Rạn nứt

Warren Buffett muốn dùng khối tài sản khổng lồ của mình cho mục đích tốt, nhưng ông nhận ra mình không giỏi làm từ thiện. Vậy nên vào năm 2006, "nhà hiền triết xứ Omaha" đã giao nhiệm vụ trao đi hàng chục tỷ USD của ông cho tỷ phú Bill Gates - người bạn lâu năm và một trong số ít người trên thế giới giàu ngang ngửa ông.

Bill Gates và người vợ khi đó - bà Melinda French Gates - cùng nhau tạo ra Gates Foundation, quỹ từ thiện được cho là có công cứu sống hàng triệu người.

Gates Foundation hợp tác với các chính phủ và cơ quan quốc tế để định hình chính sách y tế toàn cầu. Năm ngoái, Gates Foundation cho đi 8,3 tỷ USD, nhiều hơn bất kỳ tổ chức phi lợi nhuận nào khác.

Gates Foundation khó có thể đạt được những thành tích đáng nể đó nếu không có 43 tỷ USD mà Buffett đã đóng góp, bao gồm món quà 4 tỷ USD vào tháng 6.

Tuy nhiên, báo chí gần đây cho biết Buffett đã trở nên xa cách với Gates và không hài lòng với cách quản lý của Gates Foundation. Sự thay đổi này đặt ra những câu hỏi về tương lai của tổ chức từ thiện tư nhân lớn nhất nước Mỹ.

Mối quan hệ giữa cả hai có thể đã trở nên rạn nứt sau khi Buffett giảm dần số tiền quyên góp và chia sẻ với tờ Wall Street Journal rằng Gates Foundation sẽ không nhận được tiền sau khi ông qua đời.

Hai năm trước, Gates còn cảm ơn Buffett vì đã đóng góp gần một nửa nguồn lực của Gates Foundation trong một bài đăng trên blog.

Ông Amir Pasic, Giáo sư tại Đại học Indiana, bình luận: “Đây là sự thay đổi lớn đối với Gates Foundation”. Nhưng ông tin rằng quỹ từ thiện này có thời gian để thích ứng.

Warren Buffett mất lòng tin

Năm 2006, Buffett cam kết đóng góp cổ phiếu Berkshire Hathaway hạng B cho Gates Foundation trong suốt cuộc đời. Ông cũng đặt ra ba điều kiện.

Thứ nhất là các khoản đóng góp của ông phải được trao đi trong vòng một năm cùng với 5% tài sản ròng mà quỹ này phải cho đi theo luật. Thứ hai là Bill Gates hoặc French Gates phải duy trì việc tham gia tích cực vào hoạt động của quỹ. Thứ ba là đóng góp của ông phải được phân loại là tiền từ thiện thay vì quà tặng - bởi chúng được đánh thuế khác nhau.

Đóng góp của Buffett đem lại cho Gates Foundation nguồn lực lớn về mặt tài chính và uy tín. Gates Foundation nhanh chóng trở nên nổi bật hơn cả những tổ chức từ thiện được sáng lập bởi các gia tộc huyền thoại như Ford, Carnegie và Rockefeller.

Ford Foundation - hiện là tổ chức lớn nhất trong cả ba cái tên nói trên - quản lý gần 17 tỷ USD tài sản. Còn Gates Foundation quản lý 77 tỷ USD tài sản.

Quy mô và tầm ảnh hưởng của Gates Foundation đã dấy lên một số chỉ trích, phong cách lãnh đạo của nhà sáng lập Bill Gates bị chê trách là độc đoán.

Tuy nhiên, Buffett và Gates vẫn giữ mối quan hệ bạn bè và cùng hoạt động từ thiện. Nhưng một bài báo của New York Times cho biết tình bạn của hai người đã rạn nứt trong những năm gần đây.

Buffett khẳng định mục tiêu của ông vẫn “đồng bộ 100%” với mục tiêu của Gates Foundation khi ông thôi giữ vị trí người được ủy thác tại quỹ từ thiện này vào năm 2021, một thời gian ngắn sau khi vụ ly hôn của Bill Gates được công bố.

Song, kể từ đó, các nguồn tin nói với New York Times rằng Buffett bắt đầu coi Gates Foundation là tổ chức cồng kềnh với chi phí hoạt động lớn.

Theo bài báo, Buffett nghĩ quỹ từ thiện của Bill Gates đã trở nên tự mãn và quá tránh né rủi ro trong hoạt động quyên góp. Ông cũng không hài lòng khi nghe được những người khác nhận xét Bill Gates hành xử một cách thô lỗ và trịch thượng.

French Gates rời khỏi Gates Foundation vào tháng 6, nay Bill Gates là Chủ tịch duy nhất của quỹ.

Tương lai của Gates Foundation

Dựa trên các báo cáo tài chính và hồ sơ thuế công khai của Gates Foundation, các chuyên gia khó có thể đánh giá quan điểm tiêu cực của Buffett là hợp lý hay không. Họ nhận xét Gates Foundation đáp ứng các thước đo phổ biến để đánh giá hiệu quả chi phí quản lý và hoạt động từ thiện của quỹ.

Bà Karen Kitching, Giáo sư tại Trường Kinh doanh McDonough của Đại học Georgetown, nói với Fortune: “Tôi nghĩ chúng ta không hiểu những gì Buffett biết với tư cách là người trong cuộc”.

Ông Jesse Lecy, Giáo sư tại Đại học bang Arizona, cho biết nhân viên của Gates Foundation được trả lương tốt, được hưởng phúc lợi hào phóng và thường xuyên dự các hội nghị và sự kiện.

Ông chỉ ra: “Những hoạt động này có thể bị một số người cho là chi phí thừa thãi, nhưng cũng có thể được coi là khoản đầu tư vào nhân sự giỏi và chuyên nghiệp”.

Các báo cáo tài chính năm ngoái cho thấy Gates Foundation mới chỉ nhận được hơn 300 triệu trong số 500 triệu cổ phiếu Berkshire mà Buffett hứa hẹn ban đầu. Tính theo giá cổ phiếu chốt phiên 16/8, 200 triệu cổ phiếu này trị giá hơn 80 tỷ USD và phần lớn chúng sẽ không được chuyển cho Gates Foundation.

Giáo sư Pasic thừa nhận việc này sẽ buộc Gates Foundation phải thực hiện những thay đổi lớn. Nhưng Bill Gates - tỷ phú có tài sản ròng 130 tỷ USD - có khả năng bỏ tiền túi để lấp đầy sự chênh lệch đó. Tính đến hết năm 2023, ông và vợ cũ French Gates đã đóng góp 59,5 tỷ USD cho quỹ Gates Foundation.

Warren Buffett nắm giữ khoảng 130 tỷ USD cổ phiếu Berkshire. Khi Buffett qua đời, tài sản còn lại của ông sẽ được chuyển cho ba người con. Các quỹ từ thiện tương lai của họ sẽ ngay lập tức trở thành những tổ chức phi lợi nhuận lớn nhất thế giới.