Theo dữ liệu được Tech in Asia tổng hợp, nguồn vốn đầu tư mạo hiểm cho lĩnh vực công nghệ ở Đông Nam Á trong năm 2023 – từ giai đoạn hạt giống đến lúc IPO – đang trên đà rơi xuống mức thấp nhất kể từ năm 2016.

Nếu xu hướng đầu tư trong nửa đầu năm 2023 được giữ nguyên, các chuyên gia dự đoán tổng vốn đầu tư mạo hiểm vào lĩnh vực công nghệ ở Đông Nam Á sẽ cán mốc 6,2 tỷ USD trong cả năm.

Con số này sẽ thấp hơn tổng vốn đầu tư vào lĩnh vực công nghệ trong khu vực vào năm 2017, thời điểm Sea Group (công ty mẹ Shopee và Garena), được niêm yết trên Sàn giao dịch Chứng khoán New York.

Tính riêng tại Việt Nam, tổng vốn đầu tư mạo hiểm cho các startup công nghệ tính từ đầu năm tới ngày 28/6 là 0,4 tỷ USD, bằng một nửa so với cả năm 2022, và vẫn cách xa so với năm 2021, thời điểm bùng nổ đầu tư cho lĩnh vực công nghệ.

Nhìn một cách tổng quan, tổng vốn đầu tư vào lĩnh vực công nghệ trong 6 tháng đầu năm tại Việt Nam đứng thứ ba khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Singapore (2 tỷ USD) và Indonesia (0,6 tỷ USD).

Mặt khác, các quốc gia còn lại trong khu vực đều chứng kiến tổng vốn đầu tư mạo hiểm cho ngành công nghệ trong nửa đầu năm 2023 ít hơn Việt Nam. Riêng ba quốc gia là Lào, Campuchia và Myanmar, dữ liệu của Tech in Asia cho 6 tháng đầu năm đều bằng 0.

Ngành công nghệ trải qua “mùa đông gọi vốn”

Các nhà đầu tư mà Tech in Asia khảo sát cho biết lĩnh vực công nghệ đang trải qua “mùa đông gọi vốn”, đồng thời dự đoán tình hình có thể được cải thiện sớm nhất vào năm 2024.

Neo Weisheng, đối tác chung của công ty đầu tư mạo hiểm Qualgro, nói với Tech in Asia: “Tôi không nghĩ rằng “mùa đông gọi vốn” sẽ sớm chấm dứt. Xu hướng hiện tại có thể kéo dài ít nhất 12 tháng nữa”.

Ngay cả những startup có thể huy động vốn trong năm 2022 cũng có nguy cơ đối mặt nhiều rủi ro, dẫn đến tình trạng đóng cửa nhiều mảng kinh doanh, sa thải nhân sự và buộc phải sáp nhập với những đơn vị khác trong thời gian tới.

Theo dữ liệu của Tech in Asia, khoảng cách giữa các vòng gọi vốn của mỗi startup thường từ 19 đến 22 tháng, cho thấy các công ty khởi nghiệp có thể gặp rắc rối nếu họ không huy động được tiền trong khung thời gian đó.

Ông Neo cho biết các nhà đầu tư mạo hiểm và những người sáng lập phải suy nghĩ cẩn thận về cách sử dụng nguồn vốn ở thời điểm hiện tại để tránh việc “mất tiền không đáng”.

Lý do dẫn tới “mùa đông gọi vốn”

Phần lớn mọi người đều hiểu rằng lãi suất tăng khiến nguồn vốn đầu tư mạo hiểm bị thu hẹp, khi các nhà đầu tư đổ xô tìm đến những “nơi an toàn để cất giữ tiền” thay vì rót tiền cho các startup.

Tuy nhiên, khu vực Đông Nam Á còn phải đối mặt với khó khăn kép, khi trở thành một thị trường xa lạ và rủi ro hơn đối với nhiều nhà đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Mỹ.

Điều này đã khiến nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực công nghệ trong khu vực bị sụt giảm sâu hơn so với mức trung bình toàn cầu, giảm 82% so với 53% trên toàn cầu, theo dữ liệu của Tech in Asia và Crunchbase.

Mặc dù các công ty công nghệ phát triển lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) đang thu hút được nhiều khoản đầu tư, song phần lớn công ty này có trụ sở tại Mỹ thay vì Đông Nam Á. Chẳng hạn, Reka, một công ty khởi nghiệp về AI được đánh giá cao, vừa huy động được 58 triệu USD, có người đồng sáng lập là người Singapore, nhưng lại có trụ sở tại San Francisco, Mỹ.

Bên cạnh đó, dòng vốn của các quỹ đầu tư mạo hiểm hiện tại cũng gặp nhiều vấn đề. Những quỹ đã gây quỹ thành công vẫn cần thực hiện thêm các đợt gây quỹ từ giới đầu tư để có nguồn vốn rót vào các startup.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, các nhà đầu tư không muốn rót thêm tiền vào những thương vụ mạo hiểm. Điều này đã ảnh hưởng tới tốc độ gây quỹ của các quỹ đầu tư mạo hiểm, qua đó có tác động trực tiếp tới startup.

Ngay cả khi môi trường kinh tế vĩ mô được cải thiện, nhiều nhà quản lý quỹ vẫn không tự tin vào khả năng gây quỹ thành công. Điều này đồng nghĩa rằng các khoản đầu tư vào lĩnh vực công nghệ sẽ cần một thời dài để có thể phục hồi và bùng nổ như những gì từng diễn ra trong năm 2021