Số lượng doanh nghiệp cá nhân tham gia kinh doanh đăng ký sử dụng hình thức này chưa sát với thực tế. Ngành thuế đang nỗ lực đưa hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền vào cuộc sống - đây cũng là một trong những giải pháp để tăng thu ngân sách trong hoàn cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn.

Hóa đơn điện tử đã được triển khai trên toàn quốc, tuy nhiên trong lĩnh vực kinh doanh trực tiếp đến người tiêu dùng như: nhà hàng ăn uống, khách sạn, siêu thị, cửa hàng bán lẻ, khu vui chơi giải trí... lại chưa sử dụng nhiều. Do vậy, ngành thuế đang triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền tới các cơ sở kinh doanh trên toàn quốc.

Hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là giải pháp cung cấp hóa đơn có kết nối với cơ quan thuế, để quản lý được doanh thu thực của người bán.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh và cá nhân (Tổng cục Thuế)  cho biết, việc triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền góp phần quan trọng vào quản lý thuế công khai, minh bạch, bình đẳng cho các đối tượng tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ.

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết có nhiều lợi ích khi triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền như có thể xuất hóa đơn điện tử ngay cho khách hàng kể cả ngoài giờ hay đêm khuya do hóa đơn in ra từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu với cơ quan thuế chính là hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế theo quy định.

Bên cạnh đó, khách hàng có thể chủ động hơn trong việc điều chỉnh sai sót do hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền được gửi vào cuối ngày không phải gửi từng hóa đơn như loại hóa đơn có mã thông thường. Đặc biệt, tại một địa điểm bán hàng có thể thiết lập nhiều máy tính tiền theo quy định để xuất hóa đơn điện tử cho khách hàng một cách nhanh chóng, thuận lợi…

Bắt đầu triển khai từ cuối năm 2022, tính đến 17/7/2023, đã có 27.433 doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền với số lượng hóa đơn có mã khởi tại từ máy tính tiền là 13,9 triệu hóa đơn. Trong số đó, hết quý II/2023 có 54/63 tỉnh, thành phố đã đạt và vượt chỉ tiêu phấn đấu 30%, có 9/63 tỉnh, thành phố chưa đạt chỉ tiêu phấn đấu.

Trao đổi với báo chí, ông Lê Xuân Trường, Trưởng khoa Thuế và Hải quan (Học viện Tài chính) cho biết khi người bán áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền thì giao dịch mua bán được minh bạch. Người mua hàng nhận hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có căn cứ pháp lý để ràng buộc trách nhiệm của người bán về nguồn gốc và chất lượng hàng hóa, dịch vụ.

Hoạt động trong lĩnh vực đồ gia dụng, bà Vũ Thị Thu Thủy, Giám đốc một công ty tại Hà Nội cho biết, việc triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền giúp công ty giảm bớt được nhân sự ở bộ phận kế toán, tiết kiệm thời gian và chi phí từ đó doanh nghiệp có cơ hội gia tăng doanh thu, thu hút được người tiêu dùng bởi minh bạch hóa trong giao dịch mua bán

Là địa phương lớn của cả nước, ông Thái Minh Giao, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Thuế TP Hồ Chí Minh cho biết, năm 2023, Cục Thuế dự tính triển khai 6.674 người nộp thuế đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền; trong đó tính đến ngày 17/7, số lượng người nộp thuế hoàn thành đăng ký là hơn 3.500 người.

Song theo đại diện Cục Thuế TP Hồ Chí Minh, việc triển khai vẫn đang gặp một số khó khăn nhất định như hiện chưa có quy định bắt buộc hoạt động kinh doanh bán hàng, cung ứng dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng phải sử dụng hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền.

Ngoài ra, phần lớn hộ kinh doanh còn e ngại về chi phí để nâng cấp, chuyển đổi phần mềm ứng dụng của các máy tính tiền tại từng điểm bán hàng để đồng nhất việc xuất hóa đơn trên toàn hệ thống, đặc biệt là mô hình chuỗi, siêu thị. Trong khi đó, các ứng dụng, phần mềm hóa đơn điện tử từ máy tính tiền cũng chưa được triển khai tập trung thống nhất.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh cũng thừa nhận dù đã rất quyết liệt trong chỉ đạo triển khai, song do cơ sở pháp lý chưa bắt buộc để người bán phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền cho người mua theo từng giao dịch.

Theo quy định hiện hành cơ sở kinh doanh có thể sử dụng đồng thời nhiều hình thức hóa đơn điện tử; hoặc được phép xuất hóa đơn tổng cuối ngày trong các lĩnh vực kinh doanh thương mại bán lẻ, kinh doanh dịch vụ ăn uống theo mô hình hệ thống cửa hàng bán trực tiếp đến người tiêu dùng... do đó số lượng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền phát hành chưa sát thực tế.

Cùng với đó, sự quyết liệt trong việc phối hợp giữa cơ quan ban, ngành địa phương trong việc rà soát, xử lý vi phạm đối với các cơ sở kinh doanh không xuất hóa đơn kịp thời cho người mua khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ để thúc đẩy các doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong lĩnh vực bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng xuất hóa đơn theo quy định của pháp luật chưa thực sự được tốt.

Thời gian tới, để đẩy mạnh việc triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, Tổng cục Thuế giao cục trưởng các Cục Thuế trực tiếp chỉ đạo việc rà soát để tăng thêm số lượng cơ sở kinh doanh đưa vào diện triển khai đến hết năm 2023 theo các nguyên tắc.

Cụ thể, với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán, các Cục Thuế rà soát để phân loại hộ khoán hoạt động trong lĩnh vực trực tiếp đến người tiêu dùng, đặc biệt là lĩnh vực ăn uống có áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý bán hàng để tuyên truyền, vận động, chuyển lên hình thức hộ kê khai. Từ đó, các cơ sở kinh doanh thực hiện kê khai, nộp thuế theo thực tế phát sinh, tạo điều kiện thuận lợi trong việc xuất hóa đơn theo yêu cầu của khách hàng khi áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, tránh bị xử lý vi phạm về việc không xuất hóa đơn.

Đối với cơ sở kinh doanh có ngành nghề kinh doanh thực tế không thuộc lĩnh vực trực tiếp đến người tiêu dùng, khác so với đăng ký thuế, bà Nguyễn Thị Lan Anh cho biết cần rà soát, cập nhật lại thông tin trên hệ thống đăng ký thuế để các chỉ tiêu đánh giá triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo máy tính tiền của Cục Thuế được sát thực tế.

Ngoài ra, ngành thuế cũng sẽ đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền; tuyên truyền về chương trình “Hóa đơn may mắn” đến người dân, cơ sở kinh doanh, thúc đẩy, khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn điện tử khi mua hàng hóa, dịch vụ.