Trong 6 tháng đầu năm 2021, tốc độ tăng GDP đạt 5,64%, trong đó quý I tăng 4,65% và quý II tăng 6,61%. Đà phục hồi tăng trưởng vẫn hiện hữu, mặc dù vậy, việc hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng cả năm 2021 ở mức 6,5% là thách thức rất lớn.

Theo TS. Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), nửa đầu năm, kinh tế toàn cầu phục hồi rõ nét hơn dù chưa đồng đều. Các nền kinh tế phát triển phục hồi khá mạnh mẽ, trong khi các quốc gia đang phát triển phục hồi chậm. Song, đà phục hồi kinh tế còn nhiều bất định, do rủi ro bùng phát các đợt dịch bệnh mới, diễn biến lây lan nhanh của các biến thể Covid-19 mới khiến nhiều quốc gia áp dụng trở lại các biện pháp hạn chế; chậm trễ trong phổ biến vắc-xin và tiêm chủng; rủi ro nợ và áp lực lạm phát…

Cũng trong báo cáo do nhóm nghiên cứu CIEM thực hiện, có 2 kịch bản được nêu ra cho nền kinh tế Việt Nam trong năm nay. Cụ thể, kịch bản 1, dịch bệnh ở Việt Nam dự báo được kiểm soát vào tháng 10/2021, tạo điều kiện cho việc nối lại hoạt động sản xuất – kinh tế ở mức bình thường. Theo đó, kết quả dự báo cho thấy tăng trưởng kinh tế năm 2021 có thể đạt mức 5,9%;

Kịch bản 2 giữ nguyên hầu hết các giả thiết như trong kịch bản 1, chỉ khác ở chỗ dịch bệnh được khống chế sớm trong tháng 8/2021, và giả thiết tốc độ tăng GDP của thế giới, tín dụng và giải ngân đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước ở mức cao hơn. Theo đó, kết quả dự báo cho thấy tăng trưởng kinh tế năm 2021 có thể đạt mức 6,2%.

Xuất khẩu cả năm dự báo tăng 16,4% trong kịch bản 1 và tăng 18,3% trong kịch bản 2. Thặng dư thương mại dự báo tương ứng ở các mức 4,2 tỷ USD và 5,4 tỷ USD. Lạm phát bình quân năm 2021 lần lượt đạt 2,6% và 2,8%.

Viện trưởng CIEM cho rằng, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Chính phủ vẫn cần ưu tiên bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định xã hội và để hiện thực hóa những ưu tiên này, kiểm soát lạm phát có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. "Chính phủ tiếp tục thực hiện các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, trên tinh thần đơn giản hóa điều kiện tiếp cận để các nhóm này trụ vững qua thời kỳ khó khăn," bà Minh nêu quan điểm.

Ngoài ra, đánh giá những yếu tố nền tảng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong nửa cuối chặng đường của năm, bà Minh chỉ ra điểm sáng rất ít được đề cập tới, đó là việc định hình tư duy cải cách thể chế kinh tế. Ngay trong bối cảnh khó khăn, Chính phủ cần tiếp tục đề ra nhiều giải pháp, nhiệm vụ cải cách nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, thúc đẩy thực hiện hiệu quả các FTA mới và mô hình phát triển kinh tế bền vững.

Hiện nay, tình hình dịch COVID-19 vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, cần tiếp tục có chính sách hỗ trợ của Nhà nước để giúp doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn. Do đó, sau khi xin ý kiến các bộ, ngành, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 47/2021/TT-BTC quy định mức thu một số khoản phí, lệ phí nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho đối tượng chịu ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.

Theo tính toán trước đó của Bộ Tài chính, số giảm thu từ việc giảm các khoản phí, lệ phí này ước tính khoảng 1.000 tỷ đồng. Thông tư có hiệu lực từ 1/7 đến 31/12/2021.

Trong những chính sách hỗ trợ kịp thời từ Chính phủ, phải kể đến gói chính sách hỗ trợ gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất với giá trị khoảng 73,1 nghìn tỷ đồng; các khoản tiền được hồi tố, hoàn trả lại cho các DN lên đến gần 5.000 tỷ đồng, gói hỗ trợ tiền tệ, tín dụng có giá trị khoảng 36,6 nghìn tỷ đồng,... Các chính sách này đã giúp cộng đồng DN phần nào vượt qua được những khó khăn do dịch Covid-19 gây ra, giữ được sức phát triển qua cả một năm đầy sóng gió.

Theo đại diện VCCI, trên thực tế, việc hỗ trợ chỉ được coi là thành công, có hiệu quả khi DN nhận được những chính sách bằng các tác động trực tiếp và cụ thể. Nếu chính sách được xây dựng khó thực hiện thì không có tác động tốt đến DN. Ngược lại, còn làm xói mòn niềm tin của DN về việc đồng hành của Nhà nước đối với cộng đồng DN trong lúc khó khăn.

Vì vậy, cần có những hướng dẫn cụ thể, chi tiết và đầy đủ về các thủ tục, quy trình thực hiện nhận hỗ trợ theo hướng đơn giản, dễ thực hiện đối với các DN. Cùng với đó là cải thiện hệ thống pháp luật và tháo gỡ các nút thắt về thủ tục hành chính để tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh.

Chúng ta cần thẳng thắn nhìn vào kết quả hoạt động hỗ trợ DN và chủ động nắm bắt tình hình triển khai các chính sách đã ban hành, xác định DN đang vướng gì, cần gì để kịp thời điều chỉnh, tháo gỡ. Bên cạnh các giải pháp trước mắt đã được Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền địa phương ban hành, cần có giải pháp mang tính dài hạn như tăng cường đầu tư công, hoàn thiện các công trình hạ tầng, thực hiện các gói kích cầu cần thiết trong giai đoạn nền kinh tế phục hồi.

Các DN cũng cần thay đổi tư duy, quan tâm hơn đến phát triển thị trường trong nước, thúc đẩy sự kết nối với người tiêu dùng để hình thành các chuỗi cung ứng nội địa.

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, tình hình thời gian tới còn nhiều khó khăn, thách thức do dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, có thể còn tiếp tục lan rộng, kéo dài, tác động mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và các mặt của đời sống xã hội.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ vẫn kiên định thực hiện “mục tiêu kép”. Tùy từng địa phương, tùy từng thời điểm thực hiện linh hoạt, xác định ưu tiên mục tiêu phòng chống dịch bệnh hay ưu tiên mục tiêu phát triển kinh tế hoặc cân bằng giữa 2 mục tiêu này.

Nói chung, chúng ta ưu tiên cho phòng chống dịch, lấy kết quả của công tác phòng chống dịch là yếu tố tiền đề, nền tảng vững chắc để khôi phục và phát triển kinh tế, xã hội đất nước.

“Tới đây khi báo cáo ra Quốc hội, Chính phủ vẫn kiên định tăng trưởng kinh tế năm 2021 ở mức 6-6,5%. Để đạt được mục tiêu này, chúng ta phải nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, phấn đấu cao hơn nữa, nhất là sự nỗ lực, phấn đấu của các bộ, ngành và địa phương, trong đó có vai trò quan trọng của ngành tài chính” – Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Lam Anh (TH)