Bán thuốc lá điện tử trái phép trên Facebook, TikTok: Ai quản lý?
18:55 | 28/09/2020
Doanh Nhân Việt Nam trên
Từ lâu nay, các nội dung liên quan đến kinh doanh, quảng cáo thuốc lá điện tử vẫn xuất hiện tràn lan trên mạng xã hội dù bị pháp luật cấm. Điều đáng nói là rất ít thấy trường hợp bị xử lý vi phạm.
Theo VTV, một báo cáo rà soát tin tức về thuốc lá và phòng chống tác hại thuốc lá trên các kênh truyền thông internet tại Việt Nam đã thống kê được trong vòng 3 tháng (từ tháng 7 đến tháng 9 năm 2019) có tới 61.760 tin, bài đăng liên quan đến thuốc lá điện tử.
Các thông tin về thuốc lá điện tử hiện nay trên mạng internet rất nhiều. Đó có thể là phát trực tuyến trên Facebook, sản xuất video được đầu tư bắt mắt trên TikTok, tài trợ những người có ảnh hưởng trên MXH để quảng cáo cho thuốc lá điện tử. Không khó để tìm thấy những video được hàng ngàn lượt like với nội dung này. Nội dung quảng cáo cũng rất đầu tư và đa dạng, từ hướng dẫn sử dụng, review sản phẩm cho đến làm quảng cáo hấp dẫn như mặt hàng thông thường.
Với sự đầu tư công phu như vậy, theo ông Đào Thế Sơn - Chuyên gia Liên minh quốc tế Phòng, chống lao và bệnh phổi nhận định đứng đằng sau chúng đều là các công ty kinh doanh thuốc lá điện tử. Ngành công nghiệp thuốc lá điện tử đang dùng MXH để tiếp cận với nhóm đối tượng khách hàng là giới trẻ một cách ngang nhiên.
Các nội dung kinh doanh và tiếp thị thuốc lá điện tử vẫn thường xuyên xuất hiện trên MXH
Theo điều 8 Luật Quảng Cáo 2012, việc quảng cáo thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng - những loại thuốc lá thế hệ mới đều bị cấm hoàn toàn dưới mọi hình thức. Tuy nhiên những quảng cáo này vẫn xuất hiện ngang nhiên trên MXH và chưa thấy có trường hợp bị xử lý.
Trên thế giới, nhiều quốc gia như Thái Lan hay Singapore đã có các chế tài để xử lý vi phạm này. Ví dụ như tại Thái Lan, nhiều cơ quan y tế, thông tin cùng vào cuộc để quản lý chặt chẽ vấn đề thuốc lá điện tử. Người dân có thể báo cáo cho cơ quan chức năng khi phát hiện bất kỳ ai bán mặt hàng này trên mạng internet. Người nổi tiếng tham gia tiếp thị, quảng cáo trá hình thuốc lá điện tử cũng bị phạt nặng.
Theo các tài liệu nội bộ tham khảo của các hãng thuốc lá được công bố, các doanh nghiệp này đang tập trung chiến lược tiếp thị vào giới trẻ. Thậm chí còn có cả những chiến lược đánh vào nhóm khách hàng thiếu niên 14 đến 18 tuổi. Thế nên việc chọn MXH là kênh tiếp cận là không có gì ngạc nhiên khi đây là nơi tập trung nhiều bạn trẻ nhất. Theo các chuyên gia, cần sớm có chế tài quy định về các nội dung quảng cáo cho thuốc lá điện tử trên mạng xã hội để sớm ngăn ngừa nguy cơ do nó gây ra.
Trong một kết quả điều tra sức khỏe học đường năm 2019, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở nước ta ở độ tuổi 13 đến 17 đã tăng lên 2,6%. So sánh với số liệu các năm trước thì người sử dụng thuốc lá điện tử ở Việt Nam có xu hướng gia tăng ở các thành phố lớn, trong nhóm có mức sống khá và trong giới trẻ.
Khách hàng của thuốc lá điện tử đa số là giới trẻ chứ không đa dạng độ tuổi như thuốc lá truyền thống
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khẳng định không có bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử ít gây hại hơn so với thuốc lá điếu truyền thống hay có tác dụng cai thuốc lá điếu như nhiều người vẫn nghĩ. Không ít chuyên gia đã đề xuất việc cấm thuốc lá điện tử hoàn toàn ở nước ta. Theo thạc sĩ Đoàn Thu Huyền - Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc lá tại Việt Nam thì hiện nay ở Việt Nam vẫn chưa có thị trường thuốc lá điện tử chính thống mà đa phần vẫn là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua internet. Do đó sẽ rất khả thi nếu ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường hơn nữa.
Kim Chi