Không tác động nhiều đến thị trường

Theo ông Michael Kokalari, Chuyên gia Kinh tế trưởng của VinaCapital, nhiều thông tin cho rằng các khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư của SVB cùng với tiền gửi tại ngân hàng giảm đáng kể là những yếu tố chính dẫn đến tình trạng SVB nhanh chóng mất khả năng thanh toán. Các ngân hàng Việt Nam cũng nắm giữ trái phiếu Chính phủ trên bảng cân đối kế toán (ngân hàng ở hầu hết các nước cũng vậy, nhưng lưu ý rằng ở Việt Nam không có chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp) và giá trái phiếu Chính phủ Việt Nam kỳ hạn 10 năm đã giảm khoảng 15% kể từ giữa năm 2021 khi lợi suất tăng.

Tuy nhiên, trái phiếu Chính phủ chỉ chiếm khoảng 6% tổng tài sản của các ngân hàng niêm yết và trái phiếu giữ đến ngày đáo hạn chiếm chưa đến 2% tổng tài sản. Con số này thấp hơn nhiều so với mức 5-10% điển hình của các ngân hàng Mỹ và thấp hơn nhiều so với mức khoảng 45% tài sản của SVB nằm ở trái phiếu giữ đến ngày đáo hạn trên bảng cân đối kế toán.

Nói cách khác, trái phiếu Chính phủ Việt Nam tăng lợi suất có thể đã tạo ra khoản lỗ hơn 3 tỷ USD cho các ngân hàng niêm yết của Việt Nam, tương đương với hơn 5% tổng vốn chủ sở hữu cấp 1 của các ngân hàng này; đồng thời không có ngân hàng nào có tiềm ẩn một khoản lỗ lớn so với vốn chủ sở hữu của mình.

Ngoài ra, chuyên gia của VinaCapital cũng cho rằng, mặc dù SVB được báo cáo có khoản lỗ tiềm ẩn khoảng 15 tỷ USD trong danh mục đầu tư (hơn nhiều so với 12 tỷ USD vốn chủ sở hữu), lý do chính khiến SVB sụp đổ là lượng tiền gửi giảm đáng kể, buộc ngân hàng này phải ghi nhận khoản lỗ trên danh mục đầu tư chứng khoán của mình. Tình huống này cũng khó xảy ra ở Việt Nam.

Cụ thể, lượng tiền gửi sụt giảm của SVB đã khiến ngân hàng này phải bán trái phiếu kho bạc và chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp để huy động tiền mặt trả cho người gửi tiền và điều này thể hiện thành các khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư chứng khoán của họ. Trong khi đó, Chính phủ Việt Nam đảm bảo rằng tiền gửi luôn được bảo vệ trong các cuộc khủng hoảng ngân hàng trước đây, mặc dù hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi chỉ là khoảng 5.000 USD. Do đó, người gửi tiền ở Việt Nam được khuyến nghị không rút tiền đột ngột khi một ngân hàng tại Việt Nam gặp khó khăn bởi Chính phủ sẽ đảm bảo quyền lợi cho người gửi tiền trong trường hợp ngân hàng sụp đổ.

"Nguy cơ sụp đổ của một ngân hàng như SVB ở Việt Nam là rất thấp. Bởi những sự việc tác động lên SVB không có khả  năng xảy ra (nghĩa là người gửi tiền không được khuyến khích rút tiền đột ngột từ ngân hàng khi có khủng hoảng) và các khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư của các ngân hàng Việt Nam không đủ lớn để tác động đáng kể đến khả năng sinh lời và/hoặc khả năng thanh toán", ông Michael Kokalari nhấn mạnh.

Liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, mặc dù Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, song chuyên gia của VinaCapital cũng đánh giá sự sụp đổ của SVB dường như không có ảnh hưởng đáng kể nào đến nền kinh tế Việt Nam. Xuất khẩu sang Mỹ đã chậm lại trước khi SVB sụp đổ, chủ yếu là do hàng tồn kho của các nhà bán lẻ lớn và các công ty hàng tiêu dùng khác như Nike ở Mỹ đã tăng khoảng 20% vào năm ngoái. Vì vậy, VinaCapital không tin rằng sự sụp đổ của SVB sẽ làm cho xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng trưởng chậm thêm. Nhu cầu đối với các sản phẩm "Made in Vietnam" khó có thể phục hồi cho đến nửa cuối năm 2023, bất kể các diễn biến trong lĩnh vực ngân hàng ở Mỹ.

Cơ hội ổn định tỷ giá, lãi suất

Theo VinaCapital, phản ứng của chính phủ Mỹ đối với sự sụp đổ của SVB đã khiến lãi suất của Mỹ giảm và hạ kỳ vọng tăng lãi suất, từ đó tạo điều kiện cho Ngân hàng Nhà nước giảm 100 điểm cơ bản lãi suất điều hành ở Việt Nam vào đầu tuần này. "Chương trình tài trợ có kỳ hạn của ngân hàng (BTFP)" được đưa ra để đối phó với sự sụp đổ của SVB sẽ có thể tạo thêm thanh khoản mới cho đồng USD. Điều này sẽ tiếp tục giảm áp lực lãi suất và giá trị của đồng USD trong những tháng tới.

Ngoài ra, việc Credit Suisse cũng đang phải đối mặt với các vấn đề thanh khoản nghiêm trọng. Vấn đề này sẽ được giải quyết bằng việc Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ cung cấp thanh khoản cho ngân hàng này và cũng gây áp lực khiến lãi suất toàn cầu giảm. Điều này sẽ mang lại nhiều thanh khoản hơn cho nền kinh tế toàn cầu cũng như gián tiếp mang lại lợi ích cho nền kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam.

Theo phân tích của VinaCapital, Ngân hàng Nhà nước đã tăng lãi suất điều hành vào tháng 9 và tháng 10/2022 để hỗ trợ giá trị của đồng VND và Ngân hàng Nhà nước cũng đã đẩy mạnh rút thanh khoản ra khỏi thị trường tiền tệ Việt Nam trong những tuần gần đây bằng cách phát hành Tín phiếu nhằm đảm bảo lãi suất liên ngân hàng bằng VND cao hơn lãi suất USD. Tuy nhiên, đồng VND đã tăng giá khoảng 1% trong hai tuần qua; trong đó có đợt tăng giá ngay sau khi chính phủ Mỹ hỗ trợ người gửi tiền tại SVB vào cuối tuần trước.

Sự tăng giá này, cùng với việc lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 2 năm giảm hơn 100 điểm cơ bản trong tuần trước đã cho phép Ngân hàng Nhà nước định hướng lãi suất VND thấp hơn. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước đã cắt giảm lãi suất chiết khấu của Việt Nam, một trong những lãi suất điều hành quan trọng của quốc gia, 100 điểm cơ bản xuống còn 3,5% và Ngân hàng Nhà nước đã ngừng rút tiền ra khỏi thị trường tiền tệ. Động thái cắt giảm lãi suất chiết khấu chủ yếu mang tính biểu tượng nhưng động thái ngừng rút tiền ra khỏi thị trường tiền tệ đã giúp lãi suất liên ngân hàng giảm 1%, xuống dưới mức 5%.

"Một trong những lý do quan trọng nhất mà VinaCapital cho rằng câu chuyện của SVB và Credit Suisse cuối cùng sẽ có lợi cho Việt Nam, là vì cả hai đều có khả năng dẫn đến việc VND tăng giá so với USD. Do đó sẽ cho phép Ngân hàng Nhà nước tái tích lũy một lượng đáng kể dự trữ ngoại hối trong năm nay. Điều này sẽ bơm thanh khoản bằng VND vào nền kinh tế, vì Ngân hàng Nhà nước thường tích lũy dự trữ ngoại hối thông qua các biện pháp can thiệp "không trung hòa" trên thị trường ngoại hối, dẫn đến việc tăng cơ sở tiền tệ của quốc gia", báo cáo phân tích của VinaCapital nhận định.

Dự báo là thị trường có thể sẽ khá biến động trong những tuần tới và giá trị USD hiện đang tăng lên nhờ xu hướng mua USD như một loại tiền tệ "trú ẩn an toàn" khi thị trường đang bất ổn. Tuy nhiên, thị trường có thể sẽ lắng xuống khi nhà đầu tư tin tưởng vào quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách trong việc ngăn chặn những vấn đề mang tính hệ thống trong ngành ngân hàng. VinaCapital kỳ vọng sự sụt giảm nhanh chóng của lãi suất ở Mỹ và toàn cầu sẽ hỗ trợ cho đồng VND tăng giá, giúp Ngân hàng Nhà nước tích lũy lại dự trữ ngoại hối trong năm nay.

Mặt khác, cũng theo VinaCapital, thị trường chứng khoán toàn cầu có thể sẽ tiếp tục biến động trong những tuần tới do hậu quả của sự sụp đổ của SVB và việc Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ hỗ trợ Credit Suisse. Tuy nhiên, VinaCapital vẫn kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 6% trong năm nay (không thay đổi so với dự báo trước đây), một phần do đã tính đến nhu cầu đối với các sản phẩm "Made in Vietnam" của người tiêu dùng tại Mỹ và EU đang chững lại. Những rằng điều này có thể sẽ được bù đắp phần lớn từ lượng khách du lịch nước ngoài quay trở lại Việt Nam.

"Điều quan trọng là trong những tháng gần đây, thị trường chứng khoán toàn cầu đã dự đoán Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ "quay đầu" sau đợt tăng lãi suất mạnh gần đây và sẽ khiến các tài sản rủi ro hấp dẫn hơn, bao gồm cả giá trị tiền tệ của các thị trường đang phát triển. Điều này sẽ cho phép Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại Việt Nam hạ lãi suất và sẽ làm cho thị trường chứng khoán trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư trong nước và quốc tế" ông Michael Kokalari, Chuyên gia Kinh tế trưởng của VinaCapital nhận định.