TS.Vũ Tiến Lộc: Trước tiên, khi thực hiện EVFTA, doanh nghiệp Việt có điều kiện tiếp cận một trong những thị trường rộng lớn và giàu có hàng đầu thế giới với gần 500 triệu dân. Hai là, Việt Nam có điều kiện khơi thông dòng chảy đầu tư có chất lượng cao từ châu Âu, bởi nơi đây khởi nguồn rất nhiều chuỗi giá trị toàn cầu có chất lượng hàng đầu thế giới. Ba là, tham gia làm ăn kinh doanh với thị trường châu Âu cũng chính là cơ hội để doanh nghiệp trong nước nâng cấp và nâng tầm hoạt động kinh doanh của mình, bởi EVFTA đòi hỏi tuân thủ chuẩn mực rất cao về trách nhiệm xã hội, quan hệ lao động, môi trường. Cuối cùng là tác động về thể chế. Để thực hiện có hiệu quả và tuân thủ, buộc chúng ta phải thay đổi về thể chế pháp luật, đáp ứng chuẩn mực cao nhất.

Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là thách thức rất lớn. Doanh nghiệp phải bảo đảm các yêu cầu về xuất xứ nghiêm ngặt khi EVFTA buộc doanh nghiệp phải có nguyên liệu, vật tư từ trong nước hoặc từ châu Âu; nhưng đây cũng là áp lực để phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước. Khi mở cửa thị trường này cũng có nghĩa chúng ta chấp nhận cạnh tranh với những doanh nghiệp hàng đầu trên thế giới, vì vậy doanh nghiệp nội địa phải nâng cao năng lực cạnh tranh của chính mình.

TS.Vũ Tiến Lộc: Nhìn từ việc thực thi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), sau một năm rưỡi có hiệu lực, rất nhiều văn bản đã ban hành chậm trễ, sự phối hợp giữa các bộ, ngành chưa hài hòa. Không để tình trạng này tái diễn với EVFTA là điều rất quan trọng. Nhiều quy định có thể ban hành ngay sau khi hiệp định được phê chuẩn để bảo đảm thực thi luôn, chẳng hạn như các văn bản hướng dẫn liên quan thủ tục cấp và tiếp nhận C/O ưu đãi, thuế quan, mở cửa thị trường dịch vụ, điều chỉnh các hàng rào phi thuế…

Cùng với đó, cần đẩy nhanh quá trình sửa đổi các luật liên quan đến việc thực thi EVFTA, theo đó có thể áp dụng quy trình một luật sửa nhiều luật. Đặc biệt, những quy định, chính sách để thực thi EVFTA không nên chỉ bó gọn trong việc nội luật hóa cam kết mà phải mở rộng - đáp ứng yêu cầu nội tại của chính chúng ta để tạo sức bật, hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế tận dụng tốt hơn cả những hiệp định thương mại tự do khác. Nhanh chóng cải thiện môi trường pháp lý, cải cách điều kiện và thủ tục kinh doanh là yếu tố quyết định để doanh nghiệp chinh phục được thị trường châu Âu.

Đặc biệt, với các hiệp định trước đây, việc triển khai tuyên tuyền vẫn còn chung chung. Với EVFTA cần tuyên truyền tỉ mỉ, rành mạch hơn nữa, có các tài liệu để doanh nghiệp tra cứu khi cần thiết. Doanh nghiệp cần được giải đáp, hướng dẫn ngay, khi có cách làm và cách hiểu khác nhau.

TS. Vũ Tiến Lộc: Cộng đồng doanh nghiệp phải tìm hiểu, nghiên cứu kỹ những quy định của EVFTA liên quan đến lĩnh vực kinh doanh, ngành nghề kinh doanh, không thể tìm hiểu chung chung. Muốn vậy, rất cần sự chung tay của các cơ quan nhà nước, các hiệp hội hỗ trợ doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nâng cấp nền tảng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp về mô hình kinh doanh, chiến lược; thay đổi quản trị, công nghệ để đáp ứng chuẩn mực cao nhất của thị trường này; tái cấu trúc các thị trường, bạn hàng, nguồn cung ứng. Đặc biệt, doanh nghiệp có thể phải mất thêm nhiều chi phí tuân thủ để đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao hơn về lao động, môi trường.

Bên cạnh đó, chìa khóa để hội nhập EVFTA nói riêng, hội nhập kinh tế quốc tế nói chung thành công phải bắt nguồn từ những nỗ lực cải cách thể chế của Nhà nước. Nỗ lực cải cách thể chế cần phải được tiếp tục củng cố những nền tảng cạnh tranh minh bạch và công bằng; hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; phát triển bền vững, bảo đảm hài hòa các mục tiêu kinh tế, xã hội, môi trường; thúc đẩy liên kết, phát triển công nghiệp hỗ trợ, tạo ra hệ sinh thái cộng sinh cùng có lợi giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp trong nước.