Cần nguồn vốn ban đầu cho khu vực tư nhân

Kinh nghiệm của các nền kinh tế ở châu Á cho thấy để hình thành khu vực tư nhân mạnh mẽ, cần có nguồn vốn từ hệ sinh thái của các quỹ đầu tư. Nhìn lại mô hình cung ứng vốn cho doanh nghiệp tư nhân ở các nước châu Á và trong khu vực thì vai trò của các quỹ đầu tư nội địa luôn là "bàn đạp" để các doanh nghiệp phát triển.

Lấy ví dụ, đằng sau các Chaebol Hàn Quốc như Samsung, SK hay LG là dòng vốn dồi dào từ các quỹ đầu tư trong nước. Chính nguồn lực này đã thúc đẩy năng lực nghiên cứu, phát triển những sản phẩm đột phá và mở rộng quy mô với tốc độ vượt bậc.

Singapore với hai quỹ quốc gia nổi tiếng là Temasek Holdings và GIC. Không chỉ đầu tư vào hệ thống các công ty tại đây, hai quỹ còn đầu tư vào nhiều công ty trong khu vực, trong đó có Việt Nam. Dù quy mô nhỏ nhưng Singapore lại sở hữu nền kinh tế thịnh vượng đáng ngạc nhiên với sự đa dạng và phát triển mạnh mẽ của khu vực tài chính, công nghệ và dịch vụ. Chính sách của quốc đảo này là phát triển hệ sinh thái quỹ đầu tư dựa trên hạt nhân là một số quỹ lớn, cùng cơ chế thuận lợi để thu hút các quỹ quốc tế và khu vực đặt trụ sở hoạt động.

Một trường hợp khác là Israel, đi lên từ việc phát triển dòng vốn đầu tư mạo hiểm, biến một quốc gia với tài nguyên hạn chế trở thành "quốc gia khởi nghiệp". Để thúc đẩy đổi mới, Chính phủ đã đưa ra chương trình quỹ mạo hiểm vào năm 1993, đóng vai trò là "chất xúc tác" quan trọng giúp thu hút mạnh mẽ dòng vốn mạo hiểm nước ngoài và nội địa. Mô hình này đã tạo ra hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cực kỳ năng động, sản sinh ra nhiều công ty công nghệ thành công và hàng loạt thương vụ M&A lớn quy mô toàn cầu.

Đài Loan cũng có quỹ phát triển quốc gia, đầu tư và tham gia hỗ trợ ban đầu cho những người khổng lồ sau này như TSMC - nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, hay MediaTek (thiết kế chip).

Nhìn chung, các quỹ nội địa, cả từ nhà nước lẫn tư nhân, đóng vai trò thiết yếu như "vốn mồi" để khởi đầu hành trình phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, vai trò của các quỹ không chỉ dừng ở việc cung cấp tài chính mà còn là cầu nối để nâng cao Phương thức quản trị, kinh nghiệm phát triển, khả năng mở rộng thị trường, nâng cao năng lực công nghệ và kết nối quốc tế. Những doanh nghiệp được "ươm mầm" bởi các quỹ này đã vươn mình trở thành động lực tăng trưởng cốt lõi, góp phần tạo nên những "kỳ tích kinh tế" và mở rộng tầm ảnh hưởng ra thị trường toàn cầu.

Nguồn lực nội địa: bước ngoặt cho sự thay đổi

Việt Nam cũng trải qua giai đoạn phát triển ấn tượng, thúc đẩy các doanh nghiệp nội địa lớn mạnh trong một bối cảnh kinh tế đặc biệt. Vào thập niên 2000-2010, bức tranh kinh tế chuyển mình mạnh mẽ với sự kiện gia nhập WTO, sự ra đời của sàn giao dịch chứng khoán và dòng vốn đầu tư ròng dồi dào.

Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã vươn lên trong giai đoạn này, tiêu biểu như Hòa Phát. Năm 2007, quỹ VOF của VinaCapital đầu tư 47 triệu USD (tương đương 5% giá trị vốn hóa lúc bấy giờ) dưới hình thức cổ phần tư nhân, tạo nền tảng tài chính để Hòa Phát xây dựng khu liên hợp sản xuất thép tích hợp đạt công suất 2,5 triệu tấn thép xây dựng mỗi năm. Tính đến cuối năm 2024, công suất thép của Hòa Phát đã lên mức 8,5 triệu tấn/năm. Đi cùng với đó là giá trị công ty cũng tăng mạnh, với giá trị vốn hóa tăng 13,6 lần, doanh thu tăng 25,6 lần tính đến cuối năm 2024, so với thời điểm 17 năm trước.

Tương tự, với nguồn vốn từ các quỹ đầu tư như VinaCapital, Kido cũng chuyển đổi mạnh mẽ từ công ty bánh kẹo truyền thống thành tập đoàn thực phẩm đa ngành, tập trung vào các sản phẩm thiết yếu. Trong lĩnh vực y tế, bệnh viện Tâm Trí đã nâng số lượng bệnh viện từ 4 lên 8 trong giai đoạn 2018-2022, đồng thời nâng công suất từ 400 giường lên 1.200 giường.

Những thành tựu của các doanh nghiệp kể trên không chỉ thể hiện tiềm năng tăng trưởng của mình, mà còn khẳng định vai trò của những quỹ đầu tư nội địa như VinaCapital, giúp doanh nghiệp Việt vượt qua những thách thức về vốn, quản trị và mở rộng thị trường để vươn tới tầm vóc mới.

Theo bà Nguyễn Thị Diệu Phương - Phó Giám đốc điều hành Tập đoàn VinaCapital, cho biết: "Các quỹ đầu tư không chỉ cung cấp vốn mà còn đồng hành với doanh nghiệp trong việc thiết lập hệ thống quản trị minh bạch, kiểm soát tài chính chặt chẽ, và tối ưu hóa quy trình. Bên cạnh đó, các quỹ đầu tư có khả năng thúc đẩy sự hợp nhất và mở rộng quy mô doanh nghiệp, đặc biệt là trong các lĩnh vực quan trọng như công nghệ, y tế, tài chính, và sản xuất. Thông qua các hoạt động mua bán, sáp nhập, các nhà đầu tư giúp các doanh nghiệp lớn mạnh hơn, có vị thế tốt hơn để tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu, thu hút thêm vốn đầu tư và đạt được vị trí dẫn đầu trong ngành".

"Chúng tôi cũng kì vọng Việt Nam sẽ có những doanh nghiệp tập đoàn tư nhân lớn mạnh cả về vốn, công nghệ, hệ thống và chủ động tham gia vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu sẽ là minh chứng cho sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam", bà Phương cho biết.

Bà Phương của VinaCapital khẳng định Nghị quyết 68 khuyến khích đơn vị tiếp tục tìm kiếm và đồng hành cùng các doanh nghiệp tiềm năng, góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tư nhân Việt Nam.