Ông Lê Văn Quang sinh năm 1958, từng là cán bộ kỹ thuật thuỷ sản làm trong doanh nghiệp Nhà nước, nhưng với những cơ chế còn nhiều ràng buộc, năm 1988, ông quyết định rẽ sang con đường riêng: làm đại lý thu mua tôm cho một doanh nghiệp tư nhân. 

 

 

Vợ ông là bà Chu Thị Bình sinh năm 1964, nguyên quán Hải Phòng, hiện sinh sống tại TP.HCM. Năm 18 tuổi, sau khi tốt nghiệp THPT, bà Bình vào Nam lập nghiệp. Công việc ban đầu của bà là công nhân thu mua tôm rồi sau đó trở thành kế toán của xí nghiệp đông lạnh Cà Mau. Trong quá trình làm việc, bà Bình đã gặp được ông Quang và kết duyên vợ chồng.

 

 

Năm 1992, ông Quang và bà Bình đã thành lập doanh nghiệp tư nhân Minh Phú với số vốn ban đầu là 120 triệu đồng. Cho đến nay, Minh Phú đã tăng vốn liên tục, lên 90 tỷ đồng, 180 tỷ đồng, 600 tỷ, 700 tỷ và đến nay là 2.000 tỷ đồng và ông Quang vẫn được mệnh là “vua tôm”. Nói đến tài sản, tính đến thời điểm 2018, khối tài sản bà Bình sở hữu lên đến 1.700 tỷ đồng, cao hơn so với khối tài sản ông Quang nắm giữ là 1.500 tỷ đồng.

 

Bà Bình từng đứng trong Top 10 người giàu nhất sàn chứng khoán nhiều năm liền với tư cách là "nữ hoàng" chứng khoán đầu tiên của Việt Nam với khối tài sản lên đến hàng ngàn tỷ đồng.

 

 

Ông Quang và bà Bình có 4 người con gái là Lê Thị Diệu Minh, Lê Thị Minh Phú, Lê Thị Minh Quí và Lê Thị Minh Ngọc. Hầu hết 4 người con đều sỡ hữu hằng trăm tỷ đồng tại Tập đoàn Minh Phú. Bà Bình vốn là người phụ nữ quyết đoán và hầu hết các vấn đề liên quan đến tài chính đều được bà xem xét và tính toán. Trong hầu hết những câu hỏi liên quan đến vấn đề tài chính tại các cuộc họp của của Minh Phú đều được bà Bình trả lời và tư vấn nếu có những vấn đề không thỏa đáng.

 

Khi hai vợ chồng Lê Văn Quang và Chu Thị Bình còn làm trong nhà nước, phần lớn doanh nghiệp Nhà nước đều phải mua tôm theo giá quy định của bộ Thủy sản. Chẳng hạn, tôm thẻ loại từ 41-90 con mỗi kg có giá 8.000 đồng/kg. Ông nhận ra rằng từ loại tôm nguyên liệu này có thể chế biến tôm thành phẩm (còn vỏ, bỏ đầu) với 5 cỡ khác nhau, mỗi cỡ giá bán chênh nhau 1 USD. Chính suy nghĩ này đã đặt nền móng cho tập đoàn Minh Phú ngày nay nhờ việc xuất khẩu tôm thành phẩm ra nhiều nước trên thế giới với doanh thu hàng tỷ USD mỗi năm.

 

Hiện tại, Minh Phú có tổng cộng 10 công ty thành viên, bao gồm 4 nhà máy chế biến tôm và 8 công ty trực thuộc tập đoàn. Mỗi thành viên là một mắt xích quan trọng trong toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất tôm của Minh Phú. 

 

 

Có thể nói Minh Phú hiện là tập đoàn thuỷ sản số 1 Việt Nam và hàng đầu trên thế giới. Sản phẩm của tập đoàn này hiện đang có mặt tại hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, với doanh thu trên 10,000 tỷ VNĐ mỗi năm.

 

Trong năm 2018, MPC (Thủy sản Minh Phú) ghi nhận tổng doanh thu 24.041 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế (LNST) đạt 1.129 tỷ đồng. Với năm 2019, công ty đặt chỉ tiêu giá trị kim ngạch xuất khẩu 850 triệu USD và LNST 2.300 tỷ đồng. Minh Phú dự định sẽ chia cổ tức năm 2018 bằng tiền mặt với tỷ lệ 50%. Tính đến ngày 31/12/2018, Công ty của bà Chu Thị Bình có tổng lượng tài sản là 9.092 tỷ đồng, trong đó chủ yếu là hàng tồn kho với hơn 4.600 tỷ đồng. 

 

 

Vào hồi tháng 8/2020 vừa qua, bà Chu Thị Bình chính thức nhậm chức chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, trong khi ông Lê Văn Quang, chồng bà sẽ thôi kiêm nhiệm và chỉ còn giữ chức tổng giám đốc. Dù vậy sau chuyển giao, ông Quang vẫn là người đại diện pháp luật của công ty. Ở vị trí phó tổng giám đốc nhiều năm nay nhưng bà Bình vốn là tay hòm chìa khóa và là trụ cột của Minh Phú nên thông tin bà lên kế vị chồng cũng không có nhiều bất ngờ.

 

 

Mặc dù Minh Phú là doanh nghiệp đầu ngành thủy sản Việt Nam, nhưng giá cổ phiếu lại luôn có xu hướng đi xuống, thanh khoản thấp kéo dài và không huy động được vốn trên thị trường. Đồng thời, giá giao dịch của cổ phiếu MOC cũng thấp hơn giá trị thực của công ty. Vì thế, các nhà đầu tư chiến lược rất khó đầu tư vào Minh Phú bởi họ sẽ phải ghi nhận ngay khoản lỗ khi vừa giải ngân vốn.

 

Từ năm 2017, khi Minh Phú quay trở lại sàn chứng khoán với mong muốn có thể quay lại thời hoàng kim. Tuy nhiên, từ đó đến nay, chưa năm nào Minh Phú hoàn thành được kế hoạch đề ra. Chẳng hạn, trong báo cáo tài chính quý I/2020, của công ty mẹ, doanh thu thuần trong kỳ đạt 1.855 tỷ đồng giảm 15% so với cùng kỳ, sau khi trừ giá vốn lãi gộp đạt gần 143 tỷ đồng, giảm 12% so với quý I/2019.

 

 

Trong quý II/2020, biên lợi nhuận gộp tăng từ 8,1% lên 9,1% nhưng biên lợi nhuận ròng lại giảm từ 5,8% về chỉ còn 5,3%. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2020, doanh nghiệp ghi nhận doanh thu là 3.836,9 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế là 242,5 tỷ đồng, lần lượt giảm 25,4% và 36,4% so với 6 tháng đầu năm 2019.

 

Nhìn lại khi kết thúc năm 2019, doanh thu xuất khẩu của Minh Phú cũng chỉ ghi nhận gần 644 triệu USD, giảm hơn 14% so với năm trước, Minh Phú ước tính chỉ đạt gần 76% chỉ tiêu doanh thu xuất khẩu cả năm. Nguyên nhân được ban lãnh đạo đưa ra là do thời tiết và dịch bệnh ảnh hưởng mạnh mẽ đến nguồn tôm nguyên liệu của công ty.

 

 

Trong thời điểm khó khăn vì dịch bệnh, Minh Phú còn liên tục bị ảnh hưởng từ những tác động bên ngoài. Tháng 1 vừa qua, Minh Phú nhận được thông tin qua báo chí về việc Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ đã chính thức khởi xướng điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá đối với MSeafood, công ty con của Minh Phú tại Mỹ (điều tra EAPA). Đồng thời, Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ cũng áp dụng biện pháp tạm thời sơ bộ theo cáo buộc của tổ chức Ủy ban thực thi thương mại tôm Mỹ (AHSTEC).

 

Hồi đầu năm, Minh Phú cũng bị cáo buộc lẩn tránh thuế chống bán phá giá khi xuất khẩu tôm nguyên liệu của Ấn Độ vào Mỹ. Sự việc bắt nguồn từ lá thư gửi tới ủy viên Kevin McAleenan thuộc Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ của đại biểu bang Illinois là ông Darin LaHood.

 

 

Trong thông báo phát ngày 13/10 mới đây nhất, Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) vừa kết luận có đủ bằng chứng cho thấy MSeafood Corporation (MSeafood) vi phạm luật thương mại của Mỹ khi sử dụng tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ Ấn Độ để tránh thuế chống bán phá giá của Mỹ. MSeafood là một chi nhánh của Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (UPCoM: MPC).

 

Hiện tập đoàn Minh Phú đã lên tiếng và khẳng định sẽ kháng cáo.