Thực tế, dịch Covid-19 đã tác động không nhỏ lên hoạt động kinh doanh của các ngân hàng khiến nợ xấu tăng, cho dù các nhà băng đã được tái cơ cấu, giãn nợ cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành Thông tư 01/2020/TT-NHNN cho phép các ngân hàng cơ cấu, giãn nợ cho khách hàng. 

Ảnh minh họa

Không khó để bắt gặp những con số ấn tượng về các ngân hàng trong quý 2. Tuy nhiên, có một xu hướng chung là kết quả đạt được phần nhiều không đến từ tăng thu nhập lãi (chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn thu của các ngân hàng tại Việt Nam) mà do giảm chi phí dự phòng rủi ro tín dụng và chi phí hoạt động.

Thống kê tại 23 ngân hàng đã công bố báo cáo tài chính quý II/2020 cho thấy, chỉ có 5 nhà băng có nợ xấu giảm so với đầu năm, còn lại đều có nợ xấu tăng trong nửa đầu năm nay. Trong đó, một số ngân hàng có nợ xấu tăng gần 80% so với đầu năm

Về tăng trưởng, số liệu kinh doanh 6 tháng của ngành ngân hàng khá bất ngờ, khi không ít ngân hàng đã hoàn tất một nửa, thậm chí quá nửa chỉ tiêu kinh doanh cả năm. Ngược lại, ở nhiều ngân hàng nhỏ, kết quả kinh doanh giảm rõ rệt.

Cùng tăng trưởng âm về lợi nhuận với Vietcombank còn có BIDV và Agribank. Ước lãi nửa đầu năm của Agribank chỉ đạt trên 40% kế hoạch, thấp hơn 35-40% so với cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế của BIDV cũng giảm hơn 5%, còn 4.454 tỉ đồng. Kết quả này khiến Agribank lùi xuống vị trí cuối trong nhóm dẫn đầu, còn BIDV ra khỏi nhóm 5 ngân hàng lãi cao nhất.

Với các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, do phải giảm lãi suất cho vay hỗ trợ khách hàng, nên động lực tăng trưởng chính về lợi nhuận không đến từ mảng cho vay. Vì vậy, các ngân hàng này phải tìm lợi nhuận bằng việc giảm mạnh trích lập dự phòng rủi ro hoặc đẩy mạnh hoạt động kinh doanh ngoài lãi.

VietinBank là trường hợp cá biệt nhất trong nhóm quốc doanh khi tăng lãi đột biến trong 6 tháng đầu năm. Theo đó, Ngân hàng lãi 7.460 tỉ đồng, tăng gần 40% so với cùng kỳ. Nhưng con số này không phản ánh hoạt động kinh doanh chính. Có thể thấy trong 6 tháng đầu năm, VietinBank chỉ tăng tín dụng 0,66%, thu nhập lãi thuần tăng không đáng kể so với cùng kỳ (tăng 0,2%). Nguyên nhân chính khiến lợi nhuận 6 tháng của VietinBank tăng là ngân hàng này giảm tới 10,6% trích lập dự phòng rủi ro, cộng với doanh thu ngoài lãi tăng mạnh.

Cũng giống VietinBank, lợi nhuận từ mảng cho vay của BIDV giảm tới 8,8% trong 6 tháng đầu năm. Lợi nhuận của BIDV không bị giảm quá sâu (giảm 5,4%) chủ yếu nhờ cắt giảm chi phí dự phòng rủi ro, tăng trưởng lãi thuần từ hoạt động dịch vụ, chứng khoán, kinh doanh ngoại hối.

Agribank chưa công bố báo cáo tài chính 6 tháng, song theo lãnh đạo ngân hàng này, tín dụng 6 tháng tăng trưởng âm, cho thấy động lực tăng trưởng của Ngân hàng cũng không đến từ cho vay.

Dù đang là ngân hàng dẫn đầu nhưng Vietcombank có hoạt động kinh doanh chính là tín dụng không có sự tăng trưởng về lợi nhuận, thể hiện ở chỗ thu nhập lãi thuần đi ngang. Điểm sáng của ngân hàng này là hoạt động dịch vụ tăng nhẹ 6%, lãi thuần từ ngoại hối tăng 18,4%, chi phí hoạt động tiết giảm 5%..

Theo đánh giá của các chuyên gia, dịch Covid-19 ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Vì vậy ngành ngân hàng ban hành các chính sách hỗ trợ như giảm lãi suất, cơ cấu lại nợ. Điều này có tác động đến tăng trưởng tín dụng và lợi nhuận của các ngân hàng.

Theo các kịch bản nợ xấu mà NHNN xây dựng trong đợt dịch Covid-19 lần một, tỷ lệ nợ xấu có thể tăng từ 3% vào cuối năm 2020 lên 3,7% tùy theo diễn biến của dịch bệnh và thậm chí có thể còn cao hơn.

Như vậy, trong bối cảnh nợ xấu quay trở lại sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và khả năng phục hồi của những tổ chức tín dụng yếu kém.

Minh Quân (T/h)