Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” diễn ra ngày 8/11, Bà Tạ Thanh Bình, Tổng giám đốc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) khẳng định rằng câu chuyện nâng hạng thị trường mà nhà đầu tư quan tâm cũng là câu chuyện mà cơ quan quản lý đang dốc toàn bộ tâm sức để thực hiện.

Theo bà Bình, trong cuộc gặp gỡ FTSE tại Hong Kong (Trung Quốc) vào tháng 8/2023, phía FTSE cho hay vướng mắc mấu chốt cần tháo gỡ để nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam là no-prefunding, tức Việt Nam cần tháo gỡ câu chuyện nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ trước giao dịch.

Ngay sau đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các thành viên thị trường và Tổng công ty lưu ký bù trừ chứng khoán… đã bắt tay xây dựng ngay một Thông tư mới. Ngày 18/9/2024, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC và chính thức hiệu lực từ 2/11/2024 vừa qua. Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán; trong đó bổ sung Điều 9a vào sau Điều 9 của Thông tư 120/2020/TT-BTC quy định về “Giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức”. 

Theo bà Bình, việc Thông tư 68 có hiệu lực mới đây đã giải quyết điểm nghẽn quan trọng với yêu cầu nâng hạng TTCK theo các tiêu chí của FTSE là gỡ bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch của các NĐT tổ chức nước ngoài.

Đến thời điểm hiện tại, sau 4 ngày triển khai và qua chu ky thanh toán đầu tiên, thống kê từ phía một ngân hàng lưu ký chiếm thị phần lớn, cung cấp dịch vụ cho các NĐT nước ngoài lớn trên thị trường Việt Nam cho thấy tỷ lệ NĐT nước ngoài tại Việt Nam đặt lệnh no-prefunding ngay từ những phiên đầu tiên đã chiếm đến 60%. Đây là một tỷ lệ lớn, thể hiện NĐT nước ngoài đã tham gia trải nghiệm sản phẩm mới của thị trường. Về tính hiệu quả, bà Bình cho hay còn quá sớm để kết luận, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại hệ thống vận hành trơn tru. 

“Nói như vậy để thấy cơ quan quản lý hết sức quyết liệt trong việc tháo gỡ cho nâng hạng. Ngày 2/11 Thông tư có hiệu lực thì ngày 4/11, chúng tôi trực tiếp làm việc với FTSE và các NĐT lớn đi cùng FTSE. Họ đánh giá cao nỗ lực của TTCK Việt Nam”, bà Bình chia sẻ.

Về câu hỏi bao giờ chứng khoán Việt Nam được nâng hạng, bà Bình cho rằng việc đưa ra một mốc thời gian cụ thể là rất khó. Tuy nhiên hy vọng từ nay đến kỳ review tháng 3/2025, tức là sau 5 tháng NĐT nước ngoài trải nghiệm giải pháp của Việt Nam, họ sẽ có những thay đổi về mặt quan điểm, đánh giá với thị trường. 

Chung kỳ vọng lạc quan này, ông Barry Weisblatt David – Giám đốc Khối Phân tích từ Chứng khoán VnDirect mới đây nhận định rằng Thông tư 68 có vai trò quan trọng vì nó thể hiện cam kết của Chính phủ trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào TTCK Việt Nam. Vị chuyên gia đầu tư kỳ vọng việc Thổn tư 68 có hiệu lực sẽ mang đến hai tác động chính gồm tác động trực tiếp và gián tiếp trong việc cải thiện khả năng nâng hạng của FTSE vào tháng 3. 

Theo ông Barry Weisblatt David, có thể đánh giá tác động gián tiếp của Thông tư trong việc nâng cao khả năng FTSE sẽ công bố nâng hạng lên thị trường mới nổi vào tháng 3. Và khi Việt Nam chính thức được FTSE nâng hạng vào tháng 9 và các công ty Việt Nam được đưa vào các chỉ số thị trường mới nổi, có thể kỳ vọng dòng vốn lớn từ các ETF thị trường mới nổi. 

Còn theo ông Young Lee - Giám đốc Điều hành hoạt động kinh doanh cổ phiếu khu vực Châu Á của Morgan Stanley khả năng chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi có thể giúp thu hút 800 triệu USD từ các nhà đầu tư thụ động sử dụng bộ chỉ số FTSE và 2 tỷ USD từ các nhà đầu tư thụ động sử dụng bộ chỉ số khác. Đồng thời, khi thị trường nâng hạng thì các quỹ chủ động sẽ tham gia tích cực hơn và dự kiến sẽ có khoảng 4-6 tỷ USD vào Việt Nam. 

Nhóm phân tích Chứng khoán ACB (ACBS Research) cũng dự báo khả năng cao FTSE sẽ thêm TTCK Việt Nam vào danh sách thị trường mới nổi thứ cấp sớm nhất vào kỳ đánh giá tháng 3/2025 và sau khoảng một năm, việc nâng hạng sẽ chính thức có hiệu lực.