Cụ thể, ngày 6/6, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) thông báo về việc hủy tư cách công ty đại chúng của CTCP Bảo hiểm Viễn Đông (VASS, địa chỉ số 19 Phùng Khắc Khoan, phường Đa Kao, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh). 

UBCKNN không nêu lý do Bảo hiểm Viễn Đông bị hủy tư cách công ty đại chúng. Tuy nhiên, tại Báo cáo tài chính năm 2023 đã kiểm toán, đơn vị kiểm toán có lưu ý: “Công ty không còn đáp ứng điều kiện là Công ty đại chúng theo quy định của Luật chứng khoán, UBCKNN sẽ xem xét hủy tư cách công ty đại chúng cho Công ty sau 1 năm kể từ ngày 18/5/2023 trong trường hợp Công ty không đáp ứng được điều kiện công ty đại chúng lại thời điểm đó".

Bảo hiểm Viễn Đông (VASS) được Bộ Tài chính cấp giấy phép hoạt động chính thức vào ngày 7/11/2003 và là CTCP bảo hiểm tư nhân được cấp phép thành lập đầu tiên tại Việt Nam.

Công ty bảo hiểm này được biết đến gắn liền với tên tuổi của doanh nhân Đỗ Thị Kim Liên (hay còn gọi là “Shark” Liên) và nhiều người thân của bà. Theo báo cáo quản trị năm 2023 của Bảo hiểm Viễn Đông, tính đến cuối năm 2023, bà Liên sở hữu 6,3 triệu cổ phiếu, tương đương 9% vốn tại VASS; bà Phạm Phương Chi (con gái bà Liên, Thành viên HĐQT VASS) sở hữu 4 triệu cổ phiếu, tương đương 5,7% vốn. Bà Đỗ Thị Minh Đức (em gái Shark Liên) - Chủ tịch HĐQT VASS sở hữu 14.300 cổ phiếu, tương ứng 0,0204%.

Kết quả kinh doanh “bấp bênh”, từ lãi nghìn tỷ xuống 1 tỷ

Về tình hình kinh doanh, theo báo cáo tài chính quý I/2024, doanh thu thuần từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm đạt gần 62,8 tỷ đồng, tăng hơn 41,4% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, các khoản chi phí như kinh doanh bảo hiểm, chi phí tài chính và chi phí quản lý doanh nghiệp vượt doanh thu khiến VASS lỗ ròng gần 800 triệu đồng. Tuy vậy, khoản lỗ này đã cải thiện đáng kể so với con số âm gần 6,1 tỷ đồng cùng kỳ năm trước.

Trong hơn 20 năm qua, Bảo hiểm Viễn Đông kinh doanh khá bấp bênh. Giai đoạn mới thành lập, ghi nhận doanh thu trung bình 100 tỷ, vẫn có lãi ròng 23 tỷ và 8 tỷ trong 2 năm 2006-2007, sau đó công ty có chuỗi thua lỗ 6 năm liên tiếp, từ 2008-2016. 

Sự kiện mang tính bước ngoặt, đánh dấu sự chuyển mình về “chất” của VASS phải kể đến khoản đầu tư 260 tỷ đồng của bà Đỗ Thị Minh Đức, thông qua CTCP Bamboo Capital (Mã: BCG), giúp công ty nâng vốn điều lệ lên mức 300 tỷ đồng. Sau đó, vào năm 2014, bà Đỗ Thị Minh Đức trở thành Chủ tịch HĐQT của VASS. Công ty cũng thực hiện thêm những đợt tăng vốn để nâng quy mô vốn điều lệ lên mức 500 tỷ đồng.

Mặc dù có sự tham gia của nguồn vốn tư nhân, quá trình tái cơ cấu của VASS mất nhiều năm mới bắt đầu cho thấy hiệu quả. Năm 2017, VASS bất ngờ báo doanh thu gần 3.000 tỷ, lãi kỷ lục gần 250 tỷ, tăng mạnh so với lỗ 251 tỷ trong năm 2016.  

Kết quả kinh doanh tích cực duy trì cho tới hết năm 2019, khi lợi nhuận đã đạt đỉnh ở mức 1.870 tỷ đồng. 

Sau năm 2019 khởi sắc, doanh thu và lợi nhuận của VASS liên tục giảm. Lợi nhuận năm 2020 đã giảm hơn 53 lần, xuống 35 tỷ đồng. Sau đó giảm tiếp gần 18 lần, xuống vỏn vẹn 2 tỷ năm 2021 và duy trì quanh mốc 1 tỷ cho đến hết năm 2023. 

Tại ngày 31/12/2023, VASS có số dư vay nợ là 144,5 tỷ đồng giảm hơn 12 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm. Đáng chú ý, trong các chủ nợ của VASS có bà Đỗ Thị Kim Liên cho Bảo hiểm Viễn Đông vay hơn 4 tỷ đồng tín chấp với lãi suất 0% trong thời gian 3 năm, từ ngày 22/2/2023 đến 22/2/2026.

Ngoài sở hữu trực tiếp 6,3 triệu cổ phiếu, Shark Liên còn có quan hệ với VASS thông qua nhóm công ty thuộc hệ sinh thái của nữ doanh nhân này, bao gồm: Công ty TNHH Đầu tư AAA (HM: AAA) Plus, Công ty CP Dịch vụ và đầu tư Lian, CTCP cấp nước Aqua One. 3 công ty trên đều được ghi nhận là cổ đông của VASS trên báo cáo tài chính.