Những điều cần chuẩn bị khi nông sản Việt tiếp cận thị trường EU

EU được biết đến là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, chỉ sau Hòa Kỳ. Chỉ tính riêng hai tháng đầu năm 2019, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 5,5 tỷ đô la Mỹ, trong đó giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản chính ước đạt 2,71 tỷ đô la,. Dù là một trong những thị trường xuất khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam, song cũng đây là thị trường có yêu cầu khắt khe về vệ sinh an toàn thực phẩm, dán nhãn, môi trường…

Bên  cạnh đó, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) có hiệu lực, với việc loại bỏ hơn 99% giảm thuế xuất khẩu từ Việt Nam sang EU, đây sẽ là cơ hội lớn cho các sản phẩm cốt lõi của Việt Nam, đặc biệt là nông sản. Tuy nhiên, để qua được "cửa hẹp" EU, các doanh nghiệp cần nắm rõ những điều sau đây:

Đảm bảo chất lượng là hàng đầu

Chất lượng và cách giới thiệu sản phẩm là các tiêu chuẩn cho các mặt hàng tại châu Âu. Đặc biệt, cần chú ý mỗi khách hàng lại có những yêu cầu và đòi hỏi chất lượng cụ thể của riêng mình.

Hiện tại, Việt Nam chủ yếu đang xuất khẩu nông sản sơ chế với lợi thế đầu tư ít, xuất khẩu được ngay sau khi thu hoạch... kéo theo đó là giá trị thấp, lợi nhuận hưởng chủ yếu ở khâu nuôi trồng và đánh bắt. Để xuất khẩu nhiều và đạt giá trị cao thì phải tập trung vào khâu chế biến

Một yêu cầu tối thiểu trong kinh doanh với thị trường châu Âu là giấy chứng nhận Global GAP. Sản phẩm và quy trình sản xuất phải được chứng nhận. Điều quan trọng là phải tuân thủ các luật và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của EU.

Bên cạnh yêu cầu về an toàn thực phẩm của Global GAP, còn có các yêu cầu của người mua về vệ sinh trong quá trình chế biến và đóng gói. Chứng nhận HACCP (Phân tích mối nguy và Điểm kiểm soát quan trọng) là một yêu cầu tối thiểu.

Nhiều siêu thị châu Âu đòi hỏi tuân thủ Tiêu chuẩn BRC từ Hiệp hội Bán lẻ Anh (BRC). Ngoài ra còn có các giấy chứng nhận và giao thức quốc tế khác giống như các tổ chức từ IFS (Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế).

Tính bền vững đang trở thành một yêu cầu chính

 Tính bền vững đang trở thành một yếu tố quan trọng và được yêu cầu bởi người tiêu dùng và nhà bán lẻ trên khắp châu Âu. Nguyên nhân là do người tiêu dùng đã nhận thức rõ hơn về nguồn gốc của các sản phẩm họ mua. Họ quan tâm đến môi trường, hoàn cảnh xã hội, người lao động, thương mại bình đẳng và phúc lợi chung của người dân và nơi sản phẩm được sản xuất.

Đổi lại, các siêu thị đã tăng cường các yêu cầu về phát triển bền vững trong việc tìm nguồn cung ứng và mua bán của họ. Bằng cách đó, họ hy vọng sẽ giảm thiểu những lo ngại về phát triển bền vững, cải thiện điều kiện làm việc và bảo vệ môi trường.

Người mua yêu cầu tuân thủ các giá trị về bền vững. Hiện tại có một số giá trị và hệ thống bền vững có sẵn như Sáng kiến thương mại có đạo đức (ETI), Sáng kiến tuân thủ xã hội trong kinh doanh (BSCI), Trao đổi dữ liệu đạo đức nhà cung cấp (SEDEX), GlobalG.A.P. Đánh giá rủi ro về thực hành xã hội (GRASP), Công bằng cho cuộc sống và thương mại công bằng để bạn tuân thủ. Dự kiến những yếu tố này sẽ được hoàn chỉnh trong tương lai và được hợp nhất thành một vài giá trị chính.

Đặc biệt là các siêu thị Bắc Âu yêu cầu nhiều hơn về việc tuân thủ xã hội; không có một trong các giá trị xã hội thì gần như không thể hợp tác kinh doanh với họ.

Cung cấp độ tin cậy và liên tục

 Doanh nghiệp phải luôn tôn trọng các thỏa thuận bạn đưa ra với người mua. Chỉ có những hành động được gọi là do điều kiện của tự nhiên (ví dụ như lũ lụt, mưa bão, hạn hán v.v...) là những lý do có thể chấp nhận được cho một sự vi phạm hoặc sai lệch của một thỏa thuận. Tuy nhiên, hàng hóa kém hoặc các lỗi quản lý khác là không thể chấp nhận được. Do đó, cần lập kế hoạch sản xuất, mua đầu vào, vật liệu đóng gói, chế biến, hậu cần.... thật cẩn thận.

Tối ưu hóa giao dịch và thời gian

 Giao dịch kinh doanh trong ngành rau quả tươi cần đơn giản, ngắn gọn và trực tiếp. Người mua có ít kiên nhẫn cho các giao dịch không cần thiết, vì vậy cần phải rõ ràng về quan điểm. Không được tự ngừng hoặc ngắt quãng cuộc thảo luận để tránh phải giải thích hoặc gây nghi ngờ.

Bên cạnh đó, nhà cung cấp không nên trốn tránh việc cung cấp tin tức xấu. Nếu có sự cố xảy ra, hãy liên lạc trực tiếp với người mua. Sau đó tìm kiếm các giải pháp có thể cùng nhau giải quyết và thảo luận về hậu quả một cách cởi mở.

Cung cấp các thỏa thuận rõ ràng và khả thi

 Khi tìm thấy một người mua quan tâm, hãy cung cấp cho họ các thỏa thuận rõ ràng, đầy đủ và khả thi. Rất ngắn gọn về những gì có thể cung cấp và bao gồm thông tin về: sản phẩm, chủng loại, kích cỡ/số lượng, khối lượng, chứng nhận, mùa, bao bì, hộp trên mỗi pallet/container...

Tiền mặt và tài khoản ngân hàng là những công cụ làm việc quan trọng cho người mua. Do đó, điều rất quan trọng là đảm bảo các điều khoản trong thỏa thuận của bạn rõ ràng và bao gồm các điều khoản thương mại quốc tế, điều khoản giao dịch và thanh toán.