Gần 60 phút chạy xe từ TP Thanh Hoá, chúng tôi đặt chân đến trang trại Tuấn Vi tại Thung Lai, thị trấn Vân Du, huyện Thạch Thành. Đó là một thung lũng tương đối bằng phẳng tựa như một lòng chảo tự nhiên được bao bọc bốn bề là núi đá. Đón chúng tôi, anh Nguyễn Văn Vy, chủ trang trại cho biết cho biết anh bỏ phố từ 4 năm nay để “kết duyên” cùng cây cam trên mảnh đất bán sơn địa này. Trước mắt chúng tôi là một nông trang rộng bát ngát với hàng vạn gốc cam, bưởi đang vào vụ chín rộ được trồng ngay ngắn, thẳng hàng đều tăm tắp. Quả thật, trước khi đặt chân đến đây, chúng tôi cũng đã được nghe kể về một nông traị cây có múi ứng dụng công nghệ cao nhưng khi tận mục sở thị, ai cũng cảm thấy ngỡ ngàng. Một màu xanh mướt mát trải dài khắp lòng thung lũng khiến chúng tôi có cảm giác như đang lạc vào một ma trận xanh kì diệu được kiến tạo bằng bàn tay của con người.

 

 

Anh Vy sinh ra, lớn lên ở thành phố. Trước khi đặt chân đến miền đất này, anh chưa bao giờ nghĩ có ngày mình lại là ông chủ một điền trang. Ý tưởng xây dựng một thương hiệu “cam sạch” đến với anh khi thăm trang trại của một người bạn. Xuất phát từ thực tế của bản thân cũng như cộng đồng có chung nhu cầu săn tìm hoa trái hữu cơ, sản phẩm sạch có nguồn gốc thiên nhiên, đã thôi thúc để anh từ một công dân thành thị chưa từng làm nông nghiệp từ bỏ công việc cũ, quyết tâm xây dựng mô hình nông sản sạch trên trang trại của mình.

 

Nghĩ sao làm vậy, anh Vy tìm đến Thung Lai đặt vấn đề với chính quyền và các hộ dân trong vùng mua gom, tích luỹ dần diện tích đất nông nghiệp trồng mía, dứa hiệu quả thấp, có hộ bỏ hoang hoá để chuyển sang trồng cam sạch. Thấy được tâm huyết của anh, cán bộ xã đã trực tiếp xuống từng hộ vận động người dân chuyển giao lại diện tích đất nông nghiệp để đầu tư trang trại chuyên canh cây có múi theo chuẩn “organic’’. Khi đã tích luỹ được 34 hecta, anh bắt đầu triển khai đầu tư nông trang trong suốt 3 năm trời. Trong thời gian xây dựng, anh đã bỏ công tìm đọc các tài liệu, đi tham khảo thực tế tại các vùng chỉ dẫn địa lý cây có múi nổi tiếng trong nước để học hỏi kinh nghiệm. Bên cạnh đó, anh cũng lặn lội khắp nơi “thọ giáo” các cán bộ chuyên môn có kinh nghiệm thực tế triển khai thành công các trang trại cam sạch để ứng dụng, triển khai tại nông trang của mình.

 

Khi có đất, anh triển khai xây dựng trang trại. Đầu tiên là việc dọn dẹp, chặt bỏ cây trồng cũ. Vốn tính cẩn thận, anh yêu cầu công nhân của mình nhặt bỏ từng hòn đá, viên sỏi, thuê máy xúc, máy ủi san phẳng các gò đống mấp mô. Sau đó anh cùng với cán bộ kĩ thuật tính toán tối ưu hoá diện tích, vun gốc, đánh luống từng vị trí cây trồng. Vừa san lấp vừa mua đất màu ở các mỏ đất trong khu vực về cải tạo đất trồng, đào rãnh thoát nước, tạo đường đi bộ cho công nhân tiện chăm sóc, thu hoạch, anh còn cho xây bể nước, trại phân trùn quế hữu cơ, nhà ở cho công nhân cũng như đường đi lối lại cho phương tiện thu mua ngay ngắn, khoa học đây ra đấy. Chẳng mấy chốc, trang trại có quy mô 34 hecta được hình thành.

Từ một vùng lòng chảo hoang hoá, trồng cây không hiệu quả, dưới quyết tâm và bàn tay của con người, một nông trang được đầu tư bài bản theo hướng công nghệ cao “độc nhất vô nhị” tại Xứ Thanh được hình thành như hiện nay. Đúng là, có sức người sỏi đá cũng thành… cam.

Song song với việc đầu tư xây dựng, anh Vy đã quyết định mang về trồng tại trang trại 3 loại cây có múi đặc sản có giá trị kinh tế cao. Đó là cây cam Vinh, bưởi da xanh và cây cam đường. Hiện nay Nông trại đã trồng được gần 40.000 gốc cam bưởi các loại theo công nghệ mới, mỗi khóm từ 2 đên 3 gốc. Trong đó có khoảng 8.000 gốc bưởi da xanh; 9.200 gốc cam Vinh; cam đường 9.500 gốc; 3.000 gốc cam trái vụ và một số cây trồng có giá trị kinh tế cao. Đặc biệt để cây cam, bưởi ở đây lúc nào lá cũng xanh, bóng khỏe, quả mọng căng, ngọt, thơm đúng với tiêu chí "3 không” trong nông nghiệp gồm: Không dịch bệnh; không thuốc bảo vệ thực vật; không chất kích thích tăng trưởng theo tiêu chuẩn VietGAP thì tất cả phân bón sử dụng tại nông trại này đều do công nhân tự ủ.

 

Tâm sự với chúng tôi, anh Cao Văn Sơn, quản lý trang trại cho biết thổ nhưỡng ở đây đặc biệt phù hợp với đặc điểm sinh trưởng của các loại cây ăn quả có múi. Anh cho biết, các cụ cao niên trong xã kể lại, trước đây vùng đất này từng là “thủ phủ” cây ăn quả có múi. Nhưng bẵng đi một thời gian, những giống cây trồng khác xuất hiện, diện tích cây có múi giảm rồi gần như biến mất. Đây là vùng đất đỏ bazan, màu mỡ. Ông cha kể lại, thời Pháp thuộc, ở Thành Vân, Vân Du hình thành những vườn cam với phong vị thơm ngon nổi tiếng. Có thời, các nông trường quốc doanh ở vùng đất này đã trồng cam xuất khẩu sang Đông Âu. Nhưng sau đó, những vườn cam dần biến mất và được thay thế bằng cây luồng rồi chuyển sang mía nguyên liệu. Và khi cây mía không còn đem lại hiệu quả kinh tế cao thì thực tế người dân ở đây cũng không tìm ra được giống cây trồng nào thực sự hiệu quả để thay thế. Vì thế, với tâm huyết đưa cây cam trở trở lại thánh địa trước đây của nó, cần phải có một tư duy sản xuất nông nghiệp hoàn toàn mới mang tính đột phá. Vì thế, lựa chọn hướng canh tác với quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, chuẩn mực organic, phù hợp với tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP là hướng đi tất yếu.

 

Với tiêu chí, nói không với phân bón hoá học, anh Vy đã đầu tư một xưởng phân trùn quế hữu cơ với quy mô 6000 m2. Mỗi năm giun có thể sản xuất ra khoảng 4.000 tấn phân trùn quế để bón trực tiếp cho cây trồng và khoảng 5.000 lít dịch giun quế (dịch giun có thể ủ với đậu tương, xỉ than để thay thế cho phân đạm) giúp cây cam, cây bưởi sinh trường và phát triển tốt hơn. Xưởng nuôi giun này cũng góp phần bảo vệ môi trường khi thức ăn cho giun được lấy từ rỉ mật, phụ phẩm mía từ Nhà máy máy mía đường Việt Đài gần đó. Khi được hỏi về bí quyết để cây cam, bưởi sai trái, mọng nước anh Vy cho biết phân trùn quế chính là “bảo bối” của nông trại.

 

Một “bảo bối” khác của anh Vy là công nghệ tưới nước cho cây trồng. Anh được các kĩ sư tư vấn áp dụng công nghệ tưới tiên tiến của Israel với hệ thống tưới nhỏ giọt tự động cho cây cam và tưới xoay phun tia cho cây bưởi. Vì thế, nhu cầu nước cho cây sinh trưởng luôn được cung cấp đầy đủ, tiết giảm được tối đa chi phí, nhân công lao động.

Một vấn đề nan giải khác là việc phát triển của côn trùng, sâu bọ gây hại cho cây khi nông trại kiên quyết nói không với thuốc bảo vệ thực vật. Và công nghệ bẫy, tiêu diệt côn trùng bằng đèn HB hắt sáng, đồng thời ánh sáng loại đèn này làm nổ mắt một số loại côn trùng gây hại được anh triển khai thành công.

 

Với sự hỗ trợ của khoa học công nghệ và bàn tay của con người, cây cam, bưởi ở trang trại của anh Vy được chăm chút từng li từng tí để ra trái ngọt. Hình như, hiểu được công sức của con người nên cây cam bưởi ở nông trang Tuấn Vi luôn sai quả, mọng nước. Đặc biệt nông trại có cả vườn cam ra quả ngầm, năng suất đặc biệt cao và quý hiếm rất ít khi xuất hiện trên cây cam đã cho những mùa bội thu với chất lượng thơm ngon vượt trội. Chỉ những cây cam hạnh phúc mới có thể ‘trả ơn’ người vun trồng như thế.

Anh Vy cho biết, khi nông trại đi vào ổn định các giống cây trái sẽ ra quả gối đầu nhau từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau. Nhất là sản lượng cam muộn, chín sau mùa thu hoạch rộ chừng 1 tháng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện nay, cam, bưởi ra quả đến đâu thương lái đến tận vườn thu mua đến đấy. Sang năm, ước lượng trang trại sẽ cho ra thị trường hơn 1000 tấn cam, bưởi thương phẩm, mang lại doanh thu hàng chục tỉ đồng.

Trang trại đang tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 30 lao động, mùa thu hoạch hơn 50 lao động với thu nhập trung bình mỗi tháng trên 7 triệu đồng. Anh Vy nhẩm tính, nếu mọi việc đúng như anh dự kiến thì sắp tới anh sẽ liên kết với những trang trại trong vùng đạt tiêu chuẩn GlobalGAP tìm đường “xuất ngoại” cho cây đặc sản có múi ở miền đất trung du Thạch Thành.