Khởi nghiệp trong ngành chip sau khi nghỉ hưu, người đàn ông Ý trở thành tỷ phú năm 87 tuổi
Năm 1995, ông Giuseppe Crippa kết thúc 35 năm gắn bó tại nhà sản xuất chip bán dẫn Pháp - Ý STMicroelectronics (STM). Nhưng thay vì nghỉ hưu, ông Crippa lúc đó 60 tuổi lại chọn con đường nhiều thử thách hơn: thành lập công ty riêng của mình để hiện thực hóa ý tưởng mà ông đã mày mò trong nửa thập kỷ.
Sinh ra tại một thị trấn nhỏ phía đông bắc Milan vào năm 1935, ông Crippa lớn lên trong giai đoạn Thế chiến thứ hai. Những ký ức về thời thơ ấu của ông là những lần trú ẩn trong một cái hầm dưới khu chung cư nơi ông và gia đình sinh sống để tránh các cuộc không kích.
“Để giảm bớt căng thẳng, tôi và những đứa trẻ khác sẽ đưa kẹo cho mọi người đang trốn cùng chúng tôi trong khi chờ mọi thứ qua đi,” ông nói với hãng tin tức địa phương Merate Online vào tháng 6.
Sau chiến tranh, ông Crippa theo học tại trường trung học kỹ thuật ở Bergamo và sau đó có công việc đầu tiên tại công ty kỹ thuật Breda. Ông đã bước vào thế giới vi mạch lần đầu tiên vào năm 1960, ở tuổi 25, khi bắt đầu làm việc tại công ty bán dẫn SGS nhờ nhìn thấy thông tin tuyển dụng trên tờ báo Corriere Della Sera.
Cùng năm đó, SGS thành lập liên doanh với Fairchild Semiconductor có trụ sở tại Mountain View. Công ty được đồng sáng lập 5 năm trước đó bởi nhà tiên phong công nghệ Gordon Moore. Năm 1962, ông Crippa được SGS cử đến Thung lũng Silicon (Mỹ) để tìm hiểu về công nghệ đột phá về chip bán dẫn và đưa nó về Ý. Ông trở lại Ý vào năm 1963 và giúp khởi động dây chuyền sản xuất chip bán dẫn silicon đầu tiên ở châu Âu, khởi đầu cho sự nghiệp kéo dài hàng thập kỷ tại SGS, sau này là STM.
Nhiều thập kỷ sau, ông Crippa bắt đầu mày mò các thẻ dò bán dẫn (Probe card) ở nhà bếp trong chính ngôi nhà của mình. Ông nhìn thấy một cơ hội rõ ràng là tất cả các thẻ thăm dò của công ty mà ông làm việc đều đến từ các nhà cung cấp Mỹ. Vào thời điểm đó, thẻ dò bán dẫn là vật tư tiêu hao chất lượng tương đối thấp, cần phải sửa chữa thường xuyên sau khi sử dụng.
Cristiano, cậu con trai khi đó 19 tuổi của Crippa, cũng đã sớm tham gia cùng bố, mua một số công cụ như kính hiển vi, máy cắt. Đến năm 1993, họ thuê hai nhân viên đầu tiên.
Năm 1995, khi đã đến tuổi nghỉ hưu, Crippa quyết định nghỉ việc tại STM. Số tiền nghỉ hưu cho phép ông chính thức thành lập Technoprobe. Và thế là Technoprobe ra đời ở một thị trấn nhỏ bên ngoài Milan (Ý), sản xuất thẻ dò bán dẫn - phần cứng được dùng trong quy trình sản xuất chip bán dẫn. Mỗi chip yêu cầu một thẻ thăm dò riêng để kiểm tra xem có sai sót nào không. Sau khi mọi vấn đề được nhận diện và khắc phục, những con chip này mới có thể được sản xuất hàng loạt. Thẻ thăm dò có thể mang 50.000 chân kim loại, mỗi chân cắm cách nhau khoảng 0,01 inch. Amanda Scarnati, nhà phân tích nghiên cứu chip bán dẫn tại Citigroup, ví thẻ thăm dò như biện pháp "chẩn đoán bằng châm cứu".
Ông Crippa sau đó chuyển văn phòng từ nhà đến một cơ sở rộng gần 800 mét vuông ở Cernusco Lombardone với khoảng 10 nhân viên vào năm 1996. Chẳng bao lâu, những người còn lại trong gia đình đã gia nhập Technoprobe. Cháu trai của ông, Stefano Felici, vừa tốt nghiệp đại học với bằng kỹ sư điện và truyền thông, gia nhập công ty vào năm 1999, kế đến là con trai út của ông, Roberto, khi đó là một kỹ sư hóa học.
Ông Stefano Felici, Giám đốc điều hành của Technoprobe và là cháu trai của tỷ phú 87 tuổi Crippa nói rằng ông Crippa rất sáng tạo. Để sửa chữa một thẻ thăm dò, nhà sản xuất cần phải gửi nó đến Mỹ và việc này sẽ mất hai tuần. Vì vậy, ông Crippa đã phát minh ra một quy trình cực kỳ đơn giản từ trong nhà bếp.
Nhận định về nhu cầu thẻ dò bán dẫn, chuyên gia Scarnati nói: “Các nhà sản xuất cần đặt những con chip gần nhau hơn nhằm giúp cải tiến smartphone nhỏ hơn, mỏng hơn và nhẹ hơn. Và họ phải kiểm tra tất cả các chip đó. Điều này có nghĩa là họ cần nhiều thẻ thăm dò hơn".
Technoprobe phát triển nhanh chóng, mở rộng sang Pháp vào năm 2001 và Singapore vào năm 2004. Bốn thập kỷ sau chuyến đi của mình đến Golden State, ông Crippa đã gửi cháu trai của mình là Felici đến California để mở văn phòng đầu tiên của Technoprobe tại Mỹ ở San Jose vào năm 2007. Cùng năm đó, công ty cũng bắt đầu phát triển các thẻ thăm dò nhỏ hơn, tiên tiến hơn.
Trong nhiều năm, STM là khách hàng duy nhất của Technoprobe. Chỉ đến năm 2010, công ty mới có được nhiều khách hàng hơn ở Đài Loan (Trung Quốc) và Philippines. Felici nói: “Chúng tôi bắt đầu thực sự thâm nhập vào thị trường với các xưởng đúc lớn nhất ở châu Á. Đến năm 2017, những nỗ lực của chúng tôi cũng mang lại kết quả ở Mỹ”.
Năm 2019, công ty bắt tay vào kế hoạch đầu tư 100 triệu USD để mở rộng thị phần, chi 40 triệu USD để mua lại Van Nuys, Microfabrica có trụ sở tại California, công ty sản xuất các thành phần in 3D cho thẻ thăm dò. Felici cho biết: “Chúng tôi đã tích hợp công nghệ của họ và điều này cho phép chúng tôi nới rộng khoảng cách với đối thủ cạnh tranh”.
Thương vụ đó đã giúp Technoprobe tạo ra các thẻ thăm dò nhỏ hơn. Theo Định luật Moore, số lượng linh kiện trong một mạch tích hợp tăng gấp đôi khoảng hai năm một lần. Điều đó cũng áp dụng cho các thẻ thăm dò và các công nghệ mới hiện đang được sử dụng tại Technoprobe.
Charles Shi, một nhà phân tích chip bán dẫn tại ngân hàng đầu tư Needham cho biết: “Định luật Moore cho rằng hình dạng của con chip ngày càng thu nhỏ lại và thẻ thăm dò cần phải theo kịp tốc độ.”
Sau 27 năm thành lập, Technoprobe trở thành một trong hai nhà sản xuất thẻ dò bán dẫn lớn nhất thế giới. Technoprobe cung cấp các thiết bị dò bán dẫn cho một loạt gã khổng lồ công nghệ bao gồm Apple, Qualcomm, Samsung và Nvidia cũng như các nhà sản xuất chip bán dẫn AMD, Intel và TSMC.
Năm ngoái, Technoprobe đã vượt qua đối thủ cạnh tranh hàng đầu của mình là FormFactor (có trụ sở tại California). Công ty đã công bố lãi ròng 136 triệu USD trên doanh thu 446 triệu USD vào năm 2021, đánh bại doanh số 436 triệu USD được ghi nhận bởi bộ phận kinh doanh thẻ dò bán dẫn của của FormFactor.
Ông Crippa đã lui về, thôi giữ chức Giám đốc điều hành của Technoprobe từ năm 2017. Hiện cháu trai và con trai của Crippa lần lượt là Giám đốc điều hành và Chủ tịch của Technoprobe, đã tận dụng sự tăng trưởng gần đây của công ty để niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Euronext Growth Milan vào tháng 2/2022.
Thương vụ IPO đã đưa ông Crippa và gia đình trở thành một trong những người giàu nhất ở Ý, với khối tài sản trị giá gần 4 tỷ USD nhờ nắm giữ 75% cổ phần trong công ty. Tuổi tác không là rào cản đối với độ giàu có của Crippa. Hiện ông là một trong 8 tỷ phú mới trong năm nay, cùng với Marvy Finger và William Franke, những người đã 80 tuổi trở lên.
Hành trình của Technoprobe vẫn đang tiếp tục. Biên giới tiếp theo của chip bán dẫn là chiplet, các chip nhỏ hơn xếp chồng lên nhau để tạo ra các đơn vị nhanh hơn, mạnh hơn cho điện thoại, máy tính. Vào tháng 3, một nhóm các công ty công nghệ lớn nhất thế giới bao gồm AMD, Google, Intel, Meta Platforms (trước đây là Facebook), Microsoft, Qualcomm, Samsung và TSMC đã tiêu chuẩn hóa công nghệ chiplet cho thế hệ thiết bị tiếp theo.
Điều đó có nghĩa là Technoprobe và đối thủ hàng đầu của công ty, FormFactor đều đang nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu cao hơn của khách hàng. Cả Technoprobe và FormFactor hai đều là nhà cung cấp của Intel.
Mike Slessor, Giám đốc điều hành của Formfactor cho biết: “Đây là một ngành rất nhỏ. Chúng tôi biết rất nhiều về gia đình Crippa. Đây là một công ty tư nhân thuộc sở hữu của gia đình có năng lực khá ấn tượng. Họ có một sản phẩm có thể cạnh tranh với của chúng tôi, nhưng đôi khi những chi tiết nhỏ có thể tạo ra sự khác biệt."
Tuy nhiên, vẫn có đủ nhu cầu để giúp cả hai công ty tiếp tục phát triển. Felici chỉ ra sự phức tạp ngày càng tăng của ô tô khi chúng được trang bị máy tính bảng và màn hình cảm ứng. Đây là một trong nhiều lý do cho sự phát triển của ngành sản xuất thẻ thăm dò. "Xe hơi hiện có máy tính và card đồ họa, và những con chip đó cần được thử nghiệm. Điều đó có nghĩa là chúng tôi có tiềm năng kinh doanh lớn hơn", Felici nhận định.