
Tại sao ‘ăn miếng trả miếng’ Mỹ-Trung lại ‘nóng’?
(DNVN) - Tại buổi Tọa đàm Công bố Báo cáo Kinh tế Vĩ mô quý I/2018, dưới góc nhìn chiến lược, TS. Phạm Sỹ Thành cho rằng cạnh tranh thương mại Mỹ-Trung “nóng” lên vào thời điểm này xuất phát từ 3 nguyên nhân: Vấn đề nhiệm kỳ; Mỹ muốn gia tăng sức ép với Trung Quốc, không chỉ về thương mại; Mỹ khởi đầu cho chiến lược cạnh tranh Mỹ-Trung trong 10 năm tới.
Đó cũng là cách nhìn để TS. Phạm Sỹ Thành đưa ra câu hỏi và câu trả lời khác với những thông tin mà truyền thông thời gian qua đăng tải: Tại sao động thái “ăn miếng trả miếng” về thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc lại đột nhiên nóng lên vào thời điểm này và nó có hàm nghĩa gì đối với mỗi bên hay không?
Vấn đề nhiệm kỳ của cả Mỹ và Trung Quốc
Tại Mỹ, cuối năm 2018 là thời điểm diễn ra cuộc bỏ phiếu tín nhiệm nửa nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump. Ông Trump đang phải đối mặt với áp lực về thực thi những cam kết đã đưa ra khi tranh cử. Rút khỏi TPP thực hiện được ngay, nhưng cân bằng thương mại với Trung Quốc là một cam kết khó hơn, lớn hơn và chưa đạt được kết quả gì đối với ông Trump.
Tại Trung Quốc, đây là thời điểm được Tổng thống Trump và hệ thống cố vấn của ông xác định tình hình chính trị đã đi vào ổn định. Trung Quốc vừa kết thúc xong các cuộc họp quan trọng nên có thể thực sự quay trở lại với các vấn đề đàm phán quốc tế. Căng thẳng thương mại, từ đó, mới được Mỹ khơi mào.
Mỹ muốn gia tăng sức ép với Trung Quốc, không chỉ về thương mại
Trong cuộc họp giữa lãnh đạo cấp cao Mỹ và Trung Quốc vào tháng 4/2017, ông Tập Cận Bình và ông Trump đã đưa ra kế hoạch 100 ngày với 5 ngành hàng lớn mà Mỹ và Trung Quốc cam kết cùng nhau thực hiện nhằm giảm thâm hụt thương mại Mỹ-Trung.
Tuy nhiên, từ đó tới nay, chỉ có 2 trong số 5 ngành hàng đó đạt được kết quả. Đó là ga hoá lỏng nhập khẩu từ Mỹ và thịt bò xuất khẩu từ Mỹ, cho dù số lượng nhập khẩu sang Trung Quốc còn hạn chế. Các vấn đề thương mại khác giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn giẫm chân tại chỗ, khiến thâm hụt thương mại song phương tăng kỷ lục trong năm 2017 (lên tới con số 375 tỷ USD, cao hơn năm 2016 là 360 tỷ USD).
Từ tháng 3, các diễn đàn kinh tế thế giới bắt đầu diễn ra. Nhân cơ hội này, Mỹ muốn thúc ép Trung Quốc vận hành công bằng hơn với các quốc gia khác về thương mại.
Tổng thống Trump và hệ thống cố vấn đều hiểu bản chất sâu xa trong quan hệ thương mại Mỹ-Trung là hệ thống tự do hoá thương mại kiểu cũ (dựa trên các nền tảng WTO) đã giúp Trung Quốc được hưởng lợi rất lớn. Trung Quốc đang thúc đẩy một cách tinh vi việc xây dựng các hàng rào phi thuế quan khiến không chỉ Mỹ mà cả EU đều lo ngại.
Đặc biệt, thông qua bản kế hoạch Made in China 2025, Trung Quốc đã dành ưu đãi rất đặc biệt và công khai dành cho nhóm doanh nghiệp trong nước để cạnh tranh với nhóm doanh nghiệp nước ngoài. Trong số 10 hệ thống các nhóm chính sách đó, có 7 là ưu đãi cho doanh nghiệp trong nước và 3 là hạn chế các doanh nghiệp nước ngoài. Điều này rõ ràng khiến cho Mỹ cảm thấy không hài lòng.
Mỹ nhận thức rõ các chế tài của WTO thực sự không hiệu quả đối với Trung Quốc. Mỹ cần tạo sức ép để các tổ chức quốc tế phải có cách tiếp cận mới, buộc Trung Quốc có cách vận hành công bằng hơn với các quốc gia khác về mặt thương mại, nhất là khi Trung Quốc đã trở thành thành viên của WTO hơn 17 năm.
Sức ép này khiến động thái áp thuế mới của Mỹ đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc lớn hơn vấn đề thương mại đơn thuần.
Chúng ta nhớ lại, trước khi ký một loạt sắc lệnh liên quan đến việc Mỹ có thể gia tăng thuế đối với hàng hoá Trung Quốc thì Tổng thống Mỹ Trump đã đưa ra biện pháp thuế mới áp lên nhôm và thép mà chúng ta nghĩ rằng các biện pháp này sẽ “đánh” tất cả các nước. Tuy nhiên sau đó, các đồng minh của Mỹ như EU, Hàn Quốc, Brazil, Australia, Canada, Mexico đã được loại ra khỏi danh sách đánh thuế thép. Trung Quốc vẫn bị giữ lại danh sách.
Câu chuyện này cho thấy, áp thuế mới của Mỹ đối với hàng nhôm thép nói riêng và hàng loạt mặt hàng khác nói chung xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ chỉ mang tính tượng trưng, mang mục đích chính trị hơn là kinh tế. Bởi lượng thép xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ chỉ chiếm 2% tổng số lượng thép tiêu thụ của nước Mỹ một năm. Và bởi không ai có thể giảm thâm hụt thương mại từ 375 tỷ USD xuống 100 tỷ, thậm chí là 250 tỷ USD trong cán cân thương mại Mỹ-Trung được.
Giống như trường hợp của Mỹ với Nhật Bản cách đây khoảng 30 năm. Vấn đề đầu tiên mà Mỹ đưa ra cũng là Nhật Bản xuất siêu quá lớn vào Mỹ. Nhưng thực chất, Mỹ không phải đòi hỏi về thương mại mà là về tỷ giá đồng Yen: Đồng Yen phải nâng giá lên để không tạo ra cạnh tranh bất bình đẳng với Mỹ.
Khởi đầu cho chiến lược cạnh tranh Mỹ-Trung trong 10 năm tới
Năm 2017, Mỹ và Trung Quốc đã có một bản ghi nhớ về việc đại diện thương mại của Mỹ tại Trung Quốc sẽ có một năm thu thập bằng chứng từ các doanh nghiệp Mỹ về việc họ bị đối xử bất bình đẳng như thế nào? Quá trình chuyển giao công nghệ cũng như bị ăn cắp bản quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp Mỹ tại Trung Quốc ra sao?
Điều mà Mỹ rất quan tâm bây giờ là tại Trung Quốc, các doanh nghiệp Mỹ không có được điều kiện thuận lợi về môi trường kinh doanh. Mỹ hiểu rằng nếu cứ để Trung Quốc dựa trên các hệ thống pháp luật mà các hàng rào phi thuế quan méo mó như hiện nay thì sẽ tạo ra một cạnh tranh phi thị trường rất lớn, tạo ưu thế rất lớn cho doanh nghiệp Trung Quốc.
Chẳng bao lâu, doanh nghiệp Trung Quốc sẽ có tất cả các lợi thế để cạnh tranh với doanh nghiệp Mỹ trong chính những lĩnh vực mà Mỹ ưu tiên. Trường hợp của Đức về hệ thống đường sắt cao tốc là một ví dụ. Trước kia, Trung Quốc nhập khẩu đường sắt cao tốc từ Đức nhưng hiện nay, Trung Quốc đã trở thành nước xuất khẩu đường sắt cao tốc gần như mạnh nhất trên thế giới.
Đây cũng là lý do tại sao, các mặt hàng bị Mỹ đánh thuế đối với Trung Quốc đều là những ngành hàng mà Trung Quốc sẽ cạnh tranh với Mỹ trong tương lai.
Một khởi đầu cho chiến lược cạnh tranh Mỹ-Trung trong 10 năm tới bắt đầu được Tổng thống Trump và hệ thống cố vấn của ông định ra – một cuộc cạnh tranh thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc trong tương lai chứ không phải thời hiện tại.
Mục đích của Mỹ hướng tới là muốn Trung Quốc ngồi vào bàn đàm phán về vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ cũng như thay đổi môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp Mỹ tại Trung Quốc, hơn là chỉ chăm chăm hướng tới việc giảm xuất siêu của Trung Quốc sang Mỹ.
Đó cũng là câu chuyện mà Mỹ muốn xem doanh nghiệp Mỹ trong 10 năm tới sẽ làm ăn ở Trung Quốc như thế nào? Mỹ và Trung Quốc sẽ cạnh tranh trong việc xuất khẩu và chiếm tỷ trọng trong thương mại toàn cầu ra sao?

Cận cảnh căn hầm cất giấu ma túy và vũ khí nóng của `siêu trộm` Tây Nguyên
Tin cùng chuyên mục

Đề xuất kéo dài thời gian cách ly nhập cảnh trên 14 ngày với các nước có biến chủng virus SARS-CoV-2

Hà Tĩnh: Thành lập các tổ công tác tạo điều kiện thuận lợi cho Tập đoàn TH triển khai các Dự án

Định mức biên chế công chức chuyên ngành Nội vụ được xác định như thế nào?

Quy định mới về cấp giấy phép hoạt động báo chí có gì đáng lưu ý?

Thông tư hướng dẫn việc xử lý rủi ro trong hoạt động cho vay trực tiếp của quỹ DNNVV có gì mới?

Chính phủ ban hành Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp
Tin nổi bật

-
Việt Nam đang thay thế Trung Quốc trở thành trung tâm sản xuất trong chuỗi cung ứng giá rẻ
-
Miền Bắc đón đợt rét hại trong đêm nay
-
Ông Trump sẽ rời Nhà Trắng vào sáng ngày 20/1, trước giờ ông Biden nhậm chức
-
Bộ trưởng Ngoại giao điện đàm với Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ về việc điều tra chính sách tiền tệ
Đọc thêm
-
Hơn 400 nghìn tỷ được rót vào trái phiếu doanh nghiệp năm 2020
Nhận định & Đầu tư - 18 giờ trướcNăm 2020, có 277 doanh nghiệp phát hành thành công trái phiếu doanh nghiệp với tổng giá trị phát hành lũy kế là 403.469 tỷ đồng với kỳ hạn phát hành bình quân 4,21 năm. -
Đề xuất kéo dài thời gian cách ly nhập cảnh trên 14 ngày với các nước có biến chủng virus SARS-CoV-2
Chính sách - 19 giờ trướcĐây là đề xuất tại cuộc họp Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống COVID-19 diễn ra chiều nay (15/1). Phó thủ tướng Vũ Đức Đam trưởng Ban chỉ đạo chủ trì phiên họp. -
Tỷ phú trẻ nhất Ấn Độ từ bỏ đam mê cờ vua, làm giàu từ năm 17 tuổi nhờ chứng khoán
Chân dung - 20 giờ trướcĐam mê cờ vua từ nhỏ nhưng Nikhil Kamath nhận ra không thể kiếm sống từ nó. Đến năm 17 tuổi chàng trai không bằng cấp mầy mò chơi chứng khoán và sau này trở thành tỷ phú trẻ nhất Ấn Độ. -
Vì sao hoãn buổi duyệt lễ nhậm chức của ông Biden?
Quốc tế - 22 giờ trướcBuổi tổng duyệt cho lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden, ban đầu dự kiến diễn ra ở Washington vào 17/1, đã bị hoãn lại một ngày do lo ngại về an ninh. -
Đình chỉ hoạt động khu du lịch Đảo Ngọc Xanh sau sự cố tàu lượn khiến học sinh tử vong
Dân sinh - 22 giờ trướcUBND huyện Thanh Thủy (Phú Thọ) đã quyết định tạm đình chỉ khu du lịch Đảo Ngọc Xanh để điều tra về sự cố tàu lượn khiến một học sinh tử vong, hai em khác bị thương xảy ra hôm 14/1.
-
Dầu Tường An đạt mức lãi cao nhất trong lịch sử doanh nghiệp 15 tỷ/tháng
Chuyển động - 23 giờ trướcCông ty Cổ phần Dầu thực vật Tường An vừa công bố kết quả kinh doanh năm 2020 với doanh thu thuần đạt 5.247 tỷ đồng, tăng 27% so với cùng kỳ 2019. Đây cũng là mức doanh thu cao nhất trong lịch sử công ty dầu ăn này. -
Xuất khẩu hồ tiêu kỳ vọng tìm lại "thời kỳ hoàng kim" nhờ các FTA
Thương mại toàn cầu - 23 giờ trướcSau khi đạt đỉnh vào năm 2014-2017, ngành hồ tiêu đánh mất vị thế cho đến tận bây giờ và liên tục rớt khỏi ngành xuất khẩu tỷ đô. -
Smartphone màn hình cuộn của LG sẽ ra mắt trong quý 4 với mức giá khoảng 59 triệu đồng
Công nghệ - 23 giờ trướcCông ty sản xuất điện thoại tới từ Hàn Quốc LG đã giới thiệu chiếc điện thoại thông minh màn hình cuộn đầu tiên của mình có tên gọi là LG Rollable trong sự kiện CES 2021. -
Triều Tiên bất ngờ phô diễn tên lửa phóng từ tàu ngầm mới trong lễ duyệt binh
Quốc tế - 23 giờ trướcMột cuộc duyệt binh vô cùng hoành tráng đã được tổ chức tại thủ đô Bình Nhưỡng để chào mừng thành công Đại hội VIII của Đảng Lao động Triều Tiên. Tất cả các thành phần của quân đội Triều Tiên đều đã xuất hiện. -
ICT Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng gấp 2 - 2,5 lần tốc độ GDP cả nước
Sự kiện-Vấn đề - 24 giờ trướcPhát triển vượt bậc, ngành công nghiệp công nghệ thông tin - truyền thông ICT Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng gấp 2 - 2,5 lần tốc độ GDP cả nước vào năm 2030.