Áp lực nợ xấu gia tăng tại các ngân hàng nhỏ

Trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng 6 tháng đầu năm 2024, VIS Rating đã đưa ra cảnh báo về chất lượng tài sản của nhóm các ngân hàng nhỏ.

Theo đó, trong khi tỷ lệ nợ xấu của ngành giữ ổn định ở mức 2,2%, nhóm ngân hàng nhỏ ghi nhận tỷ lệ nợ xấu hình thành mới cao hơn, chủ yếu từ phân khúc bán lẻ và SME.

Trong số các ngân hàng quốc doanh, tỷ lệ nợ có vấn đề của VietinBank và BIDV tăng lên do lĩnh vực liên quan đến xây dựng và bất động sản.

Một số ngân hàng lớn đã giảm nợ có vấn đề bằng cách sử dụng dự phòng để xử lý trái phiếu VAMC (ví dụ như VPBank) hoặc giảm nợ có vấn đề từ khách hàng lớn (ví dụ như MB). Tỷ lệ nợ xấu hình thành mới của TPBank duy trì ở mức thấp nhờ vào việc thắt chặt điều kiện cho vay đối với các khoản vay tiêu dùng mới.

Các chuyên viên phân tích kỳ vọng môi trường lãi suất thấp và các biện pháp chính sách nhằm hỗ trợ hoạt động kinh doanh ở nhiều lĩnh vực khác nhau sẽ giúp tăng khả năng trả nợ và giúp giảm các khoản nợ quá hạn.

Ngoài ra, tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLCR) của ngành giảm xuống 82% từ mức 89% trong quý I/2024, với các ông lớn quốc doanh như VietinBank hay BIDV ghi nhận sự sụt giảm đáng kể nhất do tỷ lệ nợ có vấn đề cao hơn. Ngược lại, LLCR của một số ngân hàng tư nhân tăng lên nhờ cải thiện chất lượng tài sản (như MB, TPBank) và tăng trích lập dự phòng (ví dụ như OCB).

Về vấn đề huy động, VIS Rating cho biết các ngân hàng nhỏ có mức tăng trưởng tiền gửi thấp và phải bù đắp bằng tăng nguồn vốn thị trường ngắn hạn.

Tỷ lệ tiền gửi CASA của ngành giữ ổn định ở mức 20% tổng dư nợ cho vay. MB duy trì tỷ lệ này cao nhất nhờ vào việc tiếp tục tăng trưởng tiền gửi cá nhân trên mức trung bình của ngành. Tỷ lệ LDR (cho vay trên tiền gửi) của toàn ngành tăng lên 106% trong nửa đầu từ mức 104% trong quý I/2024.

Trong số các ngân hàng nhỏ, ABBank và BVBank (Bản Việt) gặp khó khăn trong việc tăng trưởng tiền gửi do cạnh tranh huy động ngày càng gay gắt và phải tăng sử dụng nguồn vay liên ngân hàng ngắn hạn để hỗ trợ tăng trưởng cho vay, VIS Rating thông tin. 

Trong khi đó, tài sản thanh khoản chiếm 21% tổng tài sản ngành, không thay đổi so với quý trước. Tuy nhiên tài sản thanh khoản của các ngân hàng nhỏ đã giảm 6% trong nửa đầu, trái ngược với mức tăng 5% của ngành. Vì vậy, các chuyên viên phân tích cho rằng ngân hàng nhỏ sẽ dễ bị tổn thương hơn trước rủi ro thanh khoản.

Ngân hàng tư nhân lớn tăng trưởng tốt

Về tín dụng, VIS Rating đánh giá ngân hàng tư nhân lớn hưởng lợi nhiều nhất từ việc tăng trưởng tín dụng cao hơn và NIM (biên lãi thuần) cải thiện. Techcombank, HDBank, VPBank và LPBank ghi nhận tăng trưởng cho vay cao hơn mức 7,7% của trung bình ngành trong nửa đầu 2024, dẫn dắt bởi cho vay khách hàng doanh nghiệp (KHDN) trong các lĩnh vực liên quan đến bất động sản, thương mại và sản xuất.

NIM của các ngân hàng này đã tăng từ 0,3 đến 0,6 điểm %, dẫn đến ROAA cao hơn mức trung bình ngành, đạt trung bình 2,2%. Thu phí đã tăng ở một số ngân hàng, bao gồm Techcombank, LPBank và TPBank, VIS Rating cho hay.

Ngược lại, lợi nhuận của các ngân hàng tập trung vào bán lẻ (ví dụ như VIB, OCB) giảm do tăng trưởng cho vay mua nhà kém khả quan, thu nhập từ đầu tư thấp hơn và chi phí dự phòng cao hơn.

Các chuyên viên phân tích kỳ vọng rằng ROAA của ngành sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ nhu cầu vay vốn mạnh mẽ của các doanh nghiệp, sự cải thiện cho vay mua nhà khi nguồn cung nhà ở mới ra thị trường hồi phục, cũng như NIM ổn định bởi lãi suất thấp.

Ngoài ra, VIS Rating cho biết tỷ lệ vốn chủ sở hữu chung hữu hình (TCE) toàn ngành giảm 0,3 điểm cơ bản so với quý trước, do một số ngân hàng lớn (ví dụ: VPBank, MB, ACB, Techcombank) trả cổ tức tiền mặt cho cổ đông.

Các chuyên viên phân tích cho rằng quy mô vốn của các ngân hàng sẽ tiếp tục ở mức thấp trong nửa cuối do kế hoạch huy động vốn cổ phần mới hạn chế.