Nợ xấu phát sinh mới trong quý II giảm mạnh

Sau sự suy giảm có phần thời vụ trong quý đầu năm, chất lượng tài sản toàn ngành ngân hàng đã thể hiện nhiều dấu hiệu hồi phục rõ nét trong quý II. Tổng dư nợ xấu của 27 ngân hàng niêm yết ước đạt gần 266 nghìn tỷ đồng, tăng 16,5% so với 2024 nhưng chỉ nhích 0,6% so với quý I. Tỷ lệ nợ xấu giảm 12 điểm cơ bản so với quý I dù vẫn còn tăng 11 điểm cơ bản so với 2024.

Nợ xấu phát sinh mới trong quý II cũng ghi nhận giảm mạnh. Theo ước tính từ số liệu của các ngân hàng niêm yết, nợ xấu phát sinh trong quý II vừa qua giảm còn khoảng 37,6 nghìn tỷ, tương ứng giảm 38,8% so với quý I và giảm 30% svck. So với tổng dư nợ tín dụng, tỷ lệ này giảm đáng kể từ 0,49% trong quý I xuống 0,28% trong quý II.

Theo dữ liệu chia sẻ bởi các ngân hàng lớn, nợ xấu phát sinh mới trong kỳ chủ yếu đến từ khối doanh nghiệp, trong khi nhóm bán lẻ cho tín hiệu ổn định. Tỷ lệ nợ dưới chuẩn tại thời điểm cuối quý II đã giảm mạnh về 3,3%, tức giảm 27 điểm cơ bản so với quý đầu năm và giảm 48 điểm cơ bản so với 2024.

Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MAS) trong báo cáo mới đây nhận định dù quy mô nợ xấu có phần gia tăng, tốc độ tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ đã giúp gia giảm ở mặt tỷ lệ.  

Trong khi đó, dù trái phiếu chậm trả tăng mạnh trong quý II/2025 nhưng quy mô nhỏ, không gây lo ngại đến rủi ro hệ thống. Tổng giá trị TPDN gốc và lãi chậm trả ghi nhận khoảng 6,4 nghìn tỷ, tăng 581% so với quý I.

Ở mặt tích cực, các chuyên gia MAS chỉ ra rằng với tiến trình tháo gỡ pháp lý tại các dự án BĐS được đẩy mạnh, các nhà phát triển sẽ có nhiều phương án cơ cấu tài chính như tái cơ cấu trái phiếu thành nợ vay, nhiều cơ sở đàm phán gia hạn, hoặc hoán đổi nợ và tài sản. Nhiều doanh nghiệp cũng chủ động mua lại trái phiếu trước hạn, với lượng được mua trong quý II vừa qua đạt 73,1 nghìn tỷ (+37,4% svck).

Trong khi tỷ lệ nợ xấu cải thiện so với quý I, tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) trung bình cũng ghi nhận hồi phục theo quý dù còn có sự phân hóa nhất định. Cụ thể, LLR bình quân quý II đã tăng 3,5 điểm % so với quý I, đạt 62,7%. Dù thấp hơn gần 6 điểm % so với thời điểm cuối 2024 nhưng LLR hiện vẫn duy trì trên mức khiêm tốn của các giai đoạn thấp điểm như quý I/2024 (55,2%) và quý II/2024 (58,8%).

Diễn biến phân hóa trong LLR của các ngân hàng cho thấy sự khác biệt trong chiến lược quản trị rủi ro giữa các nhà băng.

Các ngân hàng duy trì tỷ lệ LLR trên 100% tiếp tục duy trì bộ đệm ổn định, chỉ điều chỉnh nhẹ để hỗ trợ lợi nhuận tăng trưởng dương. Một số NHTM có thu nhập hồi phục nhanh hơn mặt bằng chung như MB Bank và Sacombank chi mạnh cho dự phòng (với mức tăng trích lập lần lượt 139% và 96%), thể hiện chiến lược thận trọng và sẽ gia cố bộ đệm khi có dự địa. Trong khi đó, một số ngân hàng duy trì LLR thấp như HDBank, VPBank và VIB được dự báo có thể vẫn chịu áp lực trích lập tương đối trong những quý tới.  

Tỷ lệ nợ xấu dự báo tiếp tục giảm về cuối năm

Với kỳ vọng nợ xấu hình thành mới giảm, các ngân hàng dự báo sẽ có quãng nghỉ cho việc gia cố bộ đệm, cải thiện chất lượng tài sản cho phần còn lại của 2025.   

Theo đó, MAS cho rằng tỷ lệ nợ xấu dự kiến sẽ tiếp tục xu hướng giảm trong các quý tiếp theo. Hai nhân tố hỗ trợ chính bao gồm tăng trưởng kinh tế và mặt bằng lãi suất vẫn ở trạng thái thuận lợi, hỗ trợ triển vọng chất lượng tín dụng.

"Dù gió ngược từ tác động thuế quan vẫn tồn tại, mức thuế hiện hành khó làm chệch quỹ đạo của các động lực liên quan đến thương mại quốc tế. Bên cạnh đó, những cải cách ở mặt cấu trúc như cơ sở dữ liệu dân cư, khung pháp lý đất đai rõ ràng hơn và khung giá chuẩn hóa, sẽ giảm thiểu đáng kể các rủi ro đối với lĩnh vực được cho là rủi ro cao như bất động sản.

Với chủ trương dồn lực cho tăng trưởng, khía cạnh chất lượng tài sản có cơ sở và dư địa để tiếp tục cải thiện trong thời gian tới", báo cáo của MAS nhận định.

Các chuyên gia từ VCBS trong một báo cáo gần đây cũng nhìn nhận rằng tỷ lệ nợ xấu giảm dần và hoạt động thu hồi nợ xấu thuận lợi hơn trong các quý tiếp theo.

Theo VCBS,  tỷ lệ nợ xấu tiềm tàng giảm dần trong 4 quý liên tiếp sẽ giúp giảm áp lực chuyển nhóm nợ trong các quý tiếp theo. Cùng đó, kỳ vọng nợ tái cơ cấu sẽ chuyển về nhóm thông thường sau giai đoạn thử thách. 

Ngoài ra, việc Luật hóa Nghị quyết 42 sớm có hiệu lực cùng tín hiệu ấm lên của thị trường BĐS sẽ giúp các ngân hàng đẩy nhanh quá trình xử lý tài sản đảm bảo, đặc biệt là các ngân hàng vừa và nhỏ có tỷ lệ nợ xấu và phải thu cao.  

Giới phân tích đánh giá xu hướng cải thiện chất lượng tài sản sẽ là một trong những điểm sáng tác động tích cực đến triển vọng cổ phiếu ngân hàng nửa cuối năm, dù định giá hiện tại đã không còn rẻ.

Trong những tháng gần đây, tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ đã tác động tích cực đến thanh khoản của thị trường vốn. Điều này, kết hợp với tín hiệu khả quan trong kết quả kinh doanh của ngành ngân hàng ở chất lượng tài sản và tăng trưởng lợi nhuận, đã giúp chỉ số giao dịch ngành ngân hàng bứt phá trong tháng 7 và tháng 8 (tính tới 27/8) với mức tăng lần lượt 11% và 18%, kéo mức tăng từ đầu năm đạt 40%.

Bên cạnh đó, kỳ vọng sớm nâng hạng thị trường chứng khoán trong tháng 9 và các câu chuyện riêng (IPO công ty con, mở rộng hoạt động sang mảng tiền kỹ thuật số, phát hành tăng vốn, chia cổ tức) cũng là những chất xúc tác tích cực đối với nhóm cổ phiếu ngân hàng.

Theo VCBS, trong những tháng cuối năm, các ngân hàng tư nhân năng động được kỳ vọng sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ chính sách khuyến khích kinh tế tư nhân và cải thiện chất lượng tài sản cũng như các câu chuyện nổi bật như IPO, tái cơ cấu, thu hồi nợ...; trong khi nhóm ngân hàng quốc doanh dù tăng trưởng tín dụng chậm song lại bứt phá khi đã hoàn thành xử lý nợ xấu vẫn là cơ hội hấp dẫn.