El Nino trở lại, TTCK Việt Nam có chịu ảnh hưởng?

Ngày 15/6 vừa qua, Cơ quan quản lý khí quyển và đại dương quốc gia (NOAA) công bố hiện tượng thời tiết El Nino đã chính thức xuất hiện, đem theo nắng nóng và hạn hán cho khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Theo nhận định của nhóm phân tích KBSV, tác động của hiện tượng thời tiết cực đoan này lên TTCK Việt Nam dự kiến bao gồm cả mặt tích cực và tiêu cực.

Về mặt tích cực, hiện tượng El Nino được kỳ vọng sẽ hỗ trợ đà giảm phát tại Mỹ và thế giới nói chung, phần nào thúc đẩy các ngân hàng trung ương mềm mỏng hơn trong việc điều hành chính sách tiền tệ, qua đó tạo thêm dư địa cho ngân hàng Nhà nước (NHNN) chính sách tiền tệ linh hoạt hơn. Lịch sử cho thấy các mặt hàng lương thực như ngô, đậu tương, … kéo theo đó là giá thức ăn chăn nuôi và thịt heo, thường có xu hướng giảm khi nguồn cung nông sản được gia tăng trong pha trung tính hoặc El Nino với lượng mưa được cải thiện tại các quốc gia xuất khẩu nông sản lớn như Mỹ, Brazil, Argentina… Việc các 

Ở chiều ngược lại, tại Việt Nam, hiện tượng El Nino có nguy cơ khiến mực nước ở các hồ thuỷ điện của Việt Nam giảm xuống mức thấp, qua đó gây nên hiện tượng thiếu điện, đặc biệt ở khu vực miền Bắc và tác động lên tăng trưởng kinh tế.

Cùng với nhiệt điện, ngành gạo, đường cũng được dự báo hưởng lợi

Về tác động đến các nhóm ngành cụ thể, nhóm phân tích cho rằng có 3 nhóm ngành kỳ vọng hưởng lợi từ hiện tượng El Nino, bao gồm lúa gạo, mía đường và nhiệt điện.

Ngành lúa gạo dự báo hưởng lợi từ nhu cầu tăng cao trong giai đoạn đầu của El Nino khi mà nhu cầu tích trữ của các đối tác nhập khẩu lớn gia tăng kết hợp với tồn kho cao từ cuối thời điểm La Nina. Điều này dự kiến sẽ giúp cho xuất khẩu gạo của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng tích cực đến cuối năm 2023, theo KBSV. 

Theo số liệu của Cục Hải Quan Việt Nam, giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm đạt hơn 2 tỷ USD, tăng gấp 1,5 lần so với cùng kỳ. Cụ thể, giá gạo bình quân 5 tháng đầu năm đạt 527 USD/tấn, tăng 8,39% so với cùng kỳ và là mức cao nhất trong 10 năm trở lại đây. Sản lượng xuất khẩu sang các đối tác lớn như Philippines, Indonesia, Malaysia và Hồng Kông (Trung Quốc) cũng ghi nhận tăng trưởng ở mức cao, tăng 40,1% so với cùng kỳ. 

Dù vậy, trong giai đoạn sau, tức nửa cuối của El Nino, việc trồng trọt và thu hoạch của các quốc gia khu vực Châu Á, trong đó có Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam dự kiến sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực từ việc lượng mưa giảm mạnh cũng như nhiệt độ tăng cao. Cùng với đó là việc nhu cầu suy yếu sau khi các đối tác đã tích trữ đủ hàng tồn kho sẽ khiến cho giá gạo chịu áp lực điều chỉnh trong năm 2024.

Bên cạnh lúa gạo, mía đường cũng được KBSV dự báo là một trong những ngành hưởng lợi trong giai đoạn El Nino. Theo nhóm phân tích, giá hợp đồng tương lai giao dịch đường thô tại Mỹ đã tăng vượt 26 cents/pound, mức cao nhất trong 10 năm trở lại đây trong bối cảnh USDA dự báo sản lượng đường thế giới trong niên vụ 2022/2023 sẽ sụt giảm 13% so với cùng kỳ.

Cùng đó, Ấn Độ dự kiến sẽ ban bố lệnh cấm xuất khẩu đường đến hết quý II/2024 trước những lo ngại về việc sụt giảm lượng mưa cũng như sản lượng thu hoạch do ảnh hưởng của El Nino. Hạn hán lịch sử tại khu vực Maharashtra của Ấn Độ đã khiến cho nhà sản xuất và xuất khẩu đường lớn thứ 2 thế giới phải tiến hành áp hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 5 vừa qua. Còn tại Brazil, việc ban hành thuế xăng dầu cũng khiến cho các nhà sản xuất chuyển hướng sang xăng sinh học thay vì chế biến đường mía phục vụ cho xuất khẩu, qua đó góp phần tác động tiêu cực đến nguồn cung thế giới. 

Với những yếu tố này, giá đường mía được dự báo sẽ tiếp tục neo ở mức cao, hỗ trợ đà tăng trưởng của các doanh nghiệp sản xuất đường trong nước và trên thế giới trước khi bước giai đoạn điều chỉnh rõ ràng hơn. 

Cuối cùng, ngành nhiệt điện bao gồm điện than và điện khí cũng được dự báo sẽ được hưởng lợi nhờ 2 yếu tố: (1) huy động cao hơn trong năm 2023 do lượng mưa quý III được dự báo thấp hơn từ 15-20% tùy khu vực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng của nhóm thủy điện và (2) giá bán điện của thị trường điện cạnh tranh (CGM) thường có xu hướng tăng cao trong những năm diễn ra El Nino. Thực tế, xét dữ liệu các năm 2003-2006, 2010, 2015-2016, KBSV chỉ ra rằng nhóm ngành này thường có tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận khả quan trong giai đoạn El Nino. 

Nhìn chung, mặc dù giá cổ phiếu của các doanh nghiệp ngành gạo, đường và nhiệt điện đã hồi phục tương đối tốt tính từ vùng đáy tháng 11/2022, nhóm phân tích chứng khoán KB vẫn đánh giá ba ngành trên còn nhiều dư địa tăng trưởng trong thời gian tới do El Nino được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài đến hết năm 2024 với cường độ mạnh hơn những năm trước.