Nợ xấu tăng không chỉ làm tăng áp lực trích lập dự phòng của ngân hàng, mà còn ảnh hưởng đến nguồn thu nhập lãi vay khi ngân hàng phải thoái các khoản lãi dự thu chưa thu được do chuyển nhóm nợ.

Trong bối cảnh NIM ngân hàng chịu áp lực - một phần bởi chất lượng tài sản đi xuống, đà khởi sắc tiếp tục ở nguồn thu ngoài lãi đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy lợi nhuận tại HDBank. Lũy kế 9 tháng đầu năm, HDBank ghi nhận nhuận trước thuế hơn 14.800 tỷ đồng, tăng 17% svck. 

Bức tranh lợi nhuận vẫn tích cực

Báo cáo tài chính quý III/2025 của HDBank thể hiện sự giảm tốc của hoạt động kinh doanh cốt lõi khi thu nhập lãi thuần trong quý giảm nhẹ so với cùng kỳ và giảm 21% so với quý II, đạt 7.763 tỷ đồng.

Kết quả này phần nào phản ánh sự chậm lại trong mở rộng quy mô tín dụng khi tăng trưởng tín dụng hợp nhất tính đến hết quý III/2025 đạt 10,42% (giảm 4,5 điểm % so với mức 14,93% hồi cuối quý II); cùng với diễn biến giảm chất lượng tài sản khi tỷ lệ nợ nhóm 2 và tỷ lệ nợ xấu đồng thời gia tăng (lần lượt 0,6 điểm % và 0,36 điểm % so với quý trước).

Tốc độ tăng trưởng tín dụng vào hai lĩnh vực kinh doanh BĐS và xây dựng giảm đáng kể so với quý trước, đạt lần lượt -2% và 28% so với đầu năm (trong khi quý trước đạt lần lượt 22% và 42%), tuy nhiên một phần nguyên nhân là do ngân hàng đã bán một phần khoản vay trị giá 37.000 tỷ đồng (~7% tổng dư nợ của HDB) cho Vikki Bank. 

Sự suy giảm chất lượng tài sản cùng với sự thu hẹp tỷ lệ LDR và bối cảnh cạnh tranh gay gắt trong hệ thống đã tác động làm giảm NIM ngân hàng. NIM quý III/2025 của HDBank giảm 0,6 điểm % so với cùng kỳ và giảm 0,3 điểm % so với quý trước xuống khoảng 4,8%. Tuy vậy, HDBank vẫn nằm trong top 3 ngân hàng có NIM cao nhất hệ thống. 

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, HDBank ghi nhận tổng thu nhập lãi thuần 24.991 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ nhờ kết quả tích cực của nửa đầu năm.

Trong khi đó, thu nhập ngoài lãi 9 tháng tăng 179% svck, đạt 5.367 tỷ đồng và trở thành động lực quan trọng dẫn dắt tăng trưởng nhờ sự khởi sắc ở tất cả các mảng: lãi từ hoạt động dịch vụ gấp 3,3 lần cùng kỳ năm ngoái, lãi từ mua bán chứng khoán kinh doanh gấp 10 lần, lãi từ kinh doanh ngoại hối gấp 1,6 lần, thu từ góp vốn mua cổ phần gấp gần 7 lần...

Kết quả, tổng thu nhập hoạt động 9 tháng của HDBank đạt hơn 30.300 tỷ đồng, tăng 24% svck. Lợi nhuận thuần trước dự phòng RRTD đạt hơn 22.500 tỷ đồng, tăng 40% svck. Lợi nhuận trước thuế đạt 14.803 tỷ đồng, tăng 17%.

Áp lực cải thiện chất lượng tài sản

Tính đến hết quý III/2025, chất lượng tài sản toàn ngành đang có những dấu hiệu cải thiện với tỷ lệ nợ có vấn đề giữ ổn định ở mức 2,3% và tỷ lệ hình thành nợ xấu mới giảm 30 điểm cơ bản so với quý II, theo ước tính của VIS Ratings.

Các ngân hàng quốc doanh và một số ngân hàng lớn ghi nhận tỷ lệ nợ xấu giảm nhờ vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp được cải thiện (như BID, CTG), và tỷ lệ nợ quá hạn từ các khoản vay mua nhà cá nhân giảm (như ACB, TCB). 

HDBank là một trong số những nhà băng đi ngược lại xu hướng cải thiện của toàn ngành với tỷ lệ nợ xấu (NPL) tại thời điểm 30/9/2025 đã tăng lên 2,9% từ mức 1,93% hồi đầu năm và là mức NPL cao kỷ lục của HDBank trong nhiều năm trở lại đây. 

Xét về số tuyệt đối, dư nợ xấu (bao gồm nợ nhóm 3,4,5) tại HDBank đã tăng 66% so với đầu năm và là một trong 3 nhà băng có tốc độ tăng dư nợ xấu cao nhất hệ thống sau 9 tháng bên cạnh TPBank và PGBank.

Tỷ lệ nợ nhóm 2 cũng tăng lên 4,6% từ mức 3,9% hồi quý trước, một chỉ báo về sự tiềm ẩn rủi ro gia tăng nợ xấu trong những quý tiếp theo.

Riêng quý III/2025,  HDBank đã trích lập thêm gần 2.300 tỷ đồng (+110% svck), chủ yếu là dự phòng cụ thể cho nợ quá hạn.

Việc chi phí dự phòng 9 tháng đầu năm tăng mạnh hơn gấp đôi cùng kỳ lên 7.760 tỷ đồng trong bối cảnh áp lực nợ xấu gia tăng đã tác động làm giảm tăng trưởng lợi nhuận tại HDBank, khi ngân hàng ghi nhận lợi nhuận trước thuế 9 tháng chỉ tăng 17% (so với mức tăng 40% của lợi nhuận trước dự phòng rủi ro). 

Và trong khi trích lập dự phòng tăng, việc đẩy mạnh sử dụng dự phòng để xử lý nợ đã đưa tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) của HDBank giảm xuống 43%, tức giảm 25 điểm % so với đầu năm và là mức thấp nhất kể từ 2018. Qua đó, đưa HDBank nằm trong top 10 ngân hàng có LLR thấp nhất hệ thống tính đến hết quý III/2025.

Một yếu tố tích cực là việc Luật hóa Nghị quyết 42 bắt đầu có hiệu lực từ 15/10/2025 được kỳ vọng sẽ hỗ trợ các ngân hàng, trong đó có HDBank xử lý nợ xấu và cải thiện chất lượng tài sản trong các quý tiếp theo.

Trong báo cáo gần đây, BSC Research đánh giá triển vọng lợi nhuận đối với HDBank vẫn còn nhiều thách thức, nhất là về tính tăng trưởng bền vững nếu nhìn từ những áp lực về tăng trưởng tín dụng, đảm bảo các tỷ lệ thanh khoản cũng như cải thiện chất lượng tài sản trong quý cuối năm. 

Về lợi nhuận, ban lãnh đạo hiện tự tin với mục tiêu tăng trưởng tín dụng riêng lẻ trên 30% và LNTT hợp nhất đạt 21.200 tỷ (+27% svck) đề ra trong ĐHĐCĐ, với động lực trong ngắn hạn tiếp tục đến từ mảng bán buôn khi bán lẻ còn phục hồi chậm. Còn tại HDSaison, ban lãnh đạo dự kiến tăng trưởng dư nợ cả năm 2025 sẽ đạt 13-15% (so với mức 6,3% sau 9 tháng) và LNTT ở mức 1.500 tỷ đồng (9 tháng đã đạt 1.100 tỷ đồng).

Để bảo vệ NIM, ngân hàng dự kiến sẽ tập trung gia tăng cho vay trung dài hạn cũng như huy động vốn nước ngoài (được hỗ trợ bởi triển vọng Fed cắt giảm lãi suất). NIM mục tiêu trong cả 2025 ở mức 4,8-5,0%, đi ngang hoặc giảm nhẹ so với 9 tháng đầu năm.

Còn về chất lượng dư nợ, ban lãnh đạo đặt mục tiêu duy trì tỷ lệ nợ xấu riêng lẻ tại thời điểm cuối năm về mức 2% (so với 2,7% tại cuối quý III). Trong quý IV dự kiến chỉ trích thêm dự phòng chung, không trích thêm dự phòng cụ thể.

Với định hướng sử dụng dự phòng để xử lý nợ xấu dù tỷ lệ bao phủ không còn nhiều dư địa, BSC đánh giá HDBank sẽ cần tăng dư nợ rất mạnh trong quý cuối năm.