Sau hơn 4 tháng im ắng, ngày 11/3, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã bất ngờ mở lại kênh đấu thầu tín phiếu và hút gần 15.000 tỷ đồng khỏi hệ thống. Động thái trên xảy ra khi thanh khoản được đại diện NHNN và nhiều chuyên gia nhận định là dư thừa và tỷ giá đang có dấu hiệu tăng nóng trong những ngày đầu năm.

NHNN hút tiền do thị trường crypto và vàng?

Ông Huỳnh Minh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCP FIDT, nhận định rằng dòng tiền đầu cơ vào hai thị trường “bóng tối” là crypto và vàng trong giai đoạn hiện nay là nguyên nhân chính dẫn đến áp lực tỷ giá. Trong những tuần vừa qua, cả crypto và vàng đều chạm đỉnh lịch sử, khiến xu hướng đầu cơ theo đà mạnh dần lên.

Mặc dù không có số liệu cụ thể, nhưng ông Tuấn suy đoán rằng quy mô đầu cơ của Việt Nam trên thị trường crypto và vàng (đặc biệt là crypto) có quy mô đáng kể, có thể tạo ra các biến động mạnh trên thị trường tài chính.

Hiện tại, áp lực tỷ giá từ thị trường tự do đang rất lớn, ông cho biết. Tỷ giá tự “chợ đen” đã chạm mốc 25.700 VND/USD trong khi tỷ giá P2P (giao dịch ngang hàng) trên thị trường crypto đang trên 25.800 VND/USD.

“Có thể nói, cú shock áp lực tỷ giá lần này khá đặc biệt đối với Việt Nam vì Việt Nam đang đối mặt với nhiều yếu tố làm suy giảm tỷ giá”, chuyên gia nhận định. Những yếu tố này bao gồm: chính sách tiền tệ nới lỏng, lãi suất thấp kỷ lục, cung tiền đồng dư thừa, kinh tế thực yếu - hoạt động đầu cơ tài chính được ưu tiên, tỷ lệ tham gia thị trường crypto cao.

Ông Tuấn cho rằng hành động hút tiền cho thấy NHNN quan ngại về hoạt động đầu cơ và bắt buộc phải ra dấu hiệu tạm dừng dòng tiền đầu cơ bằng biện pháp can thiệp.

“Mục đích của NHNN là bảo vệ kỳ vọng tỷ giá trung hạn (kỳ vọng tỷ giá ngân hàng của Việt Nam ở ngưỡng 24.800 - 25.000, với biên độ dao động an toàn nhỏ hơn 3%/năm)”, ông nhận định.

Có thể thắt chặt thanh khoản trên thị trường chứng khoán

Đánh giá về tác động khi NHNN hút ròng, ông Tuấn cho biết việc phát hành tín phiếu có thể gây thắt chặt thanh khoản phần nào đó trên thị trường liên ngân hàng hoặc thị trường chứng khoán nếu duy trì liên tục trong thời gian sắp tới.

Ông Tuấn đánh giá lượng thanh khoản trên thị trường chứng khoán trong giai đoạn gần đây duy trì trên 23.000 tỷ đồng/phiên một phần nhờ vào lượng thanh khoản dư thừa trong hệ thống tài chính và lãi suất rẻ kỷ lục chảy vào nền kinh tế.

Với việc NHNN thắt chặt lượng vốn dư thừa trên thị trường liên ngân hàng, chuyên gia cho rằng có thể lo ngại rằng lượng cầu mua của thị trường chứng khoán sẽ giảm phần nào do các rủi ro về thanh khoản cũng như tâm lý nhà đầu tư.

Tuy nhiên, ông cho rằng việc NHNN hút tiền sẽ không gây ảnh hưởng đến cấu trúc lãi suất tiền gửi - cho vay của hệ thống ngân hàng trong giai đoạn quý II, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng vẫn chưa khởi sắc đáng kể. Chuyên gia cũng khẳng định rằng chỉ nên nhìn nhận rủi ro đầu cơ crypto và vàng là rủi ro cục bộ của Việt Nam trong ngắn hạn. Sau giai đoạn này, có thể chờ đợi xu hướng tốt hơn của thị trường.

Các kịch bản hút tiền

Chuyện gia đưa ra hai kịch bản hút tiền của NHNN, tùy thuộc vào xu hướng trên các thị trường đầu cơ. Ở kịch bản thứ nhất, khối lượng phát hành tín phiếu của NHNN sẽ đạt khoảng 120.000 đến 150.000 tỷ đồng, duy trì trong hơn 1 tuần với tốc độ trung bình khoảng 15.000 tỷ đồng/phiên. NHNN sẽ tiến hành theo hướng này nếu xu hướng đầu cơ crypto và vàng có dấu hiệu hạ nhiệt.

Trong trường hợp còn lại, nếu crypto và vàng tiếp tục tăng trong trung hạn, liên tục lập đỉnh mới và có động lượng tăng giá cao, khiến tỷ giá tự do phá đỉnh 26.000 hoặc cao hơn nữa, ông Tuấn dự đoán SBV sẽ mạnh tay hút tiền. Dự báo khối lượng phát hành tín phiếu có thể lên đến 180.000 đến 200.000 tỷ đồng.

Những số liệu dự đoán trên dựa trên hoạt động hút tiền trong quý III/2023 của NHNN cũng như mức thanh khoản dư thừa khoảng 230.000 tỷ đồng trên hệ thống ngân hàng ở thời điểm hiện tại, ông Tuấn cho biết.