Trong báo cáo chiến lược mới phát hành, SSI Research dự báo ngành thủy sản sẽ phục hồi chậm trong năm 2024, chủ yếu là vào nửa cuối năm, do xuất khẩu thủy sản Việt Nam tiếp tục có xu hướng giảm từ năm 2023.

Tốc độ giảm của xuất khẩu thủy sản đã giảm dần kể từ quý II/2023, tuy nhiên không ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể và giá bán trung bình so với năm trước vẫn đang suy giảm.

Đối với ngành cá tra, nhìn lại chu kỳ trước, SSI quan sát thấy giá bán trung bình phải mất từ 1,5-2 năm để chạm đáy và mất khoảng 4 năm để đi hết chu kỳ.

Do đó, nhóm phân tích kỳ vọng giá bán trung bình của cá tra có thể tăng trở lại trong nửa cuối năm 2024 (hai năm từ đỉnh xuống đáy).

Sản lượng xuất sang châu Âu và Trung Quốc dự báo sẽ bù đắp một phần sự sụt giảm sản lượng xuất sang Mỹ trong nửa đầu năm 2024 và nhu cầu từ Mỹ sẽ phục hồi từ nửa cuối năm 2024 (mùa cao điểm).

Trong tháng 12/2023, giá bán trung bình sang Mỹ và Trung Quốc lần lượt đạt 2,5 USD/kg (giảm 16% so với cùng kỳ) và 2,1 USD/kg (giảm 8% so với cùng kỳ), tiếp tục xu hướng giảm kể từ tháng 8/2022.

Đối với ngành tôm, các chuyên gia tại đây cho rằng các doanh nghiệp xuất khẩu tôm trong nước sẽ tập trung vào các sản phẩm có giá trị gia tăng và giá trị xuất khẩu theo tháng được dự báo sẽ tăng với tốc độ chậm.

Trong số các nước xuất khẩu tôm hàng đầu, Việt Nam đứng thứ 4 tại thị trường Mỹ (sau Ấn Độ, Indonesia, Ecuador) và đứng số 1 tại Nhật Bản. Do Việt Nam có lợi thế sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng với nguồn công nhân lành nghề sử dụng công nghệ xử lý tiên tiến.

Ecuador, Ấn Độ, Indonesia chủ yếu xuất khẩu tôm chưa qua chế biến với giá bán thấp. Trong tháng 12/2023, giá xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt khoảng 6,8-7,6 USD/kg (giảm 13% so với cùng kỳ), so với giá xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Mỹ ở mức 10,6 USD/kg (giảm 5% so với cùng kỳ).

Giá bán tôm bình quân có thể duy trì ổn định hoặc tăng nhẹ so với cùng kỳ trong năm 2024 do nhu cầu tiêu dùng phục hồi yếu và phải cạnh tranh với Ecuador, Ấn Độ, Indonesia (do các nước này có giá chiết khấu cao hơn).

Theo SSI, giá đầu vào giảm giúp hỗ trợ một phần biên lợi nhuận gộp của các công ty chế biến. Do giá bán trung bình giảm, trong tháng 12/2023, giá cá nguyên liệu và cá giống lần lượt giảm 9% và 22% so với cùng kỳ. Giá tôm nguyên liệu giảm 19% so với cùng kỳ trong tháng 12/2023. 

Nhóm phân tích nhận định chi phí vận chuyển tăng có thể làm suy yếu lợi nhuận của các doanh nghiệp xuất khẩu trong quý I.

Do căng thẳng tại Biển Đỏ leo thang, chi phí vận chuyển từ Việt Nam đến thị trường Mỹ/Châu Âu tăng hơn gấp đôi trong tháng 1/2024 so với tháng 12/2023.

SSI ước tính chi phí vận chuyển tăng sẽ khiến chi phí vận chuyển/doanh thu của các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra tăng khoảng 3-5% trong tháng 12/2023 lên 7-10% trong tháng 1/2024.

"Hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu đều sử dụng hợp đồng FOB khi xuất khẩu, nghĩa là người mua sẽ chịu chi phí vận chuyển. Tuy nhiên, do nhu cầu vẫn suy yếu nên người mua có thể đàm phán với nhà cung cấp để chia sẻ gánh nặng. Vì vậy, chúng tôi cho rằng các doanh nghiệp xuất khẩu trong quý I có thể phải đối mặt với chi phí bán hàng cao hơn hoặc giá bán thấp hơn cho đến khi căng thẳng Biển Đỏ hạ nhiệt", nhóm phân tích cho hay.