Tính từ đầu năm đến nay, trên HOSE, chỉ có 6 cổ phiếu niêm yết mới, bao gồm Công ty Tài chính cổ phần Điện lực (mã: EVF), Công ty cổ phần Minh Hưng Quảng Trị (GMH), Công ty cổ phần Hạ tầng giao thông Đèo Cả (HHV), Tổng công ty Phát điện 3 – CTCP (PGV), Công ty cổ phần Công trình Viettel (CTR) và Công ty cổ phần Đầu tư Nhãn hiệu Việt (ABR).

Cả 6 công ty trên đều tập trung niêm yết mới trên HOSE trong quý I/2022 khi thị trường chứng khoán đạt đỉnh lịch sử. Bước sang quý II/2022, thị trường hoàn toàn vắng bóng cổ phiếu niêm yết mới. Khoảng thời gian này cũng trùng với thời điểm thị trường chứng khoán Việt Nam diễn biến kém sôi động, khi chỉ số VN-Index “bốc hơi” hơn 300 điểm và lùi về dưới mốc 1.200 điểm.

Trước đó, hoạt động niêm yết mới trên HOSE cũng bị “đóng băng” hoàn toàn vào quý II và III/2021, do tình trạng nghẽn lệnh cũng như ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Theo lộ trình, HOSE sẽ là nơi tập trung giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và chứng quyền có bảo đảm niêm yết. Việc niêm yết trên HOSE thường là bệ phóng giúp các doanh nghiệp gia tăng giá trị doanh nghiệp; đồng thời cũng là cơ hội để công ty xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, minh bạch trong mắt nhà đầu tư và khách hàng cũng như đẩy mạnh hoạt động theo thông lệ tốt nhất, với những chuẩn mực cao hơn trong quản trị doanh nghiệp.

Tuy nhiên, với diễn biến thị trường chứng khoán còn nhiều yếu tố rủi ro như hiện nay, kế hoạch hoạt động niêm yết mới của các doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ bị ảnh hưởng, khó thực hiện đúng lộ trình đề ra.

Thực tế, tính đến ngày 13/7, danh sách công ty nộp hồ sơ niêm yết được cập nhật trên website của Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh cũng chỉ có 9 doanh nghiệp, với khối lượng đăng ký chưa tới 1,3 tỷ cổ phiếu.

Ngay cả khối doanh nghiệp tài chính – ngân hàng, trong mùa đại hội đồng cổ đông vừa qua, một số ngân hàng đang giao dịch cổ phiếu trên sàn UPCOM đã thông qua kế hoạch niêm yết trên sàn chứng khoán tập trung như Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank); Ngân hàng TMCP Kiên Long (Kienlongbank); Ngân hàng TMCP Nam Á (NamABank)... Tuy nhiên, đến giữa tháng 7, kế hoạch niêm yết của các ngân hàng này cũng chưa có thông tin cụ thể.

Theo các chuyên gia, việc lên sàn sẽ giúp các ngân hàng tăng vốn dễ dàng hơn, đáp ứng các yêu cầu về an toàn vốn theo chuẩn Basel II và sắp tới là Basel III. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường còn nhiều yếu tố rủi ro ngắn hạn, dòng tiền vào nhóm cổ phiếu ngân hàng vẫn đang khá thận trọng thì việc chuyển sàn, niêm yết cổ phiếu ở thời điểm này cũng không phải là lựa chọn khôn ngoan. “Game” chuyển sàn, niêm yết mới có thể sẽ không đủ lực hút sự chú ý của giới đầu tư, thị giá khó có sự tăng trưởng vượt trội như thời điểm thị trường thuận lợi.

Một hoạt động khác được kỳ vọng tạo thêm “hàng mới” cho thị trường, đó là cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước. Mới đây, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đã ban hành danh sách doanh nghiệp dự kiến bán vốn trong năm 2022. Trong danh sách này, SCIC đưa ra 101 doanh nghiệp, tăng đáng kể so với con số 88 doanh nghiệp cần triển khai bán vốn trong kế hoạch năm 2021.

Tuy nhiên, tiến độ thoái vốn của các doanh nghiệp nhà nước nhiều năm nay thường không đạt kế hoạch đã đề ra. Thậm chí, có năm chỉ bán được vài doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp xuất hiện trong bản danh sách dự kiến bán vốn mỗi năm, nhưng cho đến nay vẫn chưa thể thoái được.

Báo cáo tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV vừa qua, Bộ Tài chính cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước còn chậm. Nguyên nhân khách quan là do doanh nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn có quy mô lớn, sở hữu nhiều đất đai. Phần lớn lĩnh vực hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập không hấp dẫn các nhà đầu tư do mức sinh lời thấp, thị trường hạn chế…

Trong khi đó, nội tại doanh nghiệp nhà nước chậm đổi mới, chưa theo kịp và thích ứng với yêu cầu và bối cảnh phát triển kinh tế thị trường; còn tư tưởng không muốn thoái vốn khỏi những ngành, lĩnh vực phát triển mạnh, có tỷ suất sinh lời cao làm cho tiến độ thoái vốn chậm lại…

Chưa kể, diễn biến thị trường tài chính, chứng khoán trong nước và thế giới không mấy thuận lợi. Do đó, công tác xác định giá trị doanh nghiệp, lập phương án sử dụng đất để thực hiện cổ phần hóa, triển khai công tác đấu giá phần vốn nhà nước theo quy định ít nhiều sẽ bị ảnh hưởng. Lượng “hàng mới” bổ sung cho thị trường chứng khoán từ hoạt động này theo đó nhiều khả năng cũng khó có sự đột biến trong những tháng tới.

Tuy vậy, sắp tới, thị trường chứng khoán cũng sẽ đón nhận lượng lớn cổ phiếu niêm yết bổ sung từ hoạt động phát hành thêm cổ phiếu để trả cổ tức, tăng vốn điều lệ của một số doanh nghiệp niêm yết.

Chẳng hạn, mới đây, HOSE đã chấp thuận cho Công ty cổ phần Đầu tư Thế giới Di động (mã: MWG) niêm yết bổ sung gần 732 triệu cổ phiếu, đưa tổng khối lượng MWG lên gấp đôi, 1,46 tỷ cổ phiếu ra thị trường. Số cổ phiếu trên được MWG phát hành để trả cổ tức 2021 cho cổ đông theo tỷ lệ 100%, sẽ giao dịch ngày đầu tiên vào 20/7.

MWG là một trong những cổ phiếu tăng trưởng nằm trong tầm ngắm của nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Việc cổ phiếu điều chỉnh trong thời gian qua đưa P/E cổ phiếu này về mức 9,2 lần, thấp hơn nhiều so với P/E của VN-Index, được xem là cơ hội để nhà đầu tư muốn đi đường dài cùng doanh nghiệp.

Ngoài MWG, HOSE cũng vừa thông báo về việc thay đổi niêm yết và giao dịch chứng khoán bổ sung gần 51 triệu cổ phiếu FIT của Công ty cổ phần Tập đoàn F.I.T. Trong ngày 14/7, gần 39,5 triệu cổ phiếu FRT của Công ty cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT cũng chính thức được niêm yết bổ sung. Trước đó, thị trường cũng ghi nhận hơn 200 triệu cổ phiếu niêm yết bổ sung của Tập đoàn Hóa chất Đức Giang (mã: DGC); Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) niêm yết bổ sung trên 675 triệu cổ phiếu, nâng tổng số cổ phiếu lưu hành lên 3,37 tỷ cổ phiếu…