Theo báo cáo khảo sát các nhà sản xuất Việt Nam mới đây của IHS Markit cho thấy, chi phí đầu vào đã tăng mạnh nhất trong hơn 10 năm qua. Đồng thời, lĩnh vực sản xuất tiếp tục suy yếu tháng thứ hai liên tiếp trong bối cảnh làn sóng dịch bệnh COVID-19 lần thứ tư đang diễn tiến phức tạp chưa từng có.

Báo cáo tháng 7 của IHS Markit cho biết chỉ số Nhà Quản trị Mua hàng - Purchasing Managers' Index (PMI) ngành sản xuất Việt Nam đã tăng từ 44,1 điểm của tháng 6 lên 45,1 điểm trong tháng 7. Tuy nhiên, số liệu cụ thể trong lần khảo sát này tiếp tục cho thấy các điều kiện kinh doanh của lĩnh vực sản xuất suy giảm đáng kể tháng thứ hai liên tiếp.

Theo đó, tốc độ giảm sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tăng nhanh hơn so với tháng trước. Số lượng việc làm giảm mạnh trong bối cảnh các công ty phải tạm thời đóng cửa và các hạn chế do giãn cách xã hội.

Chi phí đầu vào tăng mạnh nhất trong 10 năm qua kể từ tháng 4/2011.

Số lượng đơn đặt hàng mới sụt giảm đáng kể, đã làm giảm mạnh sản lượng ngành sản xuất vào đầu quí 3. Mức giảm sản lượng chỉ thấp hơn so với mức được ghi nhận sau đợt bùng phát đại dịch COVID-19 vào tháng 3 và tháng 4 năm ngoái.

Số lượng đơn đặt hàng mới từ nước ngoài cũng giảm, nhưng mức giảm của các đơn hàng xuất khẩu thấp hơn so với tổng số đơn đặt hàng mới, trong bối cảnh nhu cầu trên thị trường quốc tế cải thiện.

Khảo sát cũng ghi nhận một số công ty đã buộc phải đóng cửa tạm thời, một số phải hoạt động cầm chừng do các biện pháp giãn cách xã hội. Do đó, khối lượng công việc giảm và việc làm giảm đáng kể tháng thứ hai liên tiếp.

Đáng chú ý, chuỗi cung ứng tiếp tục bị gián đoạn khi thời gian giao hàng bị kéo dài nhiều nhất trong hơn mười năm thu thập dữ liệu của HIS Markit tại thị trường Việt Nam.

Sự gián đoạn nghiêm trọng của chuỗi cung ứng được ghi nhận trong tháng 7, được cho là vì khó khăn trong khâu vận chuyển cả trong nước và quốc tế vì đại dịch, cũng như tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu.

Các nhà sản xuất cũng phải đối mặt với tình trạng chi phí đầu vào tăng, với tốc độ tăng nhanh nhất kể từ tháng 4/2011. Những người trả lời khảo sát báo cáo cho biết chi phí tăng đối với các nguyên vật liệu như sắt, thép, các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc và cước phí vận chuyển.

Những lo lắng về ảnh hưởng hiện nay của đại dịch khiến niềm tin kinh doanh trong tháng 7 vẫn ở mức thấp hơn trung bình của lịch sử chỉ số, mặc dù các công ty nhìn chung vẫn lạc quan về khả năng tăng trưởng sản lượng trong năm tới.

Theo ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại IHS Markit cho rằng, ngoài vấn đề giảm số lượng đơn đặt hàng mới và sản lượng, các công ty cũng đang phải đối mặt với tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng. Thời gian giao hàng của nhà cung cấp bị kéo dài với mức độ còn lớn hơn thời điểm sau đợt bùng phát đại dịch lần đầu năm ngoái và áp lực giá cả tăng. Lĩnh vực sản xuất có thể vẫn chịu áp lực và khó tăng trưởng cho đến khi đợt bùng phát dịch lần này được kiểm soát, nên điều quan trọng là cần theo dõi số lượng ca nhiễm COVID-19 để cho thấy dấu hiệu cải thiện.

Tương tự, hoạt động mua hàng giảm với tốc độ nhanh nhất kể từ khi mức giảm tồi tệ nhất được ghi nhận vào tháng 4/2020 sau đợt bùng phát đầu tiên của đại dịch. Hoạt động mua hàng hóa đầu vào giảm đã khiến tồn kho hàng mua giảm mạnh.

Tồn kho thành phẩm cũng giảm trong tháng 6 sau khi hầu như không thay đổi trong tháng 5. Tình trạng sản lượng giảm và mong muốn tích trữ ít hàng hơn khi số lượng đơn đặt hàng mới giảm là nguyên nhân dẫn đến giảm tồn kho thành phẩm.

Các công ty đã có thể giảm lượng công việc tồn đọng lần đầu tiên trong ba tháng tương ứng với số lượng đơn đặt hàng mới giảm, và tốc độ giảm là mạnh và chưa từng được chứng kiến trước đại dịch COVID-19.

Dữ liệu PMI tháng 6 cho thấy rõ ảnh hưởng của làn sóng mới nhất của đại dịch COVID-19 lên lĩnh vực sản xuất của Việt Nam khi các công ty phải đóng cửa ở những khu vực bị giãn cách, từ đó dẫn đến sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới của toàn bộ lĩnh vực sản xuất bị giảm mạnh. Các công ty đã phản ứng nhanh chóng với khối lượng công việc giảm bằng cách giảm số lượng nhân viên và hoạt động mua hàng, ông Andrew Harker nhận định.

Có những dấu hiệu giảm áp lực lạm phát trong tháng 6 khi tình trạng lực cầu yếu dẫn đến giảm năng lực định giá. Mặc dù chi phí đầu vào tăng với tốc độ chậm nhất trong bảy tháng, tốc độ lạm phát vẫn cao hơn mức trung bình của lịch sử chỉ số khi có các báo cáo cho thấy tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu dẫn đến giá tăng. Đặc biệt, tình trạng tăng giá kim loại được nhắc đến nhiều. Trong khi đó, giá cả đầu ra chỉ tăng nhẹ vì các công ty phải đối phó với tình trạng nhu cầu giảm.

 Hùng Dân