Toàn cảnh dự án chống ngập của Trung Nam Group sau gần thập kỷ vẫn chưa 'về đích'
Khởi công từ giữa năm 2016, dự án chống ngập có tổng mức đầu tư gần 10.000 tỷ đồng, được kỳ vọng kiểm soát triều cho khu vực rộng hơn 570 km2 nơi sinh sống của hàng triệu dân TP HCM.
Dự án chống ngập do Công ty CP Đầu tư Xây dựng Trung Nam (Trung Nam Group) làm nhà đầu tư, doanh nghiệp thực hiện là Công ty TNHH Trung Nam BT 1547. Dự án thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), thanh toán bằng quỹ đất và ngân sách TP HCM.
Công trình chống ngập gồm 6 cống kiểm soát triều: Tân Thuận, Bến Nghé, Phú Xuân, Mương Chuối, Cây Khô, Phú Định, kết hợp 7,8 km đê, kè ven sông Sài Gòn.
Dự án được kỳ vọng không chỉ điều tiết nước mưa, triều cường..., dự án còn giúp hạn chế xâm nhập mặn và giảm ngập nặng tại khu vực trung tâm.
Theo báo cáo của nhà đầu tư, đến cuối năm 2019 đầu 2020, khối lượng thi công đã đạt trên 90%, trong đó nhiều hạng mục cống lớn như Mương Chuối, Phú Xuân, Bến Nghé đã cơ bản hoàn thiện.
Tuy nhiên, từ năm 2020, dự án buộc phải dừng thi công. Các vướng mắc liên quan đến cơ chế thanh toán theo hợp đồng BT, việc bố trí quỹ đất hoàn trả, phương án định giá đất và chi phí lãi vay phát sinh khiến công trình kéo dài, dù về kỹ thuật gần như đã xong phần thô. Đây cũng là giai đoạn dự án phải tiếp nhận một số cuộc thanh tra.
Cống Bến Nghé nằm trên kênh Tàu Hủ - Bến Nghé (giáp ranh quận 1 và quận 4) là cống duy nhất nằm trong trung tâm thành phố, có kinh phí đầu tư trên 112 tỷ đồng. Công trình được lắp cửa van nặng 434 tấn, hình vòng cung chìm 40m để hài hòa không gian xung quanh.
Cống ngăn triều Tân Thuận ngay cửa sông Sài Gòn, đoạn cầu Tân Thuận (giữa khu vực quận 4 và quận 7 cũ), được kỳ vọng sau khi hoàn thành sẽ giải quyết tình trạng ngập do triều cường tại khu vực hai bên kênh Tẻ, nhất là trên đường Trần Xuân Soạn thường xuyên xảy ra tình trạng ngập úng.
Khu vực cống ngăn triều Phú Định quận 8 cũ
Cống ngăn triều Phú Xuân nằm tại huyện Nhà Bè cũ.
Cống ngăn triều Cây Khô nằm trên rạch Cây Khô (giáp ranh giữa huyện Bình Chánh và huyện Nhà Bè cũ) ngăn triều từ 2 con sông Soài Rạp và sông Cần Giuộc.
Cống ngăn triều Mương Chuối (huyện Nhà Bè cũ) với chiều dài hơn 200m cùng 4 cửa van ngăn triều, đạt khoảng 96% tiến độ. Dự án đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triều cường cho khu vực phía Nam thành phố.
Được biết, trước đó 5 khu đất đã được ký kết trong Hợp đồng BT của Trung Nam và thành phố để thanh toán cho dự án này, gồm: Khu C8A, Khu A, Khu Đô thị Nam TP.HCM, phường Tân Mỹ (5.500 m2); Khu đất số 232 Đỗ Xuân Hợp, phường Phước Long (17.575,5m2); Khu đất số 762 Bình Quới, phường Bình Quới (4.298m2); Khu đất phường Phước Long B (Trung tâm Hạt nhân, 4,2ha) và khu đất số 290 Đào Trí, phường Phú Thuận (3,3ha).
Mới đây, Trung Nam Group chính thức đề xuất bổ sung 4 khu đất vào danh mục thanh toán dự án. Theo hồ sơ gửi UBND TP HCM, 4 khu đất gồm: Khu dân cư – tái định cư Nhà Bè (20,2 ha) Khu đô thị Nhơn Đức – Phước Lộc (khoảng 89,6 ha) Khu đất 420 Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh cũ (14,8 ha) Khu đất 257 Trần Hưng Đạo, quận 1 cũ (2.374 m2).
Theo thông tin từ phía nhà đầu tư, nếu hoàn tất thủ tục bổ sung phụ lục hợp đồng và tạm ứng phần vốn còn thiếu, nhà đầu tư cam kết đưa dự án vào vận hành chậm nhất tháng 12/2026. Các chuyên gia nhận định, trong bối cảnh TP HCM liên tục ghi nhận những đợt triều cường cao vượt báo động 3, việc đưa dự án về đích không chỉ giải quyết bài toán ngập mà còn bảo vệ an toàn đô thị trước biến đổi khí hậu. Công trình cũng được xem là “mảnh ghép” quan trọng trong tổng thể quy hoạch chống ngập của thành phố đến năm 2030.
Một số chuyên gia quy hoạch đề nghị thành phố cần công khai giá trị quỹ đất, mục đích sử dụng và kỳ vọng doanh thu để tránh các nghi ngại gây nhiễu thông tin. Ngoài ra, sau thời gian dài “đắp chiếu”, chất lượng cấu kiện công trình cần được kiểm định độc lập trước khi tái thi công. Không chỉ là tấm lá chắn bảo vệ hàng triệu cư dân, dự án còn gỡ nút thắt lớn trong mô hình BT, vốn từng bị đình trệ trên cả nước.