Theo báo Nikkei Asia (Nhật Bản) ngày 13/7 cho biết, các công ty Trung Quốc đang ráo riết thu mua đất ở khắp nơi trên thế giới, nhất là tại hai khu vực châu Phi và châu Á.

Ước tính, tổng diện tích đất do doanh nghiệp Trung Quốc mua hoặc thuê lại bằng diện tích quốc đảo Sri Lanka và lớn hơn nhiều so với các doanh nghiệp của các nước khác.

Theo Land Matrix, một tổ chức giám sát đất đai châu Âu, doanh nghiệp Trung Quốc đã giành được quyền kiểm soát 6,48 triệu ha đất nông nghiệp, lâm nghiệp và khai thác mỏ trên khắp thế giới từ năm 2011 đến năm 2020.

Ảnh minh họa

Con số này vượt xa tổng diện tích mà các công ty Anh, Mỹ và Nhật Bản nắm giữ, với quy mô lần lượt là 1,56 triệu, 860.000ha và 420.000ha.

Các doanh nghiệp Trung Quốc đang đẩy mạnh mua đất ở nước ngoài để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng trong nước do sự phát triển kinh tế mạnh mẽ của nước này. Mua đất ở nước ngoài giúp các doanh nghiệp này đảm bảo nguồn cung tài nguyên trong bối cảnh nguồn cung toàn cầu trở nên eo hẹp.

Ví dụ, tại bang Kachin, miền bắc Myanmar, chuối đang được các doanh nghiệp Trung Quốc trồng quy mô lớn. Những cây chuối cao khoảng 3 m, mọc dày và tỏa bóng sâu trong khu vực rừng trồng.

Theo số liệu của Liên Hợp Quốc, xuất khẩu chuối từ Myanmar đã tăng gấp 250 lần, từ 1,5 triệu USD năm 2013 lên 370 triệu USD năm 2020. Hầu hết sản phẩm được xuất sang Trung Quốc.

Doanh nghiệp Trung Quốc đang mạnh tay mua và thuê đất ở nước ngoài.

Theo Zing New thông tin từ Viện Nghiên cứu Chính sách công của Mỹ, doanh nghiệp Trung Quốc cũng mở rộng đầu tư vào lĩnh vực mỏ khai khoáng. Năm 2019, China Minmetals đầu tư 280 triệu USD tại Tanzania, miền nam châu Phi.

Năm 2020, Công ty khai thác kim loại màu Trung Quốc rót 730 triệu USD vào hoạt động khai thác ở Guinea. Đây là các khoản đầu tư nhằm tiếp cận khoáng sản cho hoạt động sản xuất, bao gồm pin cho xe điện.

Việc chấp nhận vốn đầu tư của Trung Quốc tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một số chuyên gia cho rằng Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh, chương trình phát triển cơ sở hạ tầng đa quốc gia khổng lồ, sẽ tạo ra bẫy nợ, khiến quốc gia chủ nhà chịu lệ thuộc.

Sri Lanka là ví dụ điển hình của bẫy nợ. Sau khi China Harbour Engineering (CHEC) phát triển dự án cảng biển ở khu vực miền nam, giới chức Sri Lanka không thể thanh toán khoản vay và phải cho CHEC thuê lại với hợp đồng 99 năm.

Tháng 5, CHEC trúng thầu tuyến đường cao tốc ở Colombo, thành phố lớn nhất Sri Lanka. Tuy nhiên, công ty Trung Quốc sẽ tiếp tục sở hữu đường cao tốc này, chỉ giao lại cho Sri Lanka sau khi thu phí 18 năm.

Tạp chí Nhà Đầu tư thông tin từ Giáo sư Hideki Hirano tại Đại học Himeji, người nghiên cứu về việc mua lại đất của các nhà đầu tư nước ngoài, cho biết: “Các quy định cần được thắt chặt hơn nữa để ngăn chặn tình trạng đất đai bị thâu tóm mất kiểm soát.

Một số quốc gia cũng đã đưa ra các biện pháp đối phó với động thái thâu tóm đất của các doanh nghiệp nước ngoài.

Vào tháng 6, Quốc hội Nhật Bản đã ban hành một đạo luật mới nhằm thắt chặt các quy định về thâu tóm và sử dụng đất ở những nơi được coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia.

Luật này nhằm vào Trung Quốc, được thiết kế để ngăn chặn các giao dịch mua hoặc thuê đất đáng ngờ của các doanh nghiệp nước ngoài.

Theo Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, các thực thể nước ngoài đã mua 46ha đất nông nghiệp và 7.560ha đất rừng của nước này.

Ngoài ra, còn có nhiều trường hợp đất thuộc sở hữu trên danh nghĩa của công dân Nhật Bản, nhưng được hỗ trợ bởi các thực thể Trung Quốc, một người có liên hệ với Cơ quan Tình báo An ninh Công cộng cho biết.

 Nguyễn Triệu

Xem thêm: Pháp muốn kiềm tỏa chặt các tập đoàn xuyên quốc gia bằng mức thuế suất 'khủng'