Muốn thắng thầu WB và ADB, doanh nghiệp Việt Nam phải làm gì?
Ngày 15/3 tại Hà Nội, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB) và Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đồng chủ trì tổ chức Hội thảo “Để thắng thầu trong các dự án do Ngân hàng Phát triển châu Á và Ngân hàng Thế giới tài trợ”.
Hội thảo nhằm giới thiệu tới các doanh nghiệp tại Việt Nam các cơ hội kinh doanh trong các dự án do hai ngân hàng tài trợ, cập nhật những quy định về đấu thầu của hai Ngân hàng, hệ thống đấu thầu qua mạng của Chính phủ và cách chuẩn bị hồ sơ dự thầu hợp lệ.
Theo bà Phạm Thu Hằng, Tổng thư ký VCCI, Chủ tịch Hội đồng nghiên cứu khoa học kiêm quyền Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp của VCCI, những thông tin được 2 nhà tài trợ cung cấp tại Hội thảo chính là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ tăng khả năng trúng thầu ở trong nước mà ở các quốc gia khác trên thế giới do 2 ngân hàng này tài trợ. Nếu so với 10 năm trước, sự quan tâm, tham gia của các doanh nghiệp Việt Nam vào các dự án có sự thay đổi vượt bậc, và càng có nhiều doanh nghiệp “hội nhập” hơn.
“Ngân hàng Phát triển châu Á và Ngân hàng Thế giới là hai ngân hàng có tài trợ rất lớn tại Việt Nam trong nhiều lĩnh vực như xây dựng cơ sở hạ tầng lĩnh vực giao thông, năng lượng, cấp và thoát nước... và cả lĩnh vực tư vấn. Và Việt Nam cũng đã hấp thụ nguồn vốn hỗ trợ này rất tốt”, bà Hằng nhận định.
Cùng với đó, việc tái cơ cấu doanh nghiệp, hệ thống pháp luật về đấu thầu đã được cải thiện đáng kể, khuyến khích tất cả các doanh nghiệp tham gia, không phân biệt khu vực nhà nước hay khu vực tư nhân... đã tạo ra được môi trường mua sắm ngày càng công bằng, minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả kinh tế.
Theo ông Achim Fock, Giám đốc điều phối danh mục và hoạt động dự án tại Việt Nam của WB, mỗi năm WB cam kết tài trợ 2 tỷ USD cho Việt Nam. Hiện toàn danh mục có khoảng 47 dự án; 6.436 triệu USD chưa giải ngân; 9.890 triệu USD cam kết ròng. Danh mục đầu tư của WB vào Việt Nam khá đa dạng và trải rộng nhiều lĩnh vực khác nhau, tuy nhiên, các ngành có tỷ trọng đầu tư lớn nhất đều liên quan đến phát triển cơ sở hạ tầng như: Xây dựng, cấp thoát nước, hạ tầng giao thông. Dự kiến, trong giai đoạn 2018-2020, WB sẽ cho Việt Nam vay khoảng 4 tỷ USD.
Từ phía ADB, ông Steven Schipani, Trưởng Ban điều hành dự án Văn phòng đại diện thường trú ADB tại Việt Nam cho biết, trong năm 2018, ADB sẽ tập trung nhiều vào lĩnh vực giao thông, năng lượng, đô thị và cấp nước, với tỷ trọng vốn tập trung chủ yếu cho ngành giao thông nhưng số vốn tài trợ cho các ngành khác cũng không nhỏ.
Điều thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam là WB và ADB đã thống nhất với nhau quy trình mua sắm, nên cơ hội trúng thầu đối với các doanh nghiệp cũng lớn hơn, và thủ tục tìm hiểu cũng đơn giản hơn. Từ đó các doanh nghiệp có thể làm quen hơn để tham gia các vòng đấu thầu do hai định chế này đưa ra.
"Doanh nghiệp Việt Nam có điểm mạnh là những doanh nghiệp năng động. Bên cạnh đó, các nguồn vốn hỗ trợ từ WB và ADB được tận dụng tốt trong thời gian qua. Việc tái cơ cấu doanh nghiệp, hệ thống pháp luật về đấu thầu đã được cải thiện đáng kể, khuyến khích tất cả các doanh nghiệp tham gia, không phân biệt khu vực nhà nước hay khu vực tư nhân... Điều đó đã tạo ra được môi trường kinh doanh ngày càng công bằng, minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả kinh tế", bà Hằng đánh giá.
Mặc dù vậy, bà Hằng cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam cần cải thiện điểm yếu trong công tác quản trị. Một trong những yêu cầu của các gói thầu từ WB và ADB là tính minh bạch và liêm chính trong xây dựng hồ sơ đấu thầu. Đây là cả một quá trình mà các doanh nghiệp phải xây dựng và cần cải thiện trong thời gian tới.
Để gia tăng cơ hội trúng thầu, bà Hằng cho rằng, doanh nghiệp cần phải nắm được chiến lược phát triển, chiến lược đầu tư của các ngân hàng này. Chẳng hạn như họ đang hướng tới việc tăng trưởng bao trùm, hay họ quan tâm đến vấn đề bình đẳng giới, hay là bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu, thì những yếu tố như vậy phải được thể hiện trong việc chào thầu của các đơn vị.
Bên cạnh đó, ông Achim cho rằng, hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam cần tích cực đẩy mạnh việc tham gia đấu thầu điện tử, một hình thức đầu thầu được các doanh nghiệp trên thế giới ứng dụng thành thạo để tăng khả năng thắng thầu. "Việc đăng ký đấu thầu qua mạng sẽ giảm bớt thời gian cho các doanh nghiệp, qua đó các doanh nghiệp sẽ dành thời gian để chuẩn bị hồ sơ dự thầu một cách đầy đủ và chất lượng hơn, từ đó sẽ gia tăng khả năng thắng thầu", ông Achim nhấn mạnh.