tháng 11 năm 2019 là một bước đi hữu ích, cũng như những thay đổi pháp lý gần đây khuyến khích các công ty tìm đến thị trường trái phiếu thay vì ngân hàng để tài trợ cho các khoản nợ dài hạn.
Tuy nhiên, ông Donald Lambert cho rằng Việt Nam vẫn cần phải làm nhiều hơn nữa. Các quỹ hưu trí tư nhân, quỹ đầu tư và công ty bảo hiểm, tất cả đều cần lớn mạnh để tạo ra nền tảng vững chắc cho nhu cầu trái phiếu doanh nghiệp. Đồng thời, quỹ hưu trí nhà nước – cơ quan Bảo hiểm xã hội – trước hết phải có khả năng quản lý thận trọng và đầu tư vào nợ doanh nghiệp. Việt Nam cần thành lập một cơ quan xếp hạng tín dụng, vàChính phủ nên chủ động tiếp thị cơ hội đầu tư này tới những tổ chức xếp hạng quốc tế. Những bước đi này sẽ giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển, tạo ra cơ hội cho trái phiếu dự án, đặc biệt nếu có sẵn các cơ chế nâng hạng tín nhiệm cho những công cụ này.
Việc Việt Nam tốt nghiệp các nguồn tài trợ ưu đãi hiển nhiên là tích cực. Đó là kết quả trực tiếp từ sự năng động và tiềm năng của nền kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ này. Vấn đề giờ đây là quản lý thành công này bằng việc xây dựng chiến lược tài trợ cho kế hoạch 5 năm tiếp theo. Một mặt, không thể tiếp tục con đường cũ là lại nhận viện trợ.
Mặt khác, Việt Nam không thể ngay lập tức gia tăng tỉ trọng đầu tư tư nhân vào cơ sở hạ tầng. Một chiến lược thận trọng triển khai hỗ trợ phát triển mang tính xúc tác, củng cố các hoạt động đầu tư theo hình thức đối tác công tư, và sử dụng tốt hơn nữa nguồn vốn trong nước sẽ giúp thiết lập cơ sở nguồn lực cho kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội tới đây của Việt Nam và những kế hoạch tiếp theo.

Tổng duyệt công tác an ninh, dẫn đoàn, phân luồng giao thông phục vụ Đại hội Đảng XIII
Tin cùng chuyên mục

Bộ Y tế dự thảo Thông tư hướng dẫn thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT theo giá dịch vụ

Thành lập Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Thái Nguyên từ 15/1

Đề xuất kéo dài thời gian cách ly nhập cảnh trên 14 ngày với các nước có biến chủng virus SARS-CoV-2

Hà Tĩnh: Thành lập các tổ công tác tạo điều kiện thuận lợi cho Tập đoàn TH triển khai các Dự án

Định mức biên chế công chức chuyên ngành Nội vụ được xác định như thế nào?

Quy định mới về cấp giấy phép hoạt động báo chí có gì đáng lưu ý?
Tin nổi bật

-
200 vệ binh bảo vệ lễ nhậm chức của Tổng thống Joe Biden nhiễm COVID-19
-
Biến thể SARS-CoV-2 ở Anh có thể gây tử vong cao hơn mức bình thường 40%
-
Một chuyên gia gốc Việt được TT Joe Biden bổ nhiệm làm quyền Bộ trưởng Các vấn đề Cựu chiến binh Mỹ
-
Thu thuế điện tử: Giảm thiểu phiền hà, tiến tới khu vực kinh tế ngoài quốc doanh
Đọc thêm
-
Texas đệ đơn kiện chống lại chính quyền Tổng thống Joe Biden
Quốc tế - 10 giờ trướcTexas hôm 22/1 đã đệ đơn kiện chống lại lệnh hoãn trục xuất người nhập cư trong vòng 100 ngày mà tân Tổng tống Biden mới ban hành. -
Người da màu đầu tiên làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ
Quốc tế - 10 giờ trướcThượng viện Hoa Kỳ hôm 22/1 đã bỏ phiếu xác nhận bầu tướng về hưu Lloyd Austin làm Bộ trưởng Quốc phòng, ông trở thành người Mỹ da đen đầu tiên đảm nhiệm vai trò này. -
Luật Doanh nghiệp mới tạo lực đẩy cho thị trường vốn, gia tăng bảo vệ quyền cổ đông
Sự kiện-Vấn đề - 10 giờ trướcLuật Doanh nghiệp mới, các cổ đông có quyền mua thêm cổ phần và có quyền chuyển nhượng quyền mua cho người khác, qua đó, giúp gia tăng bảo vệ quyền cổ đông, tạo lực đẩy cho thị trường vốn. -
Trung Quốc cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển được phép nổ súng bắn tàu nước ngoài
Quốc tế - 14 giờ trướcỦy ban thường vụ Quốc hội Trung Quốc vừa thông qua luật, cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển nước này được nổ súng bắn tàu nước ngoài, làm dấy lên lo ngại về tình hình an ninh trong khu vực. -
Phiên toà luận tội cựu Tổng thống Donald Trump sẽ diễn ra vào ngày 8/2
Quốc tế - 15 giờ trướcLãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ, Chuck Schumer vừa cho biết, phiên tòa luận tội cựu Tổng thống Donald Trump sẽ bắt đầu từ ngày 8/2, tức là lùi lại thêm 2 tuần so với dự tính ban đầu.
-
PVcomBank lên tiếng về việc 3 sổ tiết kiệm 52 tỷ đồng của khách chưa thể giải tỏa
Ngân hàng - hôm quaNgân hàng cho biết 3 sổ tiết kiệm với số dư 52 tỷ đồng đang là vật chứng trong một vụ án lừa đảo được cơ quan điều tra xử lý nên chưa thể giải tỏa theo yêu cầu của khách hàng. -
Báo cáo tài chính quý IV/2020: PV GAS báo lãi 7.930 tỷ đồng
Chuyển động - hôm quaTheo báo cáo tài chính quý IV/2020, tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS, HoSE: GAS) đã báo lãi 7.930 tỷ đồng, thấp nhất trong 4 năm qua. -
Tại sao lãnh đạo Công ty địa ốc Ba Thành Phát bị khởi tố và bắt tạm giam?
An ninh-Trật tự - hôm quaCông an tỉnh Bình Dương đã khởi tố, bắt tạm giam giám đốc và phó giám đốc Công ty địa ốc Ba Thành Phát để điều tra về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. -
Thành ủy TP.HCM tổ chức lễ công bố trao quyết định cán bộ TP Thủ Đức
Chính trị - hôm quaLãnh đạo TP.HCM đã trao quyết định phê chuẩn kết quả bầu chức vụ Chủ tịch UBND TP Thủ Đức đối với ông Hoàng Tùng. -
Vietjet được vinh danh là hãng hàng không vận chuyển hàng hóa trong khoang hành lý tốt nhất năm 2020
Phát triển bền vững - hôm quaVietjet vừa được Tạp chí vận tải hàng không Payload Asia vinh danh là “Hãng hàng không vận chuyển hàng hóa trong khoang hành lý tốt nhất của năm 2020".