Để đạt được 100 tỷ kWh là điều không đơn giản mà thật sự là câu chuyện dài, nếu không muốn nói là cả một hành trình hơn 22 năm của những thế hệ CBCNV Ialy. Hành trình đó được bắt đầu gần 30 năm về trước, vào ngày 04/11/1993, Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt phát lệnh khởi công công trình thủy điện Ialy. Sau hơn 7 năm xây dựng với nhiều gian khổ trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, cơ sở vật chất, phương tiện, máy móc, thiết bị còn lạc hậu, thiếu thốn. Đến ngày 12/5/2000, tổ máy số 1 phát điện và ngày 12/12/2001 thì tổ máy cuối cùng (tổ máy 4) của Thủy điện Ialy hòa lưới.

Sau Ialy là đến Thủy điện Sê san 3 với 2 tổ máy, lần lượt phát điện vào các ngày 23/4 và 28/7/2006. Hơn 3 năm sau, ngày 12/5/2009, máy 1 thủy điện Pleikrông phát điện rồi đến tháng 9 cùng năm máy 2 hòa lưới. Nếu tính bình quân mỗi năm Công ty sản xuất được 5 tỷ kWh điện thì phải tròn 20 năm mới đạt 100 tỷ. Trong khi đó, 3 nhà máy của Công ty được đưa vào vận hành cách xa nhau, Sê San 3 vận hành sau Ialy 4 năm, còn Pleikrông thì sau 7 năm.

Như vậy, đến năm 2009, Công ty Thủy điện Ialy mới chính thức quản lý vận hành đồng thời cả 3 nhà máy với tổng công suất 1.080 MW, sản lượng điện bình quân theo thiết kế 5 tỷ 310 triệu kWh/năm cho đến hôm nay.

Điểm qua các mốc thời gian cùng những khó khăn phải đối diện như: Thiết bị công nghệ lắp đặt gần 30 năm trước khá lạc hậu, thiếu đồng bộ, vừa vận hành vừa phải xử lý hỏng hóc, khiếm khuyết; Vừa vận hành an toàn, liên tục lại vừa phải điều tiết thủy văn hợp lý, đúng quy trình trong khi khí hậu, thời tiết, thiên tai biến đổi theo hướng bất lợi và khó lường; Vừa sản xuất vừa đảm bảo quốc phòng an ninh trong thời điểm tình hình ANCT trên địa bàn có những diễn biến phức tạp…cùng nhiều khó khăn, thách thức khác.

Vượt qua tất cả, với kiến thức, kỹ năng và ý thức trách nhiệm được giao, các thế hệ Lãnh đạo và CBCNV Công ty đã đoàn kết, gắn bó, đối diện thách thức, gian khổ và đã hoàn thành tốt nhiệm vụ. Dấu ấn rõ nét nhất, đáng trân trọng nhất chính chính là kết quả có được ngày hôm nay với 100 tỷ kWh điện đã sản xuất, hòa lưới điện Quốc gia.

Nói thêm về các thành tích khác mà tập thể CBCNV đã đạt được 22 năm qua. Muốn vận hành các tổ máy an toàn, liên tục, đạt và vượt sản lượng thì phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Tiêu biểu là các lĩnh vực: Sửa chữa, xử lý khiếm khuyết thiết bị; Thực hiện vai trò thủy điện đa mục tiêu; Chuyển đổi số hiệu quả theo lộ trình EVN; Chia sẻ trách nhiệm cộng đồng, phát triển kinh tế địa phương bằng các hoạt động an sinh xã hội… 

Trên lĩnh vực sửa chữa, xử lý khiếm khuyết thiết bị

Hệ thống thiết bị, công nghệ tại 3 nhà máy Ialy, Sê san 3 và Pleikrông khá phức tạp. Do đa dạng về chủng loại, xuất xứ, thời điểm sản xuất nên tính đồng bộ không cao điều này thể hiện trong nhất trong những năm đầu đưa vào vận hành. Tại Thủy điện Ialy, đã xảy ra một số hỏng hóc, sự cố lớn như phát nhiệt thanh dẫn 26 tổ máy H1 vào tháng 2/2004, đứt các gu-dong nắp turbine tổ máy H4 tháng 10/2018, xảy ra tiếng gõ tại khu vực ổ đỡ H1 từ 2015, phóng điện thanh dẫn 41-42 tổ máy H3 tháng 01/2019. Tại nhà máy Sê San 3, cháy cầu nối 2 thanh dẫn 24-34 H1 vào tháng 11/2007, hư hỏng 192 cầu nối mềm của vòng ngắn mạch phía trên, phía dưới roto máy phát tổ máy H2, tháng 11/2007. Nêu vài trường hợp điển hình mới thấy những gian truân trong quản lý sửa chữa, khắc phục sự cố, khiếm khuyết. Để đảm bảo cung cấp điện liên tục, khai thác hiệu quả nguồn nước, Lãnh đạo và CBCNV Công ty đã tập trung nghiên cứu từng trường hợp rồi xử lý thành công, đưa tổ máy vận hành an toàn, tin cậy, vừa chi phí thấp vừa khai thác kịp thời nguồn nước.

Thành công này không những giúp CBCNV tích lũy kiến thức, rèn luyện kỹ năm, làm chủ thiết bị công nghệ mà còn là nền tảng để “Người Ialy” tự tin tham gia xử lý thành công những sự cố tại các nhà máy khác. Tiêu biểu là chủ trì xử lý hư hỏng hệ thống kích từ tổ máy số 7 nhiệt điện Uông Bí; tham gia xử lý sự cố hệ thống điều tốc tổ máy 2 Thủy điện Quảng Trị…đã khẳng định uy tín, thương hiệu Ialy với đồng nghiệp, bạn bè trong và ngoài ngành điện.

Thực hiện tốt vai trò Thủy điện đa mục tiêu

Các nhà máy do Công ty quản lý nằm kế tiếp nhau trên bậc thang Sê San trong đó, hồ chứa Pleikrông và Ialy có dung tích lớn. Ialy là thủy điện lớn nhất trên bậc thang đóng vai trò đa mục tiêu: Sản xuất điện; Điều tiết thủy văn mùa lũ; Cung cấp nước cho hạ du mùa khô. Đây là nhiệm vụ phức tạp, chịu tác động của nhiều yếu tố khách quan như khí hậu, thời tiết, thiên tai. Điển hình là cơn lũ lịch sử vào ngày 29/9/2009 với lưu lượng điều tiết lũ qua công trình Ialy đến gần 12.000m3/s so với khả năng xả là 13.700m3/s. Trong khi, yêu cầu tiên quyết và mệnh lệnh là phải đảm bảo an toàn cho công trình, an toàn hạ du. Đặc biệt là tính mạng và tài sản nhân dân, đồng thời, khai thác hiệu quả nguồn nước để phát điện.

Để làm được điều này, bên cạnh xây dựng các kịch bản ứng phó thiên tai, Công ty đã tuân thủ nghiêm túc quy trình điều tiết liên hồ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá chất lượng từng hạng mục công trình; Huy động 100% lực lượng ứng trực trong mùa mưa lũ, liên lạc và báo cáo thường xuyên với BCĐ phòng chống thiên tai cấp Trung ương và cơ quan thẩm quyền tại địa phương. Nhờ vậy, 22 năm qua, công tác vận hành hồ chứa, điều tiết thủy văn được Công ty đảm bảo tuyệt đối an toàn.

Điểm sáng về chuyển đổi số trong EVN

Cuộc CMCN 4.0 và lộ trình chuyển đổi quốc gia (CĐS) đã làm thay đổi tổng thể, toàn diện cách thức làm việc đến từng cá nhân, tổ chức, nhất là công tác điều hành sản xuất điện trên nền tảng công nghệ số. Công ty Thủy điện Ialy quản lý vận hành 3 nhà máy công nghiệp nên đòi hỏi phải chủ động thích ứng và đưa CĐS thành một nhiệm vụ quan trọng nếu không muốn đứng yên tại chỗ, thậm chí tụt hậu và đi lùi. Từ chủ đề năm 2021 của EVN là “Chuyển đổi số trong Tập đoàn Điện lực Quốc gia Việt Nam”, Công ty đã triển khai đồng bộ các giải pháp CĐS trên tất cả các mặt hoạt động. Mục tiêu hướng đến là đã thay đổi tư duy, nhận thức của người lao động về CĐS, thay đổi phương thức làm việc trên môi trường truyền thống trước đây bằng môi trường số, dựa vào nền tảng công nghệ thông tin, internet…

Qua gần 2 năm triển khai, đến nay Ialy, CĐS là hành trình từ “thay đổi nhận thức” đến “hình thành ý tưởng” và “chuyển hóa vào thực tế” để “mang lại giá trị thực” và trở thành “hơi thở cuộc sống” của mỗi thành viên Ialy. Có thể kể ra một số thành quả tiêu biểu như: 100% số tổ máy của Công ty đã được áp dụng công nghệ thông tin trong sửa chữa theo phương pháp RCM (bảo trì dựa trên độ tin cậy). Từ năm 2022, toàn bộ các danh mục sửa chữa lớn ngoài tổ máy đều được áp dụng công nghệ thông tin trong sửa chữa theo RCM; Xây dựng ứng dụng trên mobile: Khảo sát, báo cáo hiện trường phục vụ bảo trì công trình dựa trên thông tin địa lý và hình ảnh hiện trường; Số hóa quy trình xử lý khiếm khuyết thiết bị trên phần mềm PMIS; Số hóa quy trình giám sát, nghiệm thu SCL tự thực hiện trên phần mềm PMIS; Thu thập số liệu thủy văn tự động nhập vào phần mềm PMIS thay cho nhập bằng tay; 80% quy trình nghiệp vụ được số hóa và liên thông, lĩnh vực văn phòng có đến 90% quy trình nghiệp vụ không sử dụng giấy.