Hôm 29/5, một toà phúc thẩm liên bang đã chấp thuận yêu cầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump, tạm dừng phán quyết của toà án cấp dưới. Theo đó, hầu hết chính sách thuế quan của ông Trump sẽ tạm thời tiếp tục.

Phán quyết do Toà án Thương mại Quốc tế Mỹ (USITC) đưa ra vào tối 28/5 sẽ “tạm thời hoãn lại cho đến khi có thông báo mới trong khi toà án xem xét các giấy tờ”, toà phúc thẩm liên bang cho hay trong lệnh của mình.

Trước đó, chính quyền ông Trump từng nhấn mạnh với toà phúc thẩm liên bang rằng họ sẽ tìm kiếm “biện pháp cứu trợ khẩn cấp” từ Toà án Tối cao sớm nhất là vào ngày 30/5 nếu phán quyết về thuế quan không nhanh chóng tạm dừng.

Diễn biến mới giúp chính quyền ông Trump có thêm thời gian để thúc đẩy lập luận rằng phán quyết của USITC nên bị hoãn lại trong suốt quá trình kháng cáo.

Các quan chức cấp dưới khẳng định Tổng thống Trump có các lựa chọn khác để áp thuế, ngay cả khi họ không thắng kiện.

“Ngay cả khi chúng tôi thua, chúng tôi vẫn sẽ đánh thuế theo cách khác”, cố vấn thương mại Peter Navarro nhấn mạnh với các phóng viên tại Nhà Trắng vào chiều ngày 29/5.

Toà phúc thẩm cho các nguyên đơn - một nhóm gồm các bang theo Đảng Dân chủ và doanh nghiệp địa phương - một tuần để phản hồi lại yêu cầu kháng cáo của chính quyền ông Trump. Nhà Trắng có thể phản hồi trước ngày 9/6.

“Đây chỉ là một bước thủ tục khi toà án xem xét lại yêu cầu tạm hoãn phán quyết của chính phủ”, ông Jeffrey Schwab, luật sư của các nguyên đơn doanh nghiệp, cho hay trong một tuyên bố.

“Chúng tôi tin tưởng rằng toà phúc thẩm liên bang cuối cùng sẽ bác bỏ động thái của chính phủ, thừa nhận tác hại không thể khắc phục mà thuế quan gây ra cho khách hàng của chúng tôi”, ông nhấn mạnh.

Hôm 28/5, USITC kết luận rằng Tổng thống Trump đã vượt quá thẩm quyền khi viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt thuế quan đối ứng với nhiều quốc gia.

Toà án ra lệnh dừng vĩnh viễn hầu hết mức thuế mà ông Trump đã áp đặt và cấm sửa đổi chúng trong tương lai. Một hội đồng gồm ba thẩm phán cho Nhà Trắng 10 ngày để dừng thuế quan. 

Các lựa chọn khác của ông Trump

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs cho biết chính quyền ông Trump vẫn có một số công cụ thay thế, vì vậy phán quyết của USITC nhiều khả năng chỉ là vấn đề tạm thời.

Phán quyết chỉ chặn thuế đối ứng tối thiểu 10% mà ông Trump áp đặt với hầu hết hàng nhập khẩu vào Mỹ, cũng như các mức thuế bổ sung với Trung Quốc, Canada và Mexico. Trong khi đó, thuế quan áp đặt với thép, nhôm và ô tô vẫn giữ nguyên.

Tuy nhiên, Nhà Trắng vẫn có các công cụ pháp lý khác để áp thuế, bao gồm Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, các cuộc điều tra theo Mục 301 và Mục 338 của Đạo luật Thương mại năm 1930, và Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962.

Mục 122 không yêu cầu chính phủ phải mở cuộc điều tra chính thức và do đó có thể là một trong những cách nhanh nhất để chính quyền Tổng thống Trump vượt qua rào cản của toà án.

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs viết: “Mỹ có thể nhanh chóng thay thế mức thuế đối ứng phổ quát 10% bằng mức thuế tương tự lên tới 15% theo Mục 122”. Tuy nhiên, họ lưu ý thuế quan sẽ chỉ kéo dài tối đa 150 ngày.

Ông Trump cũng có thể nhanh chóng tiến hành các cuộc điều tra theo Mục 301 với các đối tác thương mại quan trọng của Mỹ, từ đó đặt nền tảng hành chính cho thuế quan. Song, Goldman Sachs cảnh báo quá trình này có thể sẽ mất ít nhất vài tuần.

Trong khi đó, Mục 338 cho phép tổng thống áp thuế lên tới 50% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia phân biệt đối xử với Mỹ. Goldman Sachs lưu ý biện pháp này chưa từng được sử dụng trong quá khứ.

Thuế quan theo Mục 232, hiện áp dụng đối với thép, nhôm và ô tô nhập khẩu, cũng có thể mở rộng sang các lĩnh vực khác. Điều khoản này cho phép tổng thống hành động chống lại các mối đe doạ đối với an ninh quốc gia.