Trong hơn 20 năm qua, các doanh nghiệp trong Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) đã nỗ lực không ngừng để đưa Việt Nam vươn lên trở thành Top 3 quốc gia sản xuất và cung ứng thực phẩm thủy sản hàng đầu thế giới với nhiều mặt hàng có giá trị và uy tín cao như tôm, cá tra, cá ngừ.

 

Thủy sản cũng nằm trong nhóm 10 ngành hàng mang lại kim ngạch xuất khẩu lớn nhất của cả nước. Lợi thế của ngành thủy sản Việt Nam là được Chính phủ, ngành nông nghiệp quan tâm với các mục tiêu và kế hoạch phát triển lớn. Các doanh nghiệp thủy sản đều chủ động đầu tư phát triển công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm có giá trị cao và không ngừng mở rộng thị trường.

 

 

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) là Hiệp định có mức cam kết cao nhất trong các FTA, sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8. Trong đó, một trong những điểm "hưởng lợi" lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam là nội dung cam kết của EVFTA về cắt giảm thuế quan.

 

Theo đánh giá của VASEP, EVFTA là một cơ hội tốt cho hàng thủy sản Việt Nam gia tăng xuất khẩu và cạnh tranh trên thị trường EU. 212 mặt hàng thủy sản có thuế suất cơ sở 0-22%, trong đó thuế cao từ 6-22% sẽ về 0% kể từ ngày 1/8.

 

Bên cạnh đó vẫn còn nhiều rào cản về mặt chính sách, quy định ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Từ đầu năm 2020 đến nay, VASEP đã nhận được phản ánh của nhiều doanh nghiệp về bất cập của quy định đăng ký sử dụng mã số mã vạch nước ngoài trên bao bì các lô thủy sản xuất khẩu liên quan đến Nghị định 74/2018/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 132/2008/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007.

 

Theo đó, doanh nghiệp sử dụng mã số mã vạch nước ngoài in trên bao bì hàng hóa khi xuất khẩu phải có giấy ủy quyền sử dụng mã số mã vạch từ doanh nghiệp nước ngoài. Sau đó là giấy xác nhận bằng văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

 

Theo ông Trương Đình Hòe, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VASEP, trên thực tế, quy định này đưa ra không có căn cứ pháp lý trong Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa năm 2007 cũng như không có quy định tương tự tại nhiều quốc gia đang có quan hệ thương mại với Việt Nam.

 

Bên cạnh đó, thủ tục này hiện làm bằng hồ sơ giấy, chưa triển khai đăng ký qua mạng gây tốn kém thời gian, công sức, chi phí của doanh nghiệp.

 

Bất cập khác là, trong thủ tục hành chính là việc nộp thuế phế liệu, phế phẩm và nguyên liệu, vật tư dư thừa đã nhập khẩu để gia công, sản xuất, xuất khẩu cho 2 cơ quan quản lý nhà nước về thuế của Bộ Tài chính.

 

Theo các doanh nghiệp, trước đây cả thuế phế liệu phế phẩm dư thừa và thuế thu nhập doanh nghiệp đều được nộp cho chi cục thuế địa phương. Nhưng, từ tháng 6/2018 đến nay, các loại thuế này nộp cho cơ quan hải quan, trong khi thuế thu nhập doanh nghiệp vẫn nộp cho chi cục thuế địa phương.

 

Một vấn đề khác được nhiều doanh nghiệp ngành thủy sản phản ánh là việc xác định sản phẩm "sơ chế" và "chế biến" trong ngành thủy sản chưa được rõ ràng, cụ thể gây bất lợi cho doanh nghiệp.

 

Theo đó, đến nay chưa có định nghĩa rõ ràng để phân biệt thủy sản sơ chế và chế biến nên rất nhiều trường hợp cơ quan thuế mặc định áp thuế thu nhập doanh nghiệp thủy sản là 20% trong khi quy định thuế thu nhập doanh nghiệp chế biến thủy sản chỉ là 0 - 15% (tùy địa điểm đặt nhà máy).

 

Theo các doanh nghiệp, quá trình xây dựng, ban hành, điều chỉnh các chính sách của các Bộ, ngành cần lấy ý kiến rộng rãi từ cộng đồng doanh nghiệp và các đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp để đánh giá tác động cũng như tính khả thi.

 

Ngoài ra, các đơn vị cũng cần phối hợp chặt chẽ với nhau để tránh chồng chéo, mâu thuẫn trong việc đưa ra các văn bản, chính sách. Quản lý nhà nước là cần thiết nhưng cần dựa trên nguyên tắc quản trị rủi ro, vừa đảm bảo vai trò quản lý của cơ quan chức năng vừa tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, từ đó đóng góp nhiều hơn cho ngân sách nhà nước.

 

Trước đó, ngày 24/3, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam cũng đã gửi Công văn số 33/2020/CV-VASEP tới Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường báo cáo về ảnh hưởng của dịch COVID-19 đến hoạt động sản xuất và xuất khẩu thủy sản Việt Nam và đưa ra một số đề xuất, kiến nghị về các khó khăn mà cộng đồng doanh nghiệp đang gặp phải.