Năm 2025 dần khép lại với một con số đủ để định hình toàn bộ câu chuyện dòng vốn ngoại: 5 tỷ USD bán ròng trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây không chỉ là mức cao nhất xét theo giá trị tuyệt đối, mà còn là năm khối ngoại duy trì trạng thái rút vốn trong phần lớn thời gian giao dịch.

Dù có những nhịp mua ròng ngắn hạn xuất hiện đan xen, xu hướng chủ đạo vẫn là bán ròng lớn, phản ánh một giai đoạn tái định vị dòng vốn mang tính hệ thống trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu biến động mạnh.

Bán ròng kỷ lục, dồn vào cổ phiếu trụ và kéo dài nhiều tháng

Trên HOSE, trong 11 tháng đầu năm 2025, khối ngoại bán ròng tới 9 tháng, chỉ mua ròng trong tháng 5 và tháng 7. Áp lực rút vốn mạnh nhất tập trung vào giai đoạn ba tháng liên tiếp 8, 9 và 10, khi thị trường trong nước chịu ảnh hưởng đồng thời từ biến động quốc tế và áp lực tỷ giá.

Từ đầu tháng 12 đến ngày 24/12, khối ngoại quay lại mua ròng 1.269 tỷ đồng, song con số này không đủ làm thay đổi bức tranh lũy kế cả năm. Tính từ đầu năm, giá trị bán ròng tại HOSE đạt khoảng 126.570 tỷ đồng, tương đương xấp xỉ 5 tỷ USD, cao hơn 40% so với năm 2024.

Áp lực tương tự cũng diễn ra tại HNX và UPCoM, với giá trị bán ròng lần lượt khoảng 3.510 tỷ đồng và 6.229 tỷ đồng. Theo đó, tổng giá trị rút ròng trên toàn thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm nay (tính đến 24/12) đạt tổng136.309 tỷ đồng (5,2 tỷ USD).

Xét theo từng cổ phiếu, dòng vốn ngoại rút ra chủ yếu tập trung vào nhóm vốn hóa lớn – nơi có thanh khoản cao và khả năng hấp thụ khối lượng giao dịch lớn.

Các mã chịu áp lực bán ròng mạnh nhất gồm VIC khoảng 22.000 tỷ đồng, FPT 12.200 tỷ đồng và VHM 11.400 tỷ đồng. Ở chiều ngược lại, chiều mua ròng nhìn chung yếu thế hơn đáng kể, dẫn đầu là NVL, TCX và VPL với quy mô khoảng 1.200–1.300 tỷ đồng mỗi mã.

Hoạt động rút ra trong năm 2025 là quá trình có chọn lọc khỏi các cổ phiếu trụ cột – những tài sản từng thu hút dòng vốn ngoại mạnh trong các chu kỳ trước. Khi cần tái cơ cấu danh mục ở quy mô lớn, đây cũng là nhóm cổ phiếu đầu tiên được các tổ chức quốc tế lựa chọn để giảm tỷ trọng.

Nguyên nhân rút vốn mạnh: tỷ giá, tái phân bổ toàn cầu và giới hạn cấu trúc

Theo báo cáo chiến lược mới đây của SSI Research, áp lực bán ròng của khối ngoại trong năm 2025 chịu tác động mạnh từ các yếu tố bên ngoài, trong đó nổi bật là biến động tỷ giá và xu hướng tái phân bổ dòng vốn toàn cầu.

Trong môi trường lãi suất quốc tế duy trì ở mức cao và đồng USD biến động, rủi ro tỷ giá trở thành yếu tố then chốt trong quyết định phân bổ vốn của các quỹ đầu tư quốc tế. Khi rủi ro tỷ giá gia tăng, các thị trường mới nổi và cận biên – bao gồm Việt Nam – thường bị đưa vào nhóm cần giảm tỷ trọng để bảo toàn hiệu quả đầu tư sau quy đổi.

SSI Research cũng chỉ ra rằng quá trình rút vốn diễn ra song song với các nhịp điều chỉnh hoặc chững lại tại những thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản.

Trong bối cảnh đó, việc các quỹ toàn cầu tái cơ cấu danh mục mang tính phòng thủ, ưu tiên tính thanh khoản và linh hoạt, là lựa chọn phổ biến. Dòng vốn rút khỏi Việt Nam vì vậy cần được đặt trong bức tranh rộng hơn của sự dịch chuyển vốn toàn cầu, thay vì chỉ nhìn như phản ứng trước các yếu tố nội tại.

Ở góc nhìn quản lý quỹ, trong bản tin gần đây của Dragon Capital, bà Đặng Nguyệt Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu, cho biết đã xuất hiện những khoảng thời gian mua ròng mang tính chọn lọc, song nhấn mạnh rằng còn quá sớm để kết luận về sự thay đổi xu hướng.

Theo bà, điều đáng chú ý là hoạt động giao dịch của khối ngoại không còn mang tính bán ròng dồn dập như trước, mà đan xen giữa các giai đoạn bán ròng và những nhịp mua ngắn hạn, phản ánh cách tiếp cận thận trọng hơn trong bối cảnh bất định toàn cầu kéo dài.

Bổ sung thêm một lớp phân tích mang tính cấu trúc, chia sẻ tại một hội nghị cuối năm 2025, ông Nguyễn Thành Trung, Tổng Giám đốc CTCP Đầu tư FinSuccess, cho biết tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại thị trường Việt Nam hiện chỉ khoảng 15%, thấp nhất khu vực Đông Nam Á, trong khi Thái Lan và Indonesia đều trên 20%.

Thực tế này cho thấy Việt Nam không phải thị trường mà khối ngoại đã “quá tải” về tỷ trọng, song trong ngắn hạn, các yếu tố bên ngoài như chính sách thuế đối ứng của Mỹ – bao gồm cả Việt Nam – cùng với áp lực tỷ giá, vẫn khiến dòng vốn ngoại duy trì trạng thái thận trọng.

Kỳ vọng đảo chiều xu hướng: nâng hạng chỉ là chất xúc tác, thị trường vốn mới mang tính quyết định

Dù xu hướng bán ròng lớn vẫn chi phối bức tranh năm 2025, các tổ chức phân tích và quỹ đầu tư đều cho rằng sự thay đổi của dòng vốn ngoại trong giai đoạn tới sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào các yếu tố nền tảng, thay vì những nhịp biến động ngắn hạn.

Cũng theo ông Nguyễn Thành Trung, kỳ vọng trong năm 2026, áp lực bán ròng của khối ngoại có thể giảm dần nếu các yếu tố bất định bên ngoài, đặc biệt là chính sách thuế quan của Mỹ và biến động tỷ giá, trở nên khởi sắc hơn.

Bên cạnh đó, câu chuyện nâng hạng thị trường theo chuẩn FTSE được xem là yếu tố hỗ trợ tâm lý, song chủ yếu đóng vai trò xúc tác, chứ không phải yếu tố quyết định hành vi mua – bán của các quỹ.

Ở góc nhìn dài hạn hơn, tại báo cáo gần nhất, Lumen Vietnam Fund cho rằng dòng vốn quốc tế cần được nhìn nhận dưới góc độ cấu trúc thị trường vốn.

Theo quỹ ngoại, khi thị trường vốn chưa đủ chiều sâu và thiếu các trung tâm tài chính có khả năng hấp thụ dòng vốn lớn, dòng vốn ngoại có xu hướng mang tính chu kỳ, vào – ra nhanh theo biến động toàn cầu.

Điều này khiến vốn dài hạn khó ở lại để tham gia sâu vào các chu kỳ đầu tư lớn, từ đầu tư công cho đến các dự án của khu vực tư nhân.

Theo quan điểm Lumen Vietnam Fund, việc phát triển thị trường vốn và hình thành các trung tâm tài chính không chỉ nhằm thu hút thêm dòng vốn mới, mà quan trọng hơn là tạo điều kiện để dòng vốn quốc tế có thể ở lại, tái phân bổ và gắn bó với chu kỳ tăng trưởng trong nước.

Khi hạ tầng tài chính được cải thiện, thị trường có chiều sâu hơn và khả năng hấp thụ vốn tốt hơn, dòng vốn ngoại mới có cơ sở để chuyển từ trạng thái giao dịch mang tính cơ hội sang tham gia dài hạn hơn vào nền kinh tế.

Nhìn tổng thể, năm 2025 cho thấy khối ngoại rút vốn mạnh trong bối cảnh biến động toàn cầu, với bản chất mang tính cấu trúc hơn là hiện tượng nhất thời. Việc xu hướng này có thay đổi từ cuối năm sang đầu năm sau hay không sẽ không phụ thuộc vào một yếu tố đơn lẻ, mà là tổng hòa của ổn định tỷ giá, cải thiện chiều sâu thị trường vốn và khả năng giữ chân dòng vốn dài hạn – những yếu tố cần thời gian để phát huy hiệu quả.