Trước đó, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản yêu cầu Bộ Công Thương thực hiện thanh tra, kiểm tra ngay đối với các đơn vị liên quan đến cung ứng, phân phối xăng dầu, xử lý nghiêm hành vi găm hàng nhằm trục lợi.

Một trong những nguyên nhân được nhắc đến trong thời gian qua là việc Nghi Sơn, nhà máy lọc dầu lớn nhất Việt Nam, có thể phải ngừng hoạt động vì thiếu tiền.

Công ty TNHH lọc hóa dầu Nghi Sơn (NSRP) đã từng có văn bản gửi lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa về việc ngừng hoạt động Tổ hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn do phải đối mặt với khó khăn nghiêm trọng về tài chính, làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty.

Nhà máy Nghi Sơn hiện cung ứng khoảng 30 - 35% thị phần xăng dầu tại Việt Nam, vậy nên chỉ cần có sự thay đổi trong hoạt động của nhà máy này thì chắc chắn có tác động nhất định đến một số doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu trong nước, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đưa nhận định vào chiều 28/1.

Vận hành hơn ba năm, lỗ hàng tỷ USD

Công ty TNHH Lọc Hóa Dầu Nghi Sơn (NSRP) - đơn vị vận hành Nhà máy Nghi Sơn được thành lập tháng 4/2008 với sứ mệnh đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia nhưng vốn góp phía Việt Nam - Tập đoàn Dầu khí Việt Nam PVN chỉ là 25,1%. 

Ba cổ đông còn lại là Công ty Idenmitsu Kosan (Nhật Bản) nắm 35,1%, Công ty Hóa chất Mitsui (Nhật Bản) sở hữu 4,7% và Tập đoàn dầu mỏ Cô-oét 35,1%.

Nhà máy Nghi Sơn đặt tại Khu kinh tế mở Nghi Sơn, Thanh Hóa với tổng vốn đầu tư 9 tỷ USD. Nhà máy vận hành thương mại từ cuối năm 2018.

Công suất giai đoạn 1 là 200.000 thùng dầu thô/ngày, tương đương 10 triệu tấn dầu thô/năm, gần gấp đôi Nhà máy lọc dầu Dung Quất (Quảng Ngãi). 

Tuy nhiên, khác với Dung Quất, Nhà máy Nghi Sơn nhập toàn bộ dầu thô từ nước Kuwait (nằm ở Trung Đông), khiến Việt Nam đã trở thành nước nhập dầu thô từ năm 2018, dẫn thông tin từ báo cáo của KB Securities công bố tháng 7/2021.

Theo số liệu thu thập được, trong năm 2019 Nghi Sơn lỗ sau thuế khoảng 22.600 tỷ đồng (tức 970 triệu USD), tổng khoản lỗ từ năm 2016 đến 2019 lên tới hơn 36.000 tỷ đồng, tức hơn 1,5 tỷ USD.

Trong khi đó BSR - đơn vị vận hành nhà máy Dung Quất liên tục báo lãi hàng nghìn tỷ đồng. Năm 2019 lãi sau thuế gần 2.900 tỷ. Báo cáo hợp nhất BSR cho thấy trong năm 2021 lãi sau thuế hơn 6.673 tỷ đồng, cải thiện nhiều so với năm 2020 là lỗ 2.800 tỷ đồng. Đây cũng là kết quả cao nhất của công ty kể từ khi cổ phần hóa. Nhờ vậy, lợi nhuận lũy kế tính đến cuối năm 2021 lên tới 6.551 tỷ đồng.

Cũng cần nhắc lại là Nhà máy Dung Quất đã vận hành được hơn 12 năm, trong khi Nhà máy Nghi Sơn hơn ba năm.

Vào cuối năm 2020, tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội, ông Trần Quang Chiểu Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đề cập về những thiệt hại kinh tế của quốc gia do chính phủ tiền nhiệm kí cam kết bảo lãnh GGU đối với Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn.

Với nội dung cam kết ưu đãi cho dự án nói trên, ông Chiểu ước tính thiệt hại cho ngân sách quốc gia sẽ rất lớn.

"Nó phải là hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn tỷ đồng, cộng với số tiền phải thực hiện cam kết thuế nhập khẩu 3% - 5% - 7%, thì thiệt hại ngân sách quốc gia sẽ là rất lớn".

Trước những thông tin cho rằng Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn - Công ty TNHH Lọc Hóa dầu Nghi Sơn (NSRP) sẽ cắt giảm công suất và có thể tạm dừng hoạt động trong tháng 2, ông Nguyễn Đình Hiệu, Trưởng Ban Kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp tỉnh Thanh Hóa, trao đổi với báo chí khẳng định nhà máy vẫn đang hoạt động bình thường.

Ông Hiệu cho biết trong tháng 2, nhà máy dự kiến hoạt đông 54% công suất và dự kiến tháng 3/2022 tới sẽ đạt 86% công suất, những tháng tiếp theo sẽ hoạt động bình thường.

Về việc trong tháng 2 nhà máy chỉ hoạt động đạt 54% so với công suất, nhưng lượng xăng dầu trong kho vẫn còn nên cơ bản mặt hàng này sẽ không bị khan hiếm.

"Hiện chúng tôi cũng đang làm việc với Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn để họ cam kết sản xuất xăng dầu theo đúng kế hoạch kể trên" ông Nguyễn Đình Hiệu nói.

Trước đó vào những ngày cuối tháng 1 vừa rồi (thời điểm trước Tết Nguyên Đán), NMLHD Nghi Sơn đã hủy nhập hai tàu dầu thô so với kế hoạch ban đầu. Nguyên nhân là do nhà máy thiếu kinh phí để duy trì hoạt động.

Lãnh đạo Bộ Công Thương thông tin thêm, từ trước Tết Nguyên Đán, NMLD Bình Sơn (đơn vị cung ứng xăng dầu) đã nâng công suất lên 103% và từ ngày 7/2 đã đưa công suất lên 105% để bù đắp sự thiếu hụt từ Nhà máy Nghi Sơn.