Phần lớn đà tăng của đồng euro bắt nguồn từ xu hướng thoát khỏi đồng USD do chính sách bảo hộ thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump khiến các nhà đầu tư lo ngại.

Tuy nhiên, một phần sức mạnh của đồng euro còn cho thấy niềm tin ngày càng tăng vào nền kinh tế Khu vực đồng euro (Eurozone). Liệu đây có phải là thời điểm để đồng tiền chung châu Âu tỏa sáng?

Eurozone gồm 20 thành viên đang phục hồi sau một cuộc suy thoái nhẹ vào năm 2023. Năm 2024, khu vực này đạt tăng trưởng 0,8% và dự kiến tăng trưởng 1,3% vào năm 2025.

Tuy nhiên, mức thuế quan 20% mà ông Trump tuyên bố áp dụng đối với hàng nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU) từ ngày 2/4 - đang tạm dừng trong 90 ngày - vẫn có thể làm chệch hướng triển vọng này.

Khoảng cách lãi suất Eurozone - Mỹ lớn dần

Sức mạnh của đồng euro cũng được thúc đẩy từ các chính sách tiền tệ khác nhau. Trong khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã bắt đầu cắt giảm lãi suất, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) vẫn giữ quan điểm cứng rắn để ứng phó với tình trạng lạm phát dai dẳng ở một số nơi thuộc Eurozone.

Lãi suất thấp hơn ở Mỹ khiến việc nắm giữ đồng USD ít tạo ra lợi nhuận hơn và thúc đẩy các nhà đầu tư chuyển sang nắm giữ đồng euro.

Những biến động tiền tệ lớn tới 10% chỉ trong vài tháng là tương đối hiếm và đồng euro ngày càng được coi là đối trọng với đồng USD trong thời điểm địa chính trị đầy biến động hiện nay.

Phát biểu với tổ hợp truyền thông DW của Đức, nhà kinh tế trưởng tại ngân hàng Berenberg Bank Holger Schmieding cho rằng chính sách thuế quan của Mỹ đang làm suy yếu niềm tin vào tính hợp lý trong hoạch định chính sách của đất nước, triển vọng tăng trưởng dài hạn của Mỹ và tính bền vững của tài chính công. Kết quả là đồng USD đang mất đi một phần giá trị.

Ông Schmieding chỉ ra thiệt hại mà chương trình nghị sự thương mại của ông Trump có thể gây ra cho nền kinh tế toàn cầu, mà ông cho là “có thể gây ảnh hưởng đến tăng trưởng của Eurozone và đòi hỏi ECB phải phản ứng bằng cách hạ lãi suất nhiều hơn nữa”.

Oxford Economics ước tính nếu Tổng thống Trump áp dụng mức thuế 20% đối với hàng xuất khẩu của EU, tăng trưởng của Eurozone có thể giảm tới 0,3 điểm phần trăm trong năm nay và năm sau. Dự báo này dựa trên kịch bản EU sẽ đáp trả bằng các biện pháp đối phó có mục tiêu nhằm vào hàng hóa của Mỹ thay vì trả đũa toàn diện.

Gói kích thích trị giá 1.000 tỷ euro của Đức thúc đẩy niềm tin

Gói chi tiêu khổng lồ cho quốc phòng, cơ sở hạ tầng và bảo vệ khí hậu của Đức, vừa được quốc hội phê duyệt vào đầu tháng Tư, liên quan đến khoản kích thích tài chính đáng kể trị giá 1.000 tỷ euro (1.130 tỷ USD) trong thập kỷ tới.

Thông báo này đã củng cố thêm niềm tin của các nhà đầu tư vào đồng euro, củng cố đà tăng giá gần đây của đồng tiền này bằng cách báo hiệu sự hỗ trợ kinh tế dài hạn tại nền kinh tế trọng tâm của Eurozone.

Phần lớn chi tiêu của Đức thông qua trái phiếu mới, giúp tăng lợi suất, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Commerzbank, ngân hàng cho vay lớn thứ hai của Đức, dự đoán tỷ lệ nợ của nước này có thể tăng lên mức tương đương 90% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong thập kỷ tới. Điều này sẽ khiến tài sản tính bằng đồng euro trở nên hấp dẫn hơn.

Chuyên gia Schmieding nhận định việc vay thêm nợ công sẽ khiến thị trường trái phiếu ngắn hạn của Đức trở nên thanh khoản hơn, do đó hấp dẫn hơn.

Tháng trước, ngân hàng Goldman Sachs dự đoán gói kích thích kinh tế khổng lồ này sẽ thúc đẩy GDP của Đức tăng thêm 1% vào năm 2026 và thúc đẩy tăng trưởng khu vực Eurozone tăng 0,2%.

Nhà kinh tế trưởng khu vực châu Âu của Goldman Sachs Research, Sven Jari Stehn, cho biết: “Một lý do là chúng tôi kỳ vọng mức tăng trưởng mạnh hơn ở Đức sẽ lan tỏa sang các nước láng giềng.

Lý do khác là chúng tôi hiện kỳ vọng phần còn lại của khu vực Eurozone sẽ tăng chi tiêu quân sự nhanh hơn một chút để cân đối với thông báo của Đức”.

Pháp, Italy và Tây Ban Nha dự kiến sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên gần 3% GDP trong 2 năm tới.

Liệu trái phiếu chung có giúp ích cho đồng euro?

Bà Rebecca Christie, thành viên cấp cao tại viện nghiên cứu Bruegel có trụ sở ở Brussels, cho biết, với những kế hoạch chi tiêu quân sự đầy tham vọng này, việc phát hành trái phiếu chung của khu vực Eurozone, còn gọi là trái phiếu euro là cần thiết.

Bà Christie, cựu chuyên gia kinh tế của ECB, cho rằng: “Trái phiếu chung là một thế mạnh cần được thúc đẩy - việc tạo ra một chương trình tiếp theo cho kế hoạch phục hồi sau đại dịch COVID-19 sẽ huy động tiền và khuyến khích thế giới giao dịch bằng đồng euro”.

Bà đề cập đến gói kích thích kinh tế trị giá 750 tỷ euro được đưa ra sau đại dịch COVID-19, trong đó hơn một nửa được tài trợ thông qua trái phiếu chung - một động thái chưa từng có của EU.

Việc phát hành trái phiếu euro được các quốc gia phía Nam EU ủng hộ nhưng lại bị những thành viên phía Bắc EU phản đối, trong đó có cả Đức.

Ưu và nhược điểm của đồng euro mạnh hơn

Sức mạnh hiện nay của đồng tiền chung châu Âu là một lợi ích cho người tiêu dùng và các doanh nghiệp có thể mua sản phẩm do Mỹ sản xuất với giá thấp hơn.

Chi phí du lịch từ châu Âu đến Mỹ cũng rẻ hơn một chút, trong khi các mặt hàng có giá tính bằng đồng USD như dầu và khí đốt cũng trở nên phải chăng hơn. Đây là tin vui cho các nhà sản xuất Eurozone vẫn đang phải vật lộn với chi phí năng lượng cao do ảnh hưởng từ xung đột Nga-Ukraine.

Bà Christie lưu ý rằng các hãng hàng không và quân đội châu Âu cũng có thể được hưởng lợi từ mức giá rẻ hơn cho máy bay mới, vốn cũng được mua bằng đồng USD. Bà nói: “Đồng thời, một số nhà xuất khẩu châu Âu có thể cảm thấy tác động của việc hàng hóa của họ trở nên đắt đỏ hơn đối với phần còn lại của thế giới”.

Đức được coi là quốc gia dễ bị tổn thương nhất khi sức mạnh của đồng euro thay đổi, vì xuất khẩu chiếm khoảng một nửa GDP của nước này vào năm 2024.

Đồng euro mạnh hơn khiến ô tô, máy móc và hóa chất của Đức trở nên đắt đỏ hơn vào thời điểm nền kinh tế lớn nhất châu Âu đang phải vật lộn với giá năng lượng cao, nhu cầu toàn cầu yếu và sự cạnh tranh mạnh mẽ từ Trung Quốc.

Trong khi một số đơn vị giao dịch tiền tệ dự đoán đồng euro có thể tiếp tục tăng giá so với đồng bạc xanh trước khi kết thúc năm nay, hầu hết các ngân hàng đầu tư lớn đều dự đoán đồng tiền này sẽ dao động quanh mức hiện tại. Bà Christie khẳng định: “Hiện tại mọi việc đều không có gì chắc chắn và không rõ liệu đồng euro có tiếp tục tăng so với đồng USD hay sẽ ổn định”.