Cụ thể, nhóm các nhà kinh tế của AXA Investment Managers Asia có trụ sở ở Singapore đã đưa ra những dự báo về nền kinh tế Việt Nam. Đáng chú ý, nhóm này nhận định rằng nước ta có thể trở thành cường quốc xuất khẩu trong khu vực và có triển vọng trở thành “công xưởng thế giới thứ hai” sau Trung Quốc. 

Hai nhà kinh tế Aidan Yao và Shirley Shen của AXA Investment Managers Asia đánh giá nước ta có nền kinh tế tăng trưởng, mạnh mẽ  ấn tượng nhất trong số các nền kinh tế mới nổi ở châu Á (không tính Trung Quốc), hội nhập sâu rộng vào thương mại toàn cầu nhiều thập kỷ gần đây.

Mấu chốt chính là việc Việt Nam hội nhập thành công trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), chính là "chìa khóa" để hoạt động thương mại tăng trưởng mạnh mẽ. 

Trong khu vực, kinh tế Việt Nam xếp hạng cao về lợi nhuận, đồng thời được thúc đẩy  nhờ lợi nhuận mạnh mẽ của phát triển sản xuất và tiềm năng xuất khẩu. Bên cạnh đó, nước ta còn tiến xa hơn trong việc hợp tác với nhiều nền kinh tế trên thế giới với loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) với các khu vực, quốc gia lớn khác nhau trên thế giới như Nhật Bản (VJEPA), Liên minh châu Âu EU (EVFTA), Anh (UKVFTA), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP)…, điều này đã tạo môi trường thuận lợi để quan hệ thương mại phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Nhiều nghiên cứu của AXA Investment Managers Asia đều có chung nhận định rằng Việt Nam đang chiếm nhiều ưu thế trong thị phần xuất khẩu toàn cầu trong những năm gần đây. Nhiều báo cáo chỉ ra Việt Nam đạt giá trị xuất khẩu tăng gấp 5 lần trong thập kỷ qua, vượt trội hơn hẳn so với phần còn lại của khu vực châu Á. 

Việt Nam đã tận dụng làn sóng rời bỏ Trung Quốc như thế nào? 

Thời gian vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam đang nhận được nhiều lợi ích từ xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, cùng với khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất tăng nhanh cũng góp phần đưa Việt Nam vươn lên trở thành một cường quốc xuất khẩu trong khu vực ASEAN nói riêng và châu Á nói chung.

Nhiều dữ liệu chỉ ra, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng 29% trong năm 2019. Vào cuối năm ngoái, Việt Nam đã trở thành nhà nhập khẩu lớn thứ 6 vào thị trường Mỹ, tăng từ vị trí thứ 12 trong năm 2017. 

Chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng tận dụng cơ hội để thu hút vốn FDI bằng các chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp ngoại quốc đầu tư trong suốt thời gian qua, nhờ đó dòng vốn FDI của Việt Nam tăng nhanh nhất trong khu vực.

Đến năm 2020, Việt Nam có 369 khu công nghiệp, tăng 180% so với năm 2005. Việt Nam cũng đã thăng hạng trong xếp hạng chỉ số “thuận lợi kinh doanh” của Ngân hàng Thế giới (WB), tăng 23 bậc lên hạng 70 so với 10 năm trước.

Về các điểm đánh giá năng lực cạnh tranh dựa trên mức độ thuận lợi kinh doanh, chất lượng hậu cần, chi phí tiền lương, tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cũng như những thay đổi trong tỷ trọng xuất khẩu và FDI, Việt Nam được đánh giá là nước có khả năng cạnh tranh cao nhất trong khu vực. Điều này giúp gia tăng thị phần xuất khẩu ấn tượng trong những năm gần đây. Ngành sản xuất cũng cho giá trị tăng cao nhất, gấp đôi mức tăng của Ấn Độ. 

Đây sẽ là tiền đề quan trọng  để Việt Nam vươn lên như một cường quốc sản xuất, lắp ráp thương mại là khả năng thu hút doanh nghiệp tái định cư, tái thiết lập cứ điểm sản xuất. Nền kinh tế Trung Quốc hiện đã bắt đầu xuất hiện nhiều vấn đề khác nhau. 

Bên cạnh làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng từ những nước phát triển sang cộng đồng các quốc gia đang phát triển, nghiên cứu trước đây của AXA cũng chỉ ra rằng lợi nhuận sản xuất thấp khiến các tập đoàn đa quốc gia hàng đầu thế giới bắt đầu di cư ra khỏi Trung Quốc trong những năm gần đây. 

Lý do bắt nguồn từ việc Trung Quốc có tốc độ phát triển quá nhanh, chi phí lao động ngày càng tăng, các khoản chi phí vận hành sản xuất cũng tăng chóng mặt hay gần đây là căng thẳng thương mại đối với Mỹ, cùng với tác động của đại dịch COVID-19 khiến làn sóng dịch chuyển sản xuất ngày càng được đẩy nhanh hơn. Nhiều cái tên quen thuộc đã rời khỏi quốc gia này từ các tập đoàn trong lĩnh vực công nghệ như Samsung, Google, Microsoft, và Intel... xây nhà máy, chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam hay những doanh nghiệp trong lĩnh vực thời trang may mặc là Nike hay Adidas. 

Trong năm 2021, Trung Quốc tiếp tục chứng kiến cuộc khủng hoảng thiếu điện làm tăng trưởng chậm lại, nhiều doanh nghiệp nước ngoài có nhà máy hay đối tác tại quốc gia này tiếp tục bị chịu những tác động tiêu cực. 

Một số công ty đã phải tạm ngừng hoạt động tại các cơ sở ở Trung Quốc để tuân thủ yêu cầu giảm tiêu thụ điện của địa phương. Pegatron, một đối tác quan trọng của Apple, cho biết tháng trước họ bắt đầu áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng, trong khi ASE Technology, nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, đã tạm dừng sản xuất trong vài ngày.

Tác động tổng thể đối với lĩnh vực công nghệ cho đến nay chưa được xác định rõ do ở Trung Quốc đang là thời gian nghỉ lễ dài. Nếu cuộc khủng hoảng năng lượng trở nên tồi tệ hơn, nó có thể ảnh hưởng đến sản lượng cung cấp trước mùa mua sắm cuối năm quan trọng. Những “gã khổng lồ” trong ngành như Dell và Sony sẽ không thể chịu được thêm cú sốc này sau tình trạng hỗn loạn do đại dịch gây ra. Hay Toyota, một hãng xe hơi nổi tiếng cho biết đã phải tạm ngưng hoạt động bởi khủng hoảng điện. 

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu của AXA vẫn dè dặt khi trả lời câu hỏi về Việt Nam có trở thành "nhà máy mới của thế giới" hay "công xưởng sản xuất mới toàn cầu" hay không? 

Aidan Yao và Shirley Shen cho rằng, điều này ít khả năng bởi quy mô nền kinh tế của chúng ta vẫn chưa lớn bằng Trung Quốc, chỉ bằng 1/5 GDP và 1/5 dân số Trung Quốc cũng như tổng lực lượng lao động sản xuất hiện có. Bên cạnh đó, quốc gia này vẫn là "gã khổng lồ" về sản lượng sản xuất khi chiếm tới 28% của thế giới. Ngoài ra, ở nhiều chỉ số khác Việt Nam vẫn cần phải phấn đấu nhiều như: nghiên cứu và chi tiêu cho phát triển (R&D), xây dựng cơ sở hạ tầng, các tuyến vận tải đường sắt, giá trị cổ phiếu, công suất phát điện...