Nhân dịp bước sang năm 2019, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có bài viết quan trọng đánh giá về những thành quả to lớn đã đạt được về phát triển kinh tế-xã hội trong năm 2018 và quyết tâm hành động của Chính phủ trong năm mới 2019 với những thời cơ thuận lợi và khó khăn thách thức đan xen. Tạp chí Doanh nhân Việt Nam xin trích đăng những nhận định quan trọng của Thủ tướng.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, năm 2018 vừa khép lại với niềm phấn khởi, tự hào bởi những thành tựu to lớn, toàn diện mà đất nước đã đạt được, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức từ bên ngoài và còn những hạn chế, bất cập trong nội tại. Phương châm hành động “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả” của Chính phủ đã được sự đồng thuận cao và hưởng ứng mạnh mẽ trong cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân và Nhân dân cả nước.

Thủ tướng điểm qua những thành tựu năm 2018, Việt Nam đã tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy khởi nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; cắt giảm, đơn giản hóa trên1/2 điều kiện kinh doanh và trên 2/3 danh mục hàng hóa, thủ tụckiểm tra chuyên ngành.Tổ chức nhiều hội nghị quy mô toàn quốc về thúc đẩy tăng trưởng, xuất khẩu, đầu tư, logistics, tháo gỡ vướng mắc trong đầu tư xây dựng, phát triển kinh tế ngành, vùng, khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, phòng chống thiên tai, phát triển bền vững thích ứng biến đổi khí hậu, đổi mới doanh nghiệp nhà nước (DNNN), phát triển công nghiệp hỗ trợ..., góp phần tạo động lực cho tăng trưởng. Chúng ta đã làm rất tốt vai trò nước chủ nhà, tổ chức thành công Hội nghị WEF ASEAN với chủ đề “ASEAN 4.0: Tinh thần doanh nghiệp và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”. Nhiều địa phương chủ động tổ chức các Hội nghị, diễn đàn xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch…, phát huy tiềm năng, thế mạnh, quyết tâm tạo chuyển biến rõ nét trong phát triển kinh tế-xã hội(KTXH) trên địa bàn.

Kết quả này càng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh quốc tế, khu vực có những biến động phức tạp, khó lường, nhất là chiến tranh thương mại, biến động tỷ giá, lãi suất, giá dầu thô... Nhiều tổ chức quốc tế nhận định, Việt Nam đã và đang có những bước đi đúng đắn, nỗ lực vượt qua khó khăn thách thức, để vươn lên tầm khu vực, toàn cầu. Lần đầu tiên kể từ năm 2008,tăng trưởng kinh tế (GDP) đạt 7,08%, trong nhóm các nước tăng trưởng cao nhất trong khu vực và trên thế giới. Quy mô GDP tăng mạnh, đạt trên 5,5 triệu tỷ đồng, bình quân đầu người đạt 2.587 USD.Điều đáng mừng là tăng trưởng cao trong khi nền tảng kinh tế vĩ mô được duy trì tốt và ngày càng được củng cố. Lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chỉ ở mức 3,54%, các cân đối lớn được đảm bảo, thể hiện các chính sách vĩ mô được điều hành rất linh hoạt, hiệu quả.

Thủ tướng rất phấn khởi với chỉ tiêu kinh tế quan trọng thiết lập những kỷ lục mới; trong đó xuất khẩu đạt gần 245 tỷ USD; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 482 tỷ USD; xuất siêu 7,2 tỷ USD;dự trữ ngoại hốiđạt trên 60 tỷ USD. Xuất khẩu khu vực kinh tế trong nước tăng 15,9%, cao hơn khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (12,9%). Hàng hóa mang thương hiệu Việt đã có tại siêu thị của hầu hết các quốc gia trên thế giới với 5 mặt hàng có kim ngạch trên 10 tỷ USD, 29 mặt hàng có kim ngạch trên 1 tỷ USD. Lần đầu tiên, kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt trên 40 tỷ USD. Chúng ta đã có quan hệ thương mại với trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Vốn đầu tư ngoài nhà nước tăng nhanh 18,5%, chiếm đến 43,3% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, chứng tỏ Nghị quyết Trung ương về phát triển kinh tế tư nhân đã và đang đi vào cuộc sống; vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thực hiện đạt 19,1 tỷ USD, tăng 9,1%; góp phần quan trọng cùng vốn đầu tư của Nhà nước để tạo ra năng lực sản xuất mới cho nền kinh tế. Chúng ta được đánh giá làmột trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Việt Nam cũng được bình chọn là điểm đến du lịch hàng đầu châu Á, thu hút trên 15,5 triệu lượt du khách quốc tế trong năm 2018, tăng 19,9%.Đây là một dấu ấn quan trọng, khẳng định thương hiệu và nâng tầm du lịch Việt Nam, hướng đến thu hút trên 20 triệu khách vào năm 2020 và cao hơn nữa trong những năm tới.

Người đứng đầu Chính phủ cho biết: Từ đầu nhiệm kỳ, chủ trương thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp đã mang lại kết quả tích cực với trên 131.000 doanh nghiệp thành lập mới và trên 34.000 doanh nghiệp hoạt động trở lại. Chúng ta tự hào có nhiều tập đoàn tư nhân đang phát triển lớn mạnh và nhiều công trình, dự án rất lớn hứa hẹn tạo ra bứt phá cho tương lai, như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Cao tốc Bắc Nam, Tổ hợp lọc dầu Nghi Sơn, các tổ hợp sản xuất ô-tô Trường Hải, Vinfast… Nhiều doanh nghiệp đã vượt qua khó khăn, biến điều không thể thành có thể, vươn lên khẳng định mình, tham gia vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu. Có những lĩnh vực Việt Nam đã trở thành một trong những công xưởng của thế giới như: điện thoại di động, điện tử, lắp ráp ô tô, dệt may, da giầy, gạo, tôm, cá tra...  Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp thành công gắn với Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thu hút được sự quan tâm của nhiều quỹ đầu tư quốc tế,trong nước. Đây chính là những yếu tố tạo nên nền tảng của một nền kinh tế ứng dụng công nghệ cao và phát triển kinh tế số.

Bên cạnh đó, với môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện, tạo không khí phấn khởi, lạc quan trong bỏ vốn làm ăn, đầu tư kinh doanh của các doanh nghiệp, doanh nhân, nhà đầu tư. Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) đạt 56,6 điểm vào tháng 11, cao nhất trong các nước ASEAN. Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh quý I/2019 so với quý IV/2018 cho thấy 85,1% số doanh nghiệp đánh giá xu hướng tốt lên và ổn định.Môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ. Các chỉ số đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững tăng mạnh, đạt mức cao nhất từ trước đến nay; trong đó Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam năm 2018 tăng 02 bậc, xếp hạng 45/126, cao nhất từ trước đến nay, đứng thứ 2 trong các quốc gia có thu nhập trung bình thấp; Chỉ số phát triển bền vững năm 2018 tăng 11 bậc, xếp hạng 57/156 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Cùng với phát triển kinh tế, các lĩnh vực văn hóa, xã hội, tài nguyên môi trường, biến đổi khí hậu cũng được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm. Chúng ta đã thực hiện tốt chính sách người có công; đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, nhất là đối với vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Bên cạnh kết quả to lớn đạt được, theo Thủ tướng, chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận nền kinh tế vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, bất cập cần tập trung khắc phục trong thời gian tới. Năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh còn thấp; sức chống chịu của nền kinh tế trước những biến động bên ngoài chưa cao. Mô hình tăng trưởng chuyển đổi còn chậm; các nguồn lực chưa được giải phóng tối đa; việc cơ cấu lại nhiều ngành, lĩnh vực còn chậm, lúng túng; công nghiệp hỗ trợ phát triển chưa tương xứng; chưa tham gia nhiều vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu. Sản xuất kinh doanh trong một số lĩnh vực và hoạt động củacác doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn nhiều khó khăn. Môi trường đầu tư kinh doanh vẫn còn những bất cập; thủ tục hành chính có lĩnh vực còn rườm rà; kỷ luật kỷ cương nhiều nơi chưa nghiêm; vẫn còn tình trạng "trên nóng, dưới lạnh".

Cùng với đó, bước vào năm 2019 trong bối cảnh tình hình quốc tế, trong nước dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường với những thời cơ thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại; chiến tranh thương mại, biến động tỷ giá, lãi suất, rủi ro trên thị trường tài chính, tiền tệ quốc tế gia tăng.

Tuy nhiên, Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2019 là năm rất đặc biệt - Năm kỷ niệm 50 năm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thấm nhuần tư tưởng và mong muốn của Người, chúng ta phải có tầm nhìn rộng mở, có khát vọng vươn lên mạnh mẽ, phát huy sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, nỗ lực phấn đấu xây dựng đất nước "đàng hoàng hơn, to đẹp hơn" như mong ước của Người và cũng là ước mơ của triệu, triệu người dân Việt Nam. Nhiệm vụ đặt ra là rất nặng nề, đòi hỏi cả hệ thống chính trị, toàn dân, toàn quân ta, trực tiếp là các Bộ, ngành, địa phương cùng cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân phải nỗ lực cao hơn, mang trong mình nhiều hơn khát vọng, niềm tự hào dân tộc để cùng nhau đưa đất nước ta vươn lên mạnh mẽ hơn nữa.

Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh 6 biện pháp trọng tâm để phát triển kinh tế-xã hội năm 2019, cụ thể:

Thứ nhất, tập trung phát triển kinh tế; chú trọng củng cố nền tảng vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, thúc đẩy tăng trưởng. Điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt và chính sách tài khóa chặt chẽ, hiệu quả, phối hợp đồng bộ hơn nữa các chính sách kinh tế vĩ mô. Nâng cao chất lượng tín dụng và tập trung cho các lĩnh vực ưu tiên. Ổn định thị trường ngoại tệ, tỷ giá, phấn đấu tăng dự trữ ngoại hối. Thực hiện nghiêm kỷ luật tài chính - NSNN; tập trung chống thất thu, chuyển giá; triệt để tiết kiệm chi; kiểm soát bội chi không quá 3,6% GDP. Quản lý chặt chẽ, hiệu quả hơn tài sản công, nợ công. Đẩy mạnh cơ cấu lại, tự chủ đơn vị sự nghiệp công lập gắn với thực hiện lộ trình giá thị trường dịch vụ công và khuyến khích xã hội hóa, thu hút nguồn lực ngoài nhà nước. Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp thúc đẩy xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu, theo dõi sát diễn biến tình hình để có đối sách phù hợp. Chú trọng phát triển thị trường trong nước, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại; phát huy vai trò của các Hiệp hội ngành hàng, người tiêu dùng. Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ thương mại điện tử và các loại thị trường, sản phẩm mới sử dụng công nghệ cao.

Thứ hai, phát triển văn hóa, xã hội hài hòa với phát triển kinh tế, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân. Các cấp, các ngành tiếp tục thực hiện tốt các chính sách người có công, bảo trợ xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, tạo việc làm, giảm nghèo bền vững theo hướng “không để ai ở lại phía sau”. Có cơ chế đẩy mạnh huy động nguồn lực ngoài NSNN trong thực hiện các chính sách xã hội, các Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.

Thứ ba, tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về đất đai. Chấn chỉnh, xử lý nghiêm các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai; khai thác tài nguyên, khoáng sản, đá, cát, sỏi trái phép. Phòng, chống sạt lở bờ sông, suối, ven biển, kè sông, kè suối biên giới ở những vị trí xung yếu. Hợp tác chặt chẽ trong chia sẻ nguồn nước xuyên biên giới và quản lý tài nguyên, môi trường biển.Tập trung ngăn chặn, xử lý ô nhiễm môi trường. Có giải pháp căn cơ xử lý rác thải ở nông thôn, địa bàn khu dân cư tập trung và ô nhiễm các lưu vực sông lớn.

Thứ tư, đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử;tăng cường công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Thực hiện nghiêm quy định về đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm người đứng đầu và tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát thực hiện. Đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính thực chất, tạo điều kiện tốt hơn, thuận lợi hơn, tiết giảm chi phí và thời gian cho người dân, doanh nghiệp.

Thứ năm, tiếp tục củng cố quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh công tác đối ngoại.Tiếp tục xây dựng vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, lợi ích quốc gia theo đúng lời dạy của Bác Hồ kính yêu “các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Quyết liệt trấn áp tội phạm, nhất là tội phạm có tổ chức, hoạt động theo kiểu "xã hội đen", "tín dụng đen"; tội phạm ma túy, cướp giật, công nghệ cao,...; bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, phòng chống cháy nổ. Chủ động triển khai hiệu quả các hoạt động đối ngoại cấp cao. Tích cực tham gia, đóng góp có trách nhiệm và nâng cao hơn nữa vai trò của Việt Nam trong các tổ chức, diễn đàn đa phương. Sớm ban hành và triển khai Kế hoạch cụ thể thực hiện hiệu quả Hiệp định CPTPP; đẩy mạnh vận động sớm ký kết Hiệp định EVFTA. Làm tốt công tác bảo hộ công dân. Chủ động phòng ngừa, nâng cao năng lực giải quyết tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế.

Thứ sáu, đẩy mạnh thông tin truyền thông, tạo đồng thuận xã hội. Thực hiện nghiêm quy chế phát ngôn, tăng cường kỷ luật báo chí; các Bộ ngành, địa phương chủ động tổ chức các chương trình truyền thông sâu rộng, cung cấp thông tin KTXH, các chủ trương, cơ chế, chính sách, chỉ đạo điều hành và các vấn đề dư luận quan tâm. Xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng quyền tự do ngôn luận, vi phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.