Viforest cho biết, đang có tình trạng một số doanh nghiệp Việt tiếp tay cho đồ gỗ Trung Quốc "đội lốt" hàng Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Để ngăn chặn tình trạng này, các cơ quan chuyên môn cần tổ chức thanh, kiểm tra đột xuất đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu nghi ngờ. 

Theo ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Viforest: một số hội viên Hiệp hồi phản ánh tình trạng gần đây có một số doanh nghiệp đã nhập khẩu bộ phận, chi tiết của các sản phẩm tủ bếp, tủ nhà tắm (những mặt hàng rủi ro cao) từ Trung Quốc về Việt Nam.

Hoạt động này thực hiện với các hình thức như: thành lập công ty mới tại Việt Nam hoặc sử dụng doanh nghiệp Việt mới hoạt động trong khoảng 1-2 năm, nhập khẩu mặt hàng bộ phận tủ bếp, tủ nhà tắm, gỗ dán; sau đó gia công, lắp ráp thành phẩm (có hàm lượng gia công rất ít) rồi xuất khẩu sang Mỹ.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, quý 1/ 2021, giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt trên 3,788 tỷ USD, tăng ở mức đột biến, tới 44,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu sang thị trường Mỹ đạt trên 2,29 tỷ USD, tăng tới 77,02% so với cùng kỳ năm 2020, chiếm 61% tổng kim ngạch xuất khẩu  của toàn ngành gỗ. 

Các mặt hàng nhập nhiều từ Trung Quốc gồm: gỗ dán 49,27 triệu USD tăng 71%; khung ghế gỗ sofa 36,70 triệu USD, tăng 46%; bộ phận tủ bếp, tủ nhà tắm nhập 30,17 triệu USD, tăng 41%. Đây là các mặt hàng đang bị Mỹ áp thuế chống bán phá giá và trợ cấp khi xuất khẩu từ Trung Quốc.

Mỹ đã áp dụng nhiều biện pháp để ngăn chặn hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Ảnh: Yahoo News.

Trong 2 năm trở lại đây, Mỹ đã áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu của Trung Quốc. Trong đó có việc áp thuế chống bán phá giá, trợ cấp cao với mức thuế từ 55% tới gần 200% đối với số mặt hàng kể trên.

Vì thế, một số doanh nghiệp Trung Quốc đã chuyến hướng đầu tư hoặc tìm biện pháp để lẩn tránh mức thuế trên, trong đó Việt Nam có thể được chọn là nơi để thay đổi xuất xứ hàng.

Theo đó, doanh nghiệp Trung Quốc sẽ dùng các công ty Việt Nam nhập về bộ phận của các mặt hàng có yếu tố rủi ro về xuất xứ, sau đó mua bán lòng vòng qua các công ty khác nhau. Các bộ phận mặt hàng riêng lẽ này sau sẽ được tập hợp lại một công ty.

Công ty Việt Nam này sẽ lắp ráp thành phẩm, và lấy danh nghĩa sản phẩm sản xuất là của mình để có hàng hóa có xuất xứ Việt Nam khi xuất khẩu sang Mỹ.

Để đề phòng, ngăn ngừa tình trạng gian lận, lẩn tránh xuất xứ hàng hóa và trong bối cảnh Mỹ đang điều tra ngành mặt hàng gỗ dán lẩn tránh xuất xứ và điều tra 301, Viforest đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính chỉ đạo các cơ quan chuyên môn thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp nhập khẩu các mặt hàng có yếu tố rủi ro cao mà có giá trị tăng trưởng nhanh, và có biện pháp ngăn chặn và xử lý kịp thời vi phạm (nếu có) đối với các cá nhân, doanh nghiệp trong lĩnh vực nhập khẩu các mặt hàng gỗ rủi ro.