Mới đây, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức Tọa đàm về mức sống tối thiểu, tình hình đời sống tối thiểu của người lao động, đề xuất phương án điều chỉnh lương năm 2020, trước khi Hội đồng tiền lương Quốc gia họp phiên thứ hai. Để chuẩn bị cho phiên họp thương lượng tiền lương lần hai, Tổng Liên đoàn Việt Nam cho biết, đã chuẩn bị 3 kịch bản, với mức đề xuất tăng từ 7-8%.

Lý giải về mức đề xuất này, Phó ban Quan hệ Lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) Lê Đình Quảng cho biết, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vẫn giữ quan điểm đề xuất phương án tăng 7-8% lương cơ bản từ năm 2020 mới có thể đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của người lao động hiện nay.

Bởi mức tăng 5,3% trong năm 2019 hiện mới chỉ đáp ứng trên 95% nhu cầu. Trong khi đó, Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 (về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp) đề ra đến năm 2020, quá trình xây dựng tiền lương tối thiểu phải đáp ứng được nhu cầu sống tối thiểu của người lao động. Bên cạnh đó là dựa vào tình hình xuất khẩu với tỷ lệ đơn hàng ngày càng tăng, đặc biệt ở các ngành sử dụng đông lao động. Điều này cho thấy khả năng chi trả của doanh nghiệp sẽ ổn định. Đồng thời, số doanh nghiệp thành lập mới cũng tăng hơn so với năm trước.

Ông Lê Đình Quảng cũng cho hay, trong lần đàm phán điều chỉnh lương tối thiểu cho năm 2020, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cơ bản nhất trí sử dụng phương pháp và các căn cứ để xác định mức sống tối thiểu của người lao động dựa vào nhu cầu tiêu dùng tối thiểu mà Bộ phận kỹ thuật Hội đồng Tiền lương Quốc gia đề xuất khi xây dựng phương án điều chỉnh mức tiền lương tối thiểu vùng năm 2018, điều chỉnh năm 2019.  Và việc đề xuất này căn cứ vào Điều 91 Bộ luật Lao động năm 2012, quy định rõ: “Mức lương tối thiểu là mức thấp nhất trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất, trong điều kiện lao động bình thường và phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ...”.

Nhìn nhận về mức lương cơ bản hiện nay, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Quang Thọ, nguyên Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn cho biết, theo các nghiên cứu, khảo sát từ phía tổ chức bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động cho thấy, trong nhiều năm qua, tiền lương tối thiểu luôn chạy theo mức sống tối thiểu. Còn trong một cuộc khảo sát gần đây nhất của Viện Công nhân - Công đoàn về tiền lương, thu nhập, mức sống của công nhân ngành may, rất nhiều công nhân may có mức lương chưa đủ sống.

Có tới 65% công nhân cho biết họ thường xuyên làm thêm giờ; 22% không sử dụng thời gian nghỉ giữa giờ, nếu có đi vệ sinh thì nhanh chóng để quay về làm việc; 28% lo lắng về việc làm quá nhiều giờ trong ngày và ảnh hưởng của làm thêm giờ tới sức khỏe; 69% hay bị đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, tụt huyết áp; 36% đang bị một bệnh, như hen suyễn, dạ dày, huyết áp, tiểu đường, tim; 53% không đủ tiền trang trải chi phí khám, chữa bệnh...

Trước thực tế như vậy, ông Thọ cho rằng việc thương lượng lương tối thiểu về phía tổ chức công đoàn cần kiên quyết và bản lĩnh hơn, "chiến đấu một mất một còn" vì quyền lợi của người lao động. Điều quan trọng nhất là cần sớm thống nhất cách xác định mức sống tối thiểu để làm căn cứ điều chỉnh tiền lương tối thiểu

Liên quan đến đời sống, việc làm, thu nhập của công nhân khu công nghiệp, Phó Chủ tịch Công đoàn các khu công nghiệp, khu chế xuất Hà Nội Nguyễn Đình Thắng cho biết, hiện thành phố Hà Nội có 9 khu công nghiệp, nhưng duy nhất chỉ có khu công nghiệp Thăng Long là có nhà trẻ cho con công nhân lao động, do xã Kim Chung đầu tư xây dựng. Trong khi đó, lượng công nhân ngoại tỉnh rất đông, gần 60.000 người, nhu cầu gửi trẻ của các gia đình công nhân rất cao. Ngoài ra, có rất ít khu nhà ở dành cho công nhân được nhà nước, doanh nghiệp đầu tư, nên nhiều người phải thuê nhà trọ trong dân gần khu công nghiệp.

Do đó, ông Thắng đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đẩy mạnh xây dựng thiết chế để phục vụ người lao động và mức lương tối thiểu vùng cần phải tăng trên 9% thì người lao động mới đáp ứng được mức sống tối thiểu.

Đồng thời, Chính phủ cần xây dựng lộ trình nâng mức lương tối thiểu hiện tại lên mức lương đủ sống; tạo môi trường thuận lợi hơn để trao quyền cho công đoàn và thực hiện thương lượng tập thể về tiền lương và điều kiện làm việc; vinh danh doanh nghiệp trả lương đủ sống; bảo đảm an sinh xã hội phổ quát để hỗ trợ thực hiện lương đủ sống.

Mặt khác cần điều chỉnh mức lương tối thiểu phù hợp với từng vùng, địa phương; đưa thang, bảng lương vào thỏa ước lao động tập thể; cần thiết có sự hỗ trợ của công đoàn cấp trên trong quá trình tham gia xây dựng thang, bảng lương; tăng mức lương cơ bản trong hệ thống tiền lương của doanh nghiệp.