“Đội vốn” ngân sách hơn 450 tỷ đồng

Mới đây, Thanh tra tỉnh Thanh Hóa ban hành kết luận thanh tra số 1942/KL-TTTH về việc chuẩn bị đầu tư dự án phát triển tổng hợp các đô thị động lực - tiểu dự án đô thị Tĩnh Gia, Thanh Hóa (gọi tắt là tiểu dự án đô thị Tĩnh Gia). Đây là dự án trọng điểm của tỉnh Thanh Hóa nhằm nâng cao tính cạnh tranh của đô thị Nghi Sơn trong việc đáp ứng nhu cầu hạ tầng, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực. Tiểu dự án này có tổng mức đầu tư được duyệt là 1.776,51 tỷ đồng và đang đề nghị điều chỉnh lên 2.226,85 tỷ đồng, tăng hơn 450 tỷ đồng. Cơ quan chủ quản dự án là UBND tỉnh Thanh Hóa; chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp Thanh Hóa (gọi tắt là Ban Quản lý dự án khu vực).

Sau khi rà soát lại toàn bộ chi phí liên quan, dự án Thanh tra tỉnh Thanh Hóa phát hiện có những nội dung tăng, giảm khác nhau. Cụ thể: Chi phí xây dựng tăng 28,3 tỷ đồng; chi phí thiết bị tăng 2,53 tỷ đồng; chi phí quản lý dự án tăng 337 triệu đồng; chi phí tư vấn đầu tư xây dựng tăng 492 triệu đồng, chi phí khác giảm 101,18 tỷ đồng; chi phí dự phòng giảm 34,91 tỷ đồng. Đặc biệt, chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tăng tới 556,9 tỷ đồng, vượt 3,45 lần so với giá trị đã được phê duyệt trước đó.

Việc dự án "đội vốn" tới hơn 450 tỷ đồng có 2 nguyên nhân khách quan và chủ quan. Nguyên nhân khách quan là do quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi, lập báo cáo kế hoạch tái định cư, lập tổng mức đầu tư dự án, phạm vi giải phóng mặt bằng của các hạng mục đã không tính toán hết việc hỗ trợ về đất; việc di chuyển các công trình hạ tầng kỹ thuật…

Đáng chú ý, chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư tăng nhiều lần do số hộ ảnh hưởng từ dự án tăng từ 1.354 lên 2.156 hộ (tăng 802 hộ); sai tăng diện tích thu hồi là 51,64ha, dẫn tới phải bồi thường tăng về đất, trong đó có 11,5ha đất ở, bồi thường tăng tài sản vật kiến trúc và hỗ trợ thu hồi đất, là nguyên nhân chủ yếu tăng giá trị chi phí giải phóng mặt bằng thêm hơn 500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, việc đội vốn của công trình còn có nguyên nhân do sự thay đổi về khung chính sách (giá đất làm cơ sở xác định bồi thường thay đổi).

Tuy nhiên bên cạnh đó còn có nguyên nhân chủ quan cũng được Thanh tra tỉnh Thanh Hóa xác định là có trách nhiệm của tập thể, cá nhân Ban Quản lý dự án khu vực và các đơn vị có liên quan. Cụ thể, trong kết luận nêu rõ: “Ban Quản lý dự án khu vực chưa thực hiện theo dõi, kiểm tra, chưa giám sát đánh giá chặt chẽ, chưa rà soát các số liệu do đơn vị tư vấn khảo sát, tính toán kinh phí giải phóng mặt bằng giai đoạn lập tổng mức đầu tư; chưa phối hợp chặt chẽ với UBND thị xã Nghi Sơn trong quá trình nghiệm thu, xác định chi phí giải phóng mặt bằng, chưa yêu cầu lập bổ sung dự toán bồi thường giải phóng mặt bằng, tham vấn xin ý kiến các cơ quan chuyên môn, chuyên ngành về dự toán chi phí giải phóng mặt bằng được lập, khi đơn giá bồi thường giải phóng mặt bằng có sự thay đổi được công bố”.

Cũng theo cơ quan có thẩm quyền, những vi phạm, thiếu sót nêu trên chủ yếu thuộc nhiệm vụ, quyền hạn trực tiếp của chủ đầu tư dự án gồm: Ban Giám đốc, Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực giai đoạn từ tháng 11/2016 đến tháng 7/2020; Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực được giao nhiệm vụ lập hồ sơ mời thầu, tổ trưởng tổ chuyên gia chấm thầu và các cá nhân tổ chuyên gia chấm thầu.

Kiến nghị xử lý

Qua đó, Thanh tra tỉnh Thanh Hóa cũng kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, chỉ đạo xử lý trách nhiệm đối với ông Nguyễn Minh Hoàng, Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực (giai đoạn tháng 11/2016 - tháng 7/2020) - Trưởng Ban dự án Phát triển tổng hợp các đô thị động lực - tiểu dự án đô thị Tĩnh Gia, Thanh Hóa trong công tác chỉ đạo, quản lý để xảy ra vi phạm đã nêu. Ông Hoàng được xác định có liên quan tới vi phạm, thiếu sót trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quyền hạn liên quan tới dự án này.

Thanh tra tỉnh Thanh Hóa kiến nghị Chủ tịch UBND thị xã Nghi Sơn chỉ đạo Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thị xã Nghi Sơn của dự án kiểm điểm trách nhiệm với thiếu sót, khuyết điểm được chỉ ra trong tham mưu lập khái toán chi phí giải GPMB đề nghị xem xét điều chỉnh. Phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương thực hiện các công việc mà thanh tra đã chỉ ra, xây dựng trình dự toán chi phí GPMB đúng quy định.

Đối với Ban Quản lý dự án khu vực, tổ chức kiểm điểm trách nhiệm các vi phạm, thiếu sót, nêu trong kết luận thanh tra đối với các thành viên theo Quyết định số 21/QĐ-BQLDAKV ngày 9/8/2017 của Ban Quản lý dự án khu vực về việc kiện toàn chuẩn bị dự án phát triển tổng hợp các đô thị động lực - Tiểu DA đô thị Tĩnh Gia - Thanh Hóa và Quyết định 72A/QĐ-BQLDAKV ngày 10/10/2018 về việc thành lập tổ chuyên gia lập hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất các gói thầu tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi, các báo cáo thành phần và thiết kế bản vẽ thi công cho 30% giá trị của dự án.

Kiểm điểm trách nhiệm tập thể cá nhân theo chức năng tham mưu và nhiệm vụ được phân công tại các văn bản chỉ đạo, quyết định giao việc của Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực giai đoạn 2016-2020, liên quan đến việc không phối hợp, không tham mưu phương án, vị trí tuyến công trình chưa phù hợp phải điều chỉnh cục bộ, dẫn tới chậm tiến độ thực hiện dự án, giảm hiệu quả đầu tư. Tham mưu và thẩm định hồ sơ mời thầu, thực hiện chấm thầu có nội dung không đúng quy định và vi phạm Luật Đấu thầu.

Căn cứ vào nhiệm vụ phân công trực tiếp trong việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn đối với phòng nghiệp vụ, tổ chức kiểm điểm, chức trách nhiệm vụ được giao đối với tổ chức, cá nhân trong việc sai, kiểm đếm hiện trường, nghiệm thu, giám sát thực hiện và kiểm soát lập chi phí GPMB giai đoạn nghiên cứu khả thi không chính xác. Giảm trừ giá trị chi phí cắm cọc GPMB hơn 95 triệu đồng khi phê duyệt quyết toán. Căn cứ vào hợp đồng đã ký với đơn vị tư vấn liên quan đến việc lập chi phí GPMB giai đoạn nghiên cứu khả thi có hình thức xử lý, khắc phục.

Kiến nghị Sở Xây dựng Thanh Hóa có biện pháp xử lý liên quan đến vi phạm pháp luật trong công tác tư vấn xây dựng của đơn vị tư vấn. Xây dựng kế hoạch thực hiện kết luận, kiến nghị thanh tra, tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện kết luận gửi về Thanh tra tỉnh trước ngày 15/10/2021 để theo dõi, xử lý sau thanh tra.