Ngày 23/9, trong cuộc họp Nội các đầu tiên, Thủ tướng Suga Yoshihide đã dự kiến thiết lập Bộ mới Kỹ thuật số hoàn chỉnh vào cuối năm 2021. Bộ Kỹ thuật số sẽ đóng vai trò "tháp chỉ huy" trong việc số hóa Chính phủ và thúc đẩy nền kinh tế số của Nhật Bản, trong đó nhấn mạnh tập hợp nhân sự trình độ cao kể cả từ khối nhà nước và khối tư nhân.

 

Theo Nikkei, có 3 trọng điểm khi thành lập cơ quan mới như Bộ Kỹ thuật số là quy định về quyền hạn, phạm vi quản lý và nhân sự. Đối với chính sách liên quan tới thúc đẩy kỹ thuật số hiện đang bị phân chia làm nhiều mảng nằm tách biệt giữa các Bộ ngành như Văn phòng Nội các, Bộ Kinh tế thương mại và công nghiệp, Bộ Nội vụ và Truyền thông, không có vai trò của tháp chỉ huy.

Theo ông Hirai Takuya, Bộ trưởng Kỹ thuật số bên cạnh việc thống nhất các hệ thống kỹ thuật giữa các bộ, ngành, còn tăng cường liên kết giữa chính quyền địa phương và Chính phủ. Trong dài hạn sẽ hướng tới thảo luận số hóa trong các công ty, các cơ sở hạ tầng công cộng và liên kết với các khu vực tăng trưởng.

Theo báo Asahi nhận định, Bộ Kỹ thuật số là biểu tượng cho chính sách phá vỡ hình thức quản lý theo chiều dọc của các Bộ, ngành. Chìa khóa của số hóa chính là mã số cá nhân (My number Card), được kết nối với hệ thống dữ liệu như bảo hiểm, y tế, giáo dục.

Nikkei đưa tin, Chính phủ Nhật Bản đang phân chia những sáng kiến về cải cách quy định số hóa thành một kế hoạch hành động gồm 4 bước. Trong đó bắt đầu bằng việc loại bỏ sử dụng con dấu cá nhân (hanko) và kết thúc bằng việc thiết lập các tùy chọn thanh toán trực tuyến cho thuế và bảo hiểm quốc gia.

Thủ tướng Yoshihide Suga coi những cải cách này là mục tiêu cốt lõi trong nhiệm kỳ của mình. Ông muốn cắt giảm các quy định đã ngăn cản Chính phủ chuyển sang kỹ thuật số để nỗ lực thúc đẩy năng suất và hoạt động kinh tế của Nhật Bản.

Theo Hiệp hội Kinh tế mới Nhật Bản, chỉ riêng việc số hóa các quy trình hành chính và hồ sơ kế toán có thể tiết kiệm được 2.000 tỷ yên (18,9 tỷ USD). Các cải cách kỹ thuật số quy mô lớn cũng có thể giúp giảm bớt tình trạng thiếu lao động của Nhật Bản và thúc đẩy đầu tư vốn.

Hội đồng Thúc đẩy Cải cách Quy định sẽ sớm bắt đầu thảo luận về kế hoạch bốn bước. Bước đầu tiên của việc bãi bỏ các yêu cầu đối với con dấu cá nhân (hanko), được sử dụng ở Nhật Bản thay cho chữ ký, đã được thực hiện trên tất cả các cơ quan quốc gia. Chính phủ đang trên đà ngừng yêu cầu đóng dấu trong hơn 90% quy trình hành chính, chẳng hạn như nộp đơn xin miễn thuế cho người phụ thuộc.

Trọng tâm tiếp theo là loại bỏ các yêu cầu đối với giấy tờ và hồ sơ trực tiếp. Các giao dịch bất động sản có thể được ký kết trực tuyến nếu các cơ quan bất động sản của Nhật Bản không còn phải cung cấp các tuyên bố công khai tài sản cho khách hàng của họ.

Hiện tại, luật pháp yêu cầu khách phải ghi tên, địa chỉ, nghề nghiệp và các thông tin khác vào sổ đăng ký khách sạn. Trong tương lai, các khách sạn có thể loại bỏ các quầy lễ tân nếu khách bắt đầu được phép đăng ký trực tuyến.

 

Chính phủ cũng muốn giải quyết các yêu cầu về cư trú tại một số công việc nhất định. Ví dụ, một công ty có 1.000 nhân viên trở lên phải luôn có một bác sĩ điều trị tại chỗ làm. Khi số hóa vào cuộc, các bác sĩ này không cần phải có mặt trực tiếp nữa vì vậy các công ty có thể chuyển sang các lựa chọn y tế từ xa.

Bước cuối cùng sẽ là số hóa thuế và bảo hiểm thông qua việc sử dụng tiền điện tử và ứng dụng thanh toán. Một số chính quyền khu vực cho phép người dân thanh toán thuế và phí bảo hiểm thông qua PayPal và các ứng dụng khác. Chính phủ quốc gia sẽ làm việc với các khu vực tư nhân để mở rộng các thỏa thuận này trên toàn quốc.

Nhìn chung, các thay đổi được đề xuất bao gồm nhiều lĩnh vực chính sách. Một số trong số chúng cũng yêu cầu nhiều sửa đổi pháp lý. Chính phủ có kế hoạch trình luật cần thiết dưới dạng một gói cho kỳ họp quốc hội thường kỳ vào năm tới để đẩy nhanh các cuộc thảo luận. Những gì chưa sẵn sàng tại thời điểm đó sẽ được gửi sau đó.

Nhật Bản đang tụt hậu so với các nền kinh tế phát triển khác trong việc áp dụng các quy trình kỹ thuật số của chính phủ. Quốc gia này xếp thứ 14 trong Cuộc khảo sát về Chính phủ điện tử của Liên hợp quốc năm nay, giảm 4 bậc so với cuộc khảo sát trước đó vào năm 2018.

Nhưng sự thúc đẩy thay đổi có thể gây ra xích mích với các nhóm ngành. Hiệp hội Y khoa Nhật Bản không mấy tán thành cho việc điều trị từ xa. Các dược sĩ và nhà thuốc đang mâu thuẫn với nhau về đề xuất không còn yêu cầu dược sĩ trực tiếp hướng dẫn bệnh nhân về đơn thuốc của họ khi nhận thuốc.

Chính phủ sẽ tìm kiếm sự hợp tác từ Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền, đảng có quan hệ chặt chẽ với các nhóm ngành khác nhau. Các hành lang này theo truyền thống đã thúc giục LDP duy trì các quy định, buộc đảng này phải điều hướng sự cân bằng mong manh giữa hai bên.

 

Các công ty công nghệ tư nhân của Nhật Bản như Yahoo đang rất kỳ vọng vào chính sách thúc đẩy số hóa của Chính phủ. Các công ty này hy vọng sẽ có nhiều đơn đặt hàng từ chính quyền mới. Nhiều công ty công nghệ bắt đầu đưa ra sáng kiến thúc đẩy Chính phủ số và kết nối với kinh tế số tư nhân, sẵn sàng cung cấp nhân lực hỗ trợ Chính phủ.

Tuy nhiên, có nhiều lo ngại về việc rò rỉ thông tin cá nhân và Chính phủ phải có biện pháp ngăn chặn vấn đề này. Một vấn đề nữa được báo Asahi chỉ ra biện pháp hỗ trợ những người mới sử dụng hoặc không thể sử dụng số hóa như người cao tuổi.