Đó là thông tin được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Xuân Cường đưa ra trong Giải trình trước Quốc hội sáng 31/5 về sự lan rộng của dịch tả lợn châu Phi tại phiên họp toàn thể đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2018; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và NSNN những tháng đầu năm 2019, quyết toán NSNN năm 2017.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, năm 2018, lĩnh vực nông nghiệp tăng trưởng 3,76%, đây là kết quả cao. Năm 2019, trước tình hình tác động của căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, tổng tăng trưởng kinh tế thế giới giảm, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự báo tăng trưởng 3%. Đến nay, nông nghiệp có ba khu vực thì thủy sản tăng 5,2%, lâm nghiệp hơn 5%, nhưng nông nghiệp truyền thống bao gồm trồng trọt và chăn nuôi gặp khó khăn. Trồng trọt khó khăn nhất là về nông sản xuống giá, còn chăn nuôi lợn đặc biệt khó khăn do dịch tả lợn châu Phi.

Về dịch tả lợn, Bộ trưởng cho rằng đây là vấn đề rất lớn và lịch sử chưa bao giờ xảy ra với Việt Nam và ngành chăn nuôi trên thế giới. Dịch tả trên lợn xảy ra đầu tiên tại Kenya và châu Phi năm 1921 đến nay đã gần 100 năm nhưng thế giới không có vaccine phòng và không có thuốc chữa. Vì thế đây là loại bệnh cực kỳ nguy hiểm cho ngành chăn nuôi lợn trên thế giới và Việt Nam. Chăn nuôi lợn chiếm tỷ trọng rất lớn trong cơ cấu nông nghiệp nên nếu để xảy ra dịch bệnh thì rất nguy hiểm. Hơn nữa, hiện nay thịt lợn chiếm đến 70% trong cơ cấu thịt bữa cơm hằng ngày. Đây lại là khu vực giải quyết sinh kế cho 2,4 triệu hộ, và 10.000 hộ trang trại chăn nuôi lớn và vừa.

Giải trình về sự lan rộng của dịch tả lợn châu Phi, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết khi dịch xảy ra ở Trung Quốc ngày 23/8/2018, sau một tuần Việt Nam đã ban hành công điện khẩn yêu cầu ngăn chặn từ xa bằng các biện pháp kiểm soát cửa khẩu, biên giới. Nhưng đáng tiếc là đến ngày 1/2, ổ dịch đầu tiên được phát hiện ở Hưng Yên. Dù các cơ quan chức năng, hộ chăn nuôi, người dân đã triển khai nhiều giải pháp, nhưng do tính chất đặc biệt của loại virus này, bệnh dịch hiện đã xuất hiện ở 48 tỉnh thành. Tính đến nay, Việt Nam đã tiến hành tiêu hủy 2 triệu con lợn (tương đương 117.000 tấn), bằng 6,5% tổng đàn lợn toàn quốc. Đây là một thiệt hại vô cùng lớn cho nền kinh tế.

Cùng với đó, vị tư lệnh ngành nông nghiệp lo ngại dự báo thời gian tới, với tình hình thời tiết phức tạp, điều kiện chăn nuôi nhỏ lẻ, đặc thù của bệnh, nếu không có biện pháp tích cực, dịch sẽ tiếp tục lan rộng đến những nơi chưa có và quay lại nơi ổ dịch đã qua 30 ngày và nếu để lan vào những cơ sở chăn nuôi lớn sẽ cực kỳ nguy hiểm.

Trong tình thế cấp bách này, Bộ trưởng cho hay xác định dập dịch như diệt giặc. Do đặc thù không có vaccine phòng bệnh, ngành nông nghiệp xác định sống chung lâu dài với bệnh, chú trọng công tác phòng ngừa là chính, ngăn không cho bệnh lây lan. Do đó, về giải pháp kỹ thuật phòng, chống dịch, an toàn sinh học là biện pháp duy nhất đến lúc này. Tất cả các trang trại lớn chưa có dịch đều nhờ đảm bảo an toàn sinh học tốt.

"Chúng ta còn 94% đàn lợn sạch, chưa có bệnh nên cần tuyên truyền các biện pháp phòng dịch. Do đó phải tuyên truyền làm sao giảm thiểu tổn thất kinh tế, giúp thịt lợn không xuống giá và đề phòng “sốt” giá vào quý III, quý IV, vì nhiều nước xung quanh giá lợn đã tăng rất cao", ông Cường nhấn mạnh.

Cùng với đó, Bộ trưởng cho biết, vừa qua, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Công Thương cùng Bộ NN&PTNT, các doanh nghiệp đã họp bàn việc dự trữ thịt đông lạnh và Chính phủ có chính sách khuyến khích về vấn đề này. Cùng với đó, thống nhất không tăng đàn lúc này kể cả quy mô hộ nhỏ và lớn. Tập trung thúc đẩy các nhóm tăng trưởng khác ở khu vực chăn nuôi, chăn nuôi đại gia súc, đàn gia cầm, thủy sản… trên nguyên tắc tăng trưởng nhưng phải có liên kết chống rủi ro quy mô dịch bệnh, chống rủi ro thị trường. Bên cạnh đó, tập trung các giải pháp trung hạn hơn là thúc đẩy nhanh các nghiên cứu khoa học. Bộ NN&PTNT và Bộ Khoa học và Công nghệ đang tập trung vào các giải pháp an toàn sinh học, nghiên cứu vaccine làm tiền đề cho các nghiên cứu khác.

Về thực hiện chính sách hỗ trợ nông dân, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính, cùng Bộ NN&PTNT và các ngành tính toán. Nhà nước có chính sách hỗ trợ trên cơ sở nguyên tắc dịch xảy ra không ai muốn. Nhà nước chỉ cố gắng tối đa trong điều kiện cho phép để cùng Trung ương, địa phương, người dân chung tay vào những lúc khó khăn nhất.