Nguyễn Mậu Chiến, sinh năm 1970, được biết đến là “ông trùm” của một mạng lưới chuyên buôn lậu sừng tê giác xuyên quốc gia. Chiến cũng là chủ của một cơ sở nuôi nhốt 11 cá thể hổ tại Thanh Hóa.

 

 

Trước đó, vào tháng 4/2017, Nguyễn Mậu Chiến đã bị bắt giữ cùng với nhiều tang vật bao gồm sừng tê giác, ngà voi, hổ và các loài động vật hoang dã (ĐVHD) nguy cấp, quý, hiếm khác.

 

Trong vụ án này, Chiến được biết đến là đối tượng cầm đầu, chỉ huy hai đối tượng khác thực hiện hành vi vận chuyển trái phép sừng tê giác cũng như cùng vợ mình tàng trữ trái phép sừng tê giác và các sản phẩm ĐVHD.

 

Ngày 20/3/2019, TAND quận Hà Đông tuyên phạt đối tượng 13 tháng tù giam theo quy định tại Khoản 1 Điều 155 BLHS 2009 (sửa đổi, bổ sung 2017). Sau khi xem xét kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội đề xuất tăng nặng hình phạt đối với đối tượng này, tháng 3/2019, TAND TP. Hà Nội đã tuyên phạt đối tượng 16 tháng tù giam.  

 

Giữa năm 2020, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã xem xét lại 2 bản án nói trên theo thủ tục giám đốc thẩm và tuyên hủy hai bản án nói trên để xét xử lại nhằm áp dụng hình phạt nghiêm khắc hơn đối với đối tượng Chiến.

 

 

Theo báo cáo của Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) về công tác xử lý tội phạm về ĐVHD tại Việt Nam, giai đoạn 2015 – 2020, mức tù giam trung bình đối với tội phạm về ĐVHD trong năm 2015 là 0,98 năm. Nhưng đến nay, mức tù giam trung bình đã lên tới 4,49 năm (tính tới 6/2020), tăng 358% so với năm 2015.

 

 

Trong giai đoạn 2018 – 2020, tổ chức này cũng ghi nhận nhiều bản án nghiêm khắc với các đối tượng phạm tội về ĐVHD, với mức hình phạt lên đến từ 10 đến 13 năm cho một số đối tượng.

 

Việc nghiêm trị các đối tượng cầm đầu các đường dây mua bán ĐVHD trái phép cũng là 1 trong “10 hành động cấp bách ngăn chặn sự tuyệt chủng của các loài động vật hoang dã” vừa được ENV đưa ra vào đầu tháng 9/2020. Đây là hành động nhằm ngăn chặn tình trạng buôn bán trái phép ĐVHD tại Việt Nam. Hoạt động bắt giữ, xử lý nghiêm những kẻ cầm đầu các đường dây buôn bán ĐVHD đã và đang góp phần triệt tiêu các đường dây buôn bán ĐVHD, từ đó nâng cao hiệu quả đấu tranh với loại hình tội phạm này.

 

Trao đổi với báo chí xung quanh sự kiện xét xử “ông trùm” Nguyễn Mậu Chiến, đại diện ENV cũng kiến nghị nhiều hành động cấp thiết để có thể bắt giữ và xử lý được những kẻ cầm đầu đường dây buôn bán ĐVHD.

 

Tổ chức này cho rằng, cần xây dựng và quyết liệt thực hiện các chuyên án điều tra nhằm vào các mạng lưới tội phạm buôn bán ĐVHD, nhắm tới những đối tượng cầm đầu, giữ vai trò quan trọng trong các mạng lưới này.

 

Khuyến khích đối tượng bị bắt giữ hợp tác với cơ quan điều tra để truy bắt kẻ cầm đầu các mạng lưới buôn bán ĐVHD trái phép.

 

Điều tra các hành vi phạm tội khác mà những mạng lưới tội phạm về ĐVHD thường dính líu đến như trốn thuế, rửa tiền…

 

Đồng thời, Việt Nam đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia khác nhằm triệt phá các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia. Cùng với đó, kiên quyết loại bỏ yếu tố tham nhũng trong quá trình điều tra và truy cứu trách nhiệm hình sự tội phạm về ĐVHD.

 

 

Ngoài những kiến nghị, ENV cũng có những hành động cụ thể như sản xuất, phát hành phim ngắn “Cần nỗ lực điều tra, bắt giữ và truy tố những kẻ cầm đầu các đường dây tội phạm ĐVHD”.

 

Bộ phim phản ánh chuyển biến tích cực trong công tác thực thi pháp luật về ĐVHD, đồng thời khuyến khích cơ quan chức năng bắt giữ và khởi tố những kẻ cầm đầu các đường dây buôn bán ĐVHD trái phép.

 

Phim ngắn này cũng đã được chia sẻ đến các cơ quan thực thi pháp luật, tòa án, viện kiểm sát trên 63 tỉnh thành trên cả nước.