Theo con số thống kê gần nhất do Bộ Công an công bố, tới cuối năm 2022, Việt Nam có khoảng 27.000 cơ sở cầm đồ đang hoạt động. Trong đó, một số doanh nghiệp đã phát triển theo dạng chuỗi như F88, Người Bạn Vàng hay VietMoney.

Tiềm năng thị trường lớn là yếu tố khiến những chuỗi này luôn lọt vào mắt xanh các quỹ đầu tư tài chính. Chẳng hạn năm ngoái, F88 huy động thành công 50 triệu USD vốn chủ sở hữu từ quỹ đầu tư Vietnam Oman Investment và Mekong Capital, vay bổ sung 50 triệu USD từ Lending Ark.

Với nguồn tiền dồi dào, những chuỗi cầm đồ đang cải thiện dịch vụ, tăng cường các sản phẩm tài chính khác như bảo hiểm, chuyển tiền, chi hộ, thu hộ tiền điện, nước, internet,… nhằm thích ứng linh hoạt với nhiều phân khúc khách hàng.

Dư địa lớn, tiềm lực tài chính ổn định nhưng trên thực tế, những năm gần đây mô hình cầm đồ cũng như dịch vụ vay tiêu dùng tại Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn trong vấn đề kiểm soát và thu hồi nợ. 

Năm ngoái, theo báo cáo của Hiệp hội ngân hàng Việt Nam, ước tính tỷ lệ nợ xấu bình quân ở nhóm công ty tài chính có nguy cơ tăng trên 15% (trong bối cảnh tỷ lên nợ xấu trong tín dụng tiêu dùng toàn hệ thống có xu hướng gia tăng (khoảng gần 3,7% tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng, trong khi từ năm 2018 đến năm 2022 chỉ xấp xỉ 2%).

Nguyên nhân được cho là khách hàng bị suy giảm khả năng thanh toán nợ do kinh tế khó khăn. Ngoài ra, một nguyên nhân quan trọng khác vẫn chưa có chế tài xử lý là do khách hàng cố ý không trả nợ. Điều này làm cho các công ty hoạt động trong lĩnh vực gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí thua lỗ do phải trích dự phòng rủi ro tăng cao.

F88 - đơn vị sở hữu số lượng chuỗi lớn nhất với 814 cửa hàng cũng không nằm ngoài thực trạng này. Trong 4 năm giai đoạn 2020-2023, doanh thu F88 tăng đều qua từng năm và đạt hơn 2.300 tỷ đồng trong năm 2023. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế của công ty có xu hướng phát triển tiêu cực. Sau khi lợi nhuận chứng kiến một sự tăng trưởng đột phá vào năm 2022 với 211 tỷ đồng, công ty lỗ sau thuế hơn 500 tỷ đồng. Nguyên nhân lợi nhuận giảm được giải thích là do công ty thận trọng trong quá trình trích lập dự phòng rủi ro.

 Đứng thứ hai về số lượng cửa hàng cầm đồ là Srisawad Việt Nam. Đây là một trong những công ty con của tập đoàn tài chính International Holding với 100% vốn Thái Lan hoạt động trong lĩnh vực giải pháp cho vay tiền tiêu dùng tín chấp. Công ty được thành lập từ 2016 có trụ sở chính tại Nghệ An. Sau gần 10 năm, hiện Srisawad Việt Nam có 120 chi nhánh trên toàn quốc với hơn 2.000 nhân sự.

Xét về tình hình kinh doanh, theo Vietdata, Srisawad Việt Nam ghi nhận xu hướng giảm trong doanh thu thuần kéo theo mức lỗ tăng thêm. Trong năm 2022, doanh thu thuần của chuỗi dịch vụ đạt hơn 43 tỷ đồng, lỗ 75 tỷ đồng.

Người Bạn Vàng cũng là một trong những công ty có tiếng trên thị trường cầm đồ tại Việt Nam và là thương hiệu đối tác chiến lược của PNJ. Thành lập năm 2017, chuỗi có dịch vụ cầm đồ đa dạng các sản phẩm từ điện thoại, laptop cho đến vàng, trang sức, kim cương và các thương hiệu đồng hồ nổi tiếng như Rolex, Hublot, Patek Philippe… Khách hàng có thể trao đổi thông tin qua 117 cửa hàng, tập trung ở khu vực phía Nam, chủ yếu tại TP HCM.

Doanh thu và lợi nhuận sau thuế của Người Bạn Vàng ghi nhận xu hướng tăng trưởng trái ngược nhau. Khác với sự tăng trưởng ổn định của doanh thu thuần, tăng gấp 2-3 lần mỗi năm, lợi nhuận sau thuế vươn lên mức lợi nhuận dương năm 2021 sau đó có sự giảm nhẹ trong năm 2022, chỉ đạt hơn 1 tỷ đồng, theo Vietdata.

Tương tự, chuỗi cầm đồ Tiện Ngay thành lập năm 2019 cũng đi vào vòng xoáy suy thoái chung khi dữ liệu từ Vietdata cho thấy doanh thu của công ty tăng khoảng 18 tỷ đồng mỗi năm từ năm 2020 đến năm 2022, đạt gần 55 tỷ đồng. Trong khi đó, lợi nhuận sau thuế của công ty vẫn chưa có tín hiệu tích khi tiếp tục tăng lỗ xuống âm 14 tỷ đồng năm 2022. 

Tiện Ngay đang vận hành 30 phòng giao dịch tại Hà Nội, TP HCM, Cần Thơ và một số tỉnh thành khác. Công ty tập trung cung cấp cac giải pháp tài chính như: thanh toán, thu hộ, chi hộ, sản phẩm đầu tư, dịch vụ tư vấn và hỗ trợ vốn,…

Được thành lập từ năm 2016, hệ thống cầm đồ VietMoney từng được coi là đối thủ của F88, hoạt động theo mô hình mô hình O2O (Online to Offline). Đến nay, chuỗi này có 35 chi nhánh hiện diện chủ yếu tại khu vực phía Nam.

Giống như các chuỗi cầm đồ kể trên, doanh thu VietMoney tăng trưởng ổn định qua các năm, đạt hơn 13 tỷ đồng năm 2022, theo Vietdata. Tuy nhiên, lãi sau thuế giảm dần đều và lỗ 22 tỷ đồng cùng năm.