Ngày 10/9, trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 và các Hội nghị liên quan đã diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hoa Kỳ và ASEAN-Canada theo hình thức trực tuyến.

 

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam dự các Hội nghị này.

 

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hoa Kỳ, các nước đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ, coi đây là nhân tố quan trọng trong bảo đảm hòa bình, ổn định, phát triển ở khu vực, hoan nghênh thành lập quan hệ Đối tác Mekong-Hoa Kỳ.

 

Trên thực tế, trong nhiều thập kỷ qua, kể từ khi quan hệ đối thoại được ASEAN-Hoa Kỳ hình thành năm 1977, Hoa Kỳ đã trở thành đối tác chiến lược của ASEAN, đối tác thương mại lớn thứ 3 và nhà đầu tư thứ 4 của ASEAN.

 

Bên cạnh đó, các nước cũng cho rằng việc Hoa Kỳ tham gia tích cực vào các diễn đàn do ASEAN thành lập và dẫn dắt đã hỗ trợ ASEAN duy trì hiệu quả vai trò trung tâm, thúc đẩy đối thoại, hợp tác trong khu vực.

 

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo phát biểu tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hoa Kỳ. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

 

Điểm lại những phát triển gần đây, các nước ASEAN đánh giá cao sự phối hợp và trợ giúp mà Hoa Kỳ đã dành cho khu vực trong nhiều năm qua, nhất là sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả của Hoa Kỳ dành cho ASEAN thông qua Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN-Hoa Kỳ, Mạng lưới các chuyên gia y tế ASEAN-Hoa Kỳ, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng, kiểm soát dịch bệnh ở khu vực, trong đó có mở Văn phòng khu vực của Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật (CDC) tại Việt Nam.

 

ASEAN đề nghị Hoa Kỳ chia sẻ những kết quả nghiên cứu, tạo điều kiện tiếp cận rộng rãi khi có vắcxin phòng, chống và điều trị COVID-19.

 

Trong thời gian tới, ASEAN trông đợi Hoa Kỳ hỗ trợ các nỗ lực phục hồi thông qua các chương trình hợp tác phát triển Hoa Kỳ đang triển khai như Chương trình Đối tác về tối ưu hóa hợp tác khu vực (PROSPECT), Chương trình Tăng trưởng bao trùm thông qua sáng tạo, thương mại và thương mại điện tử (IGNITE), các chương trình hợp tác kinh tế-thương mại, hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ (MSMEs) khởi nghiệp, phát triển nguồn nhân lực, đổi mới sáng tạo, tận dụng các thành tựu Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư...

 

Phát biểu tại Hội nghị, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Micheal Pompeo khẳng định việc ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng và đóng vai trò trung tâm của khu vực là phù hợp với lợi ích của Hoa Kỳ, đánh giá cao vai trò chủ động của Việt Nam trong cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, đặc biệt trong điều phối các nỗ lực khu vực cùng với các đối tác ứng phó hiệu quả với dịch bệnh.

 

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao những nỗ lực cụ thể của Hoa Kỳ triển khai Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN-Hoa Kỳ nhằm củng cố năng lực khu vực ứng phó với các tình huống y tế khẩn cấp, hoan nghênh Hoa Kỳ mở văn phòng khu vực của Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật (CDC) của Hoa Kỳ ở Việt Nam và trông đợi sớm ký Hiệp định Hợp tác Phát triển Khu vực ASEAN-USAID nhằm tăng cường hợp tác phát triển hai bên ở khu vực.

 

 Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hoa Kỳ. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

 

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh hoan nghênh Hoa Kỳ hỗ trợ 5 triệu USD thành lập Học viện Sáng kiến các Lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSEALI) đặt tại Trường Đại học Fulbright Việt Nam.

 

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đánh giá cao Hoa Kỳ ủng hộ ASEAN xây dựng cộng đồng, phát huy vai trò trung tâm trong duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

 

Kết thúc Hội nghị, các Bộ trưởng thông qua Kế hoạch Hành động nhằm triển khai Quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ (2021-2025), với các hành động cụ thể để đưa hợp tác đi vào thực chất và đúng tiến độ.

 

Theo quan điểm của Tiến sĩ Vijay Sakhuja, đăng trên trang mạng của Quỹ Nghiên cứu Quốc tế Kalinga, dưới vai trò Chủ tịch của Việt Nam, ASEAN đã tiếp tục củng cố quan hệ với các đối tác, trong đó có Hoa Kỳ. 

 

Tiến sĩ Vijay Sakhuja cho rằng, Việt Nam đã cho thấy sự sắc sảo về mặt ngoại giao, duy trì đối thoại và tăng cường thảo luận thường xuyên với các nước đối tác về nhiều vấn đề (bao gồm cả quá khứ, hiện tại và tương lai).

  

Một số cuộc họp quan trọng giữa ASEAN và Hoa Kỳ gồm có Cuộc họp lần thứ 11 Ủy ban hợp tác chung ASEAN-Hoa Kỳ (JCC) hồi tháng 2/2020, tại đó cả hai bên đều nhấn mạnh cam kết tăng cường quan hệ đối tác chiến lược. Hai bên đánh giá cao việc triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN-Hoa Kỳ (2016-2020), nhất trí hướng tới “hoàn thiện Kế hoạch Hành động mới (2021-2025), theo đó tiếp tục hỗ trợ các nỗ lực của ASEAN trong thúc đẩy hòa bình, an ninh và thịnh vượng khu vực.”

 

Tại Đối thoại Hoa Kỳ-ASEAN lần thứ 33 vào tháng 8/2020, Hoa Kỳ “tái khẳng định cam kết hợp tác với ASEAN trong đảm bảo một khu vực dựa trên các quy tắc rõ ràng, minh bạch, đồng thời củng cố cấu trúc khu vực với vai trò trung tâm của ASEAN,” thừa nhận một cách rõ ràng vai trò trung tâm của ASEAN tại khu vực.

Quan hệ đối tác chiến lược Hoa Kỳ-ASEAN cũng đã đóng góp vào “tầm nhìn chung Hoa Kỳ-ASEAN về một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do, rộng mở.” Đây có lẽ là một tín hiệu rõ ràng về cam kết của Mỹ đối với ASEAN và các nước thành viên.

 

Bất chấp căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc về một loạt các vấn đề song phương cũng như đối với vấn đề Biển Đông, Hoa Kỳ vẫn cam kết hỗ trợ các nỗ lực của ASEAN nhằm phục hồi tăng trưởng kinh tế và phúc lợi xã hội của những người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch

 

Hoa Kỳ tiếp tục hợp tác hỗ trợ kinh tế, kỹ thuật và phát triển năng lực con người thông qua các chương trình của USAID; Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (DFC) đang đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng trên toàn khu vực; Quan hệ đối tác Thành phố Thông minh Hoa Kỳ-ASEAN với sự tham gia của khu vực tư nhân trong giải pháp thành phố thông minh và nền kinh tế kỹ thuật số cũng đang tiến triển tốt.