Khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao quan hệ đối tác ASEAN - Australia, được thiết lập từ năm 1974. Thủ tướng hoan nghênh chính sách nhất quán của Australia gắn bó lâu dài với khu vực, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và tham gia tích cực trong các cơ chế đối thoại và hợp tác do ASEAN chủ trì, cùng thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực. 

 

Trước đó Australia đã lên kế hoạch ngân sách cho năm tài chính 2020-2021, chính phủ Australia sẽ tăng khoản tiền viện trợ phát triển cho các quốc gia ở Đông Nam Á với tổng mức chi lên tới 1,009.9 triệu AUD, tăng 4,1 triệu AUD so với năm tài chính trước đó. Trong đó, khoản viện trợ dành cho Việt Nam lên tới 78,9 triệu AUD, tăng 700.000 AUD so với năm ngoái. Mặc dù mức tăng không lớn song trong bối cảnh Australia giảm 44 triệu AUD trong tổng số tiền chi cho viện trợ phát triển cho thấy sự coi trọng mà Australia dành cho khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

 

Dịch Covid-19 đang tác động mạnh đến đến nền kinh tế Australia, đẩy nước này vào suy thoái sau gần 3 thập kỷ tăng trưởng liên tục song Australia vẫn tăng nguồn vốn viện trợ phát triển cho các nước Đông Nam Á là hành động cụ thể khẳng định nỗ lực lớn của chính phủ nước này cũng như quyết tâm của Australia trong việc cùng đồng hành và hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á phục hồi sau đại dịch.

 

 

Australia cam kết đóng góp 1 triệu đôla Australia cho Quỹ ASEAN ứng phó với Covid-19 và dành gói hỗ trợ 60 triệu đôla Australia giúp hội nhập kinh tế khu vực.

 

Trong khi đó, Thủ tướng Australia Scott Morrison hoan nghênh ASEAN, với tinh thần "gắn kết và chủ động thích ứng", giữ vững đoàn kết, tự cường trước thách thức, khó khăn. Ông Scott Morrison khẳng định Australia coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN và ủng hộ hợp tác cụ thể với ASEAN theo Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP).

 

Thủ tướng Australia nhấn mạnh Australia cam kết hỗ trợ 21 triệu đôla Australia cho Trung tâm khu vực ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi, và 70 triệu đôla Australia hỗ trợ nâng cao khả năng tự cường của các nước ở khu vực Đông Nam Á trong các lĩnh vực ưu tiên như hợp tác biển, kết nối và hợp tác kinh tế.

 

Australia cũng cam kết hỗ trợ 230 triệu đôla Australia cho hợp tác Mekong trong các lĩnh vực như môi trường, hạ tầng, công nghệ và học bổng, coi đây là nền tảng đóng góp xây dựng một ASEAN vững mạnh.

 

Hợp tác ASEAN - Australia đã đóng góp đáng kể vào hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trong đó có các Kế hoạch Tổng thể của ba trụ cột Cộng đồng, Kế hoạch Công tác Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn III và Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025. 

 

Lãnh đạo ASEAN hoan nghênh Chính phủ Australia dành các khoản hỗ trợ kịp thời giúp ASEAN đảm bảo an ninh y tế cũng như tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, tập trung tăng cường kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng và hỗ trợ nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh cho các nước trong khu vực. Tiêu biểu là 500 triệu USD Australia giúp khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương tiếp cận vắc-xin chống Covid-19 và hỗ trợ khu vực tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, trong đó có 46 triệu đôla Australia giúp triển khai Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

 

Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không và thượng tôn pháp luật ở Biển Đông; kêu gọi các bên tiếp tục kiềm chế, không quân sự hóa, không có các hành động làm phức tạp tình hình, leo thang căng thẳng hoặc tranh chấp; không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982); thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển 1982 của Liên Hợp Quốc.

Các lãnh đạo ASEAN ghi nhận hợp tác ASEAN- Australia đã đóng góp đáng kể vào hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Australia là đối tác thương mại quan trọng của ASEAN, hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của ASEAN trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Australia. 

 

ASEAN đánh giá cao tác động thiết thực của Hiêp định Thương mại Tự do ASEAN- Australia -New Zealand (AANZFTA) đối với tăng trưởng kinh tế khu vực.

 

 

Các nhà lãnh đạo ASEAN hoan nghênh Chính phủ Australia dành các khoản hỗ trợ kịp thời giúp ASEAN đảm bảo an ninh y tế cũng như tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, tập trung tăng cường kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng, hỗ trợ nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh cho các nước trong khu vực.

 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mong muốn Australia tiếp tục triển khai các các hoạt động hợp tác thiết thực từ Gói các Sáng kiến về hợp tác biển ASEAN - Australia, tập trung vào các ưu tiên về nâng cao năng lực chấp pháp trên biển, nâng cao nhận thức về biển và luật pháp trên biển… Cũng trong cuộc họp hai bên nhất trí nâng tần suất  họp Cấp cao ASEAN - Australia trở thành thường niên từ năm 2021 để thúc đẩy mối quan hệ đi vào chiều sâu và thwuch chất hơn nữa

 

 

Xem thêm: Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ thảo luận về biện pháp triển khai quan hệ đối tác chiến lược

Nguyễn Dung(t/h)